ΓΕΝΟΒΑ Εναν χρόνο σχεδόν μετά τον θάνατο του μουσικού και τραγουδιστή Φαμπρίτσιο ντε Αντρέ (φωτογραφία) η γενέτειρά του τον τιμά με τη δραματοποίηση της Χαρμόσυνης Είδησης, μουσικής σύνθεσης εμπνευσμένης από τα Απόκρυφα Ευαγγέλια. Ως σήμερα στο Θέατρο Κάρλο Φελίτσε παρουσιάζονται με ιδιότυπο τρόπο η γέννηση, η ζωή και ο μαρτυρικός θάνατος του Ιησού με συνοδεία ενός ευρέος μουσικού φάσματος το οποίο εκτείνεται από το ορατόριο ως τη μουσική καμπαρέ. Πάντως το κοινό φαίνεται ότι παρακολουθεί με μεγάλο ενδιαφέρον την Παρθένο Μαρία έγκυο και λεχώνα ή τον μικρούλη Ιησού στα σπάργανα. Τη Χαρμόσυνη Είδηση ο Ντε Αντρέ την είχε γράψει όταν ήταν 29 ετών, το 1969, και το LP που κυκλοφόρησε το 1970 γνώρισε μεγάλη επιτυχία κυρίως στον φοιτητόκοσμο επειδή θεωρήθηκε απόηχος της φοιτητικής εξέγερσης του Μάη του ’68: ο Ντε Αντρέ με τη μουσική και τους στίχους του παρουσιάζει τον επαναστάτη Ιησού. Σήμερα, 30 χρόνια αργότερα, το έργο αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί μάλλον ξεπερασμένο αλλά τελικά, όπως τονίζει ο ιταλικός Τύπος, φαίνεται ότι διασώζεται με τη δραματοποίησή του από τον θίασο Archivolto. Βωβοί παραμένουν οι Ετρούσκοι
ΒΕΝΕΤΙΑ Οι αίθουσες του Palazzo Grassi ως την 1η Ιουλίου του 2001 παρουσιάζουν την ιστορία των Ετρούσκων. Παρά τον πλούτο των εκθεμάτων (700 περίπου αντικείμενα: γλυπτά, κεραμικά, σαρκοφάγοι, όπλα, κοσμήματα) ούτε τούτη η έκθεση κατορθώνει να λύσει το μυστήριο αυτού του αρχαίου λαού ο οποίος, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, είχε μεταναστεύσει από τη Λυδία στα τέλη του 8ου αιώνα π.Χ. και είχε εγκατασταθεί στην Κεντρική Ιταλία, ανάμεσα στους ποταμούς Τίβερη και Αρνο με αρχηγό τον Τυρρηνό εξ ου και η ονομασία Τυρρηνοί. Γεωργοί αλλά και ατρόμητοι ναυτικοί οι Ετρούσκοι στη νέα τους πατρίδα ανέπτυξαν πολύ γρήγορα σημαντικό πολιτισμό ο οποίος ωστόσο δεν άντεξε στη ρωμαϊκή λαίλαπα. Οσα γνωρίζουμε για την Ετρουρία μάς τα έχουν αφηγηθεί οι αρχαίοι έλληνες ιστορικοί. Η φωνή των Ετρούσκων παραμένει ως σήμερα άγνωστη. Η γραφή τους δεν έχει ακόμη αποκρυπτογραφηθεί παρ’ όλο που σώζονται πολλά γραπτά μνημεία, όπως η Tabula Cortonensis, ένα από τα μεγαλύτερα κείμενα στην ετρουσκική γλώσσα που ανακαλύφθηκε πρόσφατα και που παρουσιάζεται τώρα στο Palazzo Grassi. Η έκθεση χωρίζεται σε τρία τμήματα: στη Δημιουργία, στο Απόγειο και στην Κρίση του ετρουσκικού πολιτισμού και εξετάζει χίλια χρόνια ιστορίας. Μέσα από αυτή την ιστορική διαδρομή ο επισκέπτης ενημερώνεται και για την κοινωνική δομή και τη θρησκεία των Ετρούσκων. Τα περισσότερα ευρήματα προέρχονται από τάφους οι οποίοι, αν και συλημένοι οι περισσότεροι, είχαν κρατήσει αρκετούς θησαυρούς για τους αρχαιολόγους. Ετσι η τωρινή έκθεση στο Palazzo Grassi, συγκεντρώνοντας αρχαιολογικούς θησαυρούς από δεκάδες μουσεία και ιδιωτικές συλλογές από όλον τον κόσμο, παρουσιάζει τα θαυμαστά λείψανα ενός πολιτισμού ο οποίος εξακολουθεί να κρατάει τα μυστικά του επτασφράγιστα. Ο «Ναμπούκο» στο χακί
ΛΟΝΔΙΝΟ Οι μουσικοί της ορχήστρας φορούν χακί στολές εκστρατείας και στρατιωτικές αρβύλες. Παίζουν καθισμένοι στη μέση της σκηνής ενόσω η δράση ολόγυρά τους εκτυλίσσεται, ενώ ο μαέστρος κινείται συνεχώς διευθύνοντας πότε από τη συνηθισμένη θέση του και πότε πάνω στη σκηνή μπροστά στην ορχήστρα του. Αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα των προκλητικών πειραματισμών που αποτόλμησε ο Ντέιβιντ Πάουντνεϊ, σκηνοθέτης της νέας παράστασης του Ναμπούκο του Τζιουζέπε Βέρντι στην Εθνική Οπερα της Αγγλίας. Σημαντικότατη συνεισφορά στους πειραματισμούς αυτούς αποτελεί βεβαίως η λιτή αλλά αποτελεσματική σκηνογραφία του Στέφανου Λαζαρίδη. Παρ’ ότι οι κριτικοί σπεύδουν να διαπιστώσουν ομόφωνα ότι η παράσταση δεν στερείται πρωτοτυπίας, οι γνώμες τους όσον αφορά την ποιότητα του εγχειρήματος διίστανται σε ακραίο βαθμό. Οι Times, λόγου χάρη, πληροφορούν τους αναγνώστες τους ότι ως τα Χριστούγεννα δεν υπάρχει ούτε ένα διαθέσιμο εισιτήριο και τους ενθαρρύνουν να βιαστούν να εξασφαλίσουν θέσεις για τον κύκλο παραστάσεων που ξεκινά τον Ιανουάριο. Οι Financial Times από την άλλη μάλλον αποθαρρύνουν τους δικούς τους αναγνώστες, καθώς αποκαλούν την παράσταση «φτηνή και τεμπέλικη δημαγωγία». Ετσι το μόνο για το οποίο μπορούμε να είμαστε σίγουροι είναι ότι όσοι θεωρούν την πρόκληση και την πρωτοτυπία αντικειμενικές αξίες δεν πρόκειται να απογοητευτούν. Απολιτικός «Αμλετ»
ΠΑΡΙΣΙ Ισως να ακούγεται παράξενο ή τουλάχιστον αξιοσημείωτο το ότι ένα από τα σημαντικότερα θεατρικά γεγονότα της χρονιάς, το οποίο είναι μάλιστα σχεδόν ολοκληρωτικά αγγλικού χαρακτήρα, παίρνει σάρκα και οστά στην κατά παράδοση αντίζηλο της βρετανικής πρωτεύουσας, στην Πόλη του Φωτός. Και πώς αλλιώς θα μπορούσε να γίνει, αφού στο Παρίσι βρίσκεται το θέατρο Bouffes du Nord, η βάση του Πίτερ Μπρουκ ο οποίος σκηνοθετεί έργο του Σαίξπηρ στα αγγλικά για πρώτη φορά από το 1978. Βέβαια για να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους, η νέα αυτή παράσταση του Αμλετ κάθε άλλο παρά πιστή είναι στο κείμενο του Βάρδου. Για την ακρίβεια το κείμενο έχει κοπεί περίπου στο μισό, μόνο οκτώ ήρωες έχουν επιβιώσει στην εκδοχή του Μπρουκ και το πολιτικό στοιχείο απουσιάζει εντελώς. Ο Πίτερ Μπρουκ, μας πληροφορεί ο Guardian, υποστηρίζει ότι ο Αμλετ δεν είναι στην πραγματικότητα πολιτικό έργο, παρ’ ότι είναι γνωστό ότι ο Σαίξπηρ τον γράφει σε μια Αγγλία που σφύζει από διπλωματική δραστηριότητα, βασανίζεται από τις δολοπλοκίες των αυλικών και απειλείται από την πιθανότητα νορβηγικής εισβολής. Ισως ένας λόγος για τον οποίο δεχόμαστε την απολιτική άποψη του Πίτερ Μπρουκ σχετικά εύκολα να είναι ότι ο σκηνοθέτης δηλώνει με σαφήνεια πως το εγχείρημά του αποτελεί διασκευή του έργου του Σαίξπηρ και ότι αυτό που τον ενδιαφέρει είναι να ερευνήσει ποια ακριβώς είναι τέλος πάντων η προσωπικότητα αυτού του Αμλετ η οποία στοιχειώνει τη δυτική φαντασία εδώ και τετρακόσια χρόνια. Ο Οσκαρ Γουάιλντ επιχείρησε να φωτίσει αυτό το σημείο όταν πρότεινε ότι ο Αμλετ στην πραγματικότητα δεν υπάρχει: παίρνει κάθε φορά τη μορφή του ηθοποιού που τον ενσαρκώνει. Στην παράσταση του Μπρουκ λοιπόν ο Αμλετ παίρνει τη μορφή του τζαμαϊκανής καταγωγής βρετανού Εϊντριαν Λέστερ (φωτογραφία), ο οποίος, όπως τον χαρακτηρίζει ο Monde, είναι ένας πολύ ποιητικός πρίγκιπας της Δανιμαρκίας. Στους ελάχιστους θεατρόφιλους οι οποίοι μπορεί να επιμένουν να φαντάζονται τον Αμλετ ξανθό και γαλανομάτη, ο Λέστερ έχει να πει ότι «το θέατρο είναι πράξη φαντασίας» και ότι «το χρώμα της επιδερμίδας δεν πρέπει να εμποδίζει τη φαντασία». Οι παραστάσεις του Αμλετ του Μπρουκ συνεχίζονται ως τις 12 Ιανουαρίου.
