Τα μυστήρια της σφαγής και ο πρίγκιπας του σκότους

Πολλοί θα το χαρακτήριζαν ως ένα ακαταμάχητο αφήγημα: ο νεαρός, φιλελεύθερος απόγονος ενός αυταρχικού καθεστώτος έρχεται στον θρόνο με συναρπαστικές ιδέες για το «άνοιγμα» του βασιλείου που πρόκειται να κληρονομήσει. Φιλοδοξεί να περάσει το μήνυμα του μεταρρυθμιστή, με σειρά ανατρεπτικών μέτρων, όμως η ευκολία με την οποία χειρίζεται τις κρατικές υποθέσεις, χωρίς ευθυκρισία ή διαβουλεύσεις, είναι παραπλανητική και παγιδεύεται στα λάθη του.

Το μοτίβο έχουν ακολουθήσει και άλλοι κληρονόμοι ανάλογων καθεστώτων στη Μέση Ανατολή. Σήμερα επαναλαμβάνεται από τον νεαρό πρίγκιπα της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, οι άνδρες του οποίου φέρονται να εμπλέκονται στην άγρια δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι, στο προξενείο της χώρας του, στην Κωνσταντινούπολη.

Καθώς έρχονται στο φως λεπτομέρειες για τις τελευταίες του στιγμές, οι εξελίξεις αναμένονται καταιγιστικές τα επόμενα 24ωρα για τον φιλόδοξο «αναμορφωτή» της Σαουδικής Αραβίας, αφού μέχρι και ο πιο στενός του σύμμαχος, Ντόναλντ Τραμπ, παραδέχθηκε ότι ο δημοσιογράφος είναι πιθανότατα νεκρός.

Λίγο προτού το βασίλειο παραδεχθεί επισήμως ότι ο Κασόγκι σκοτώθηκε μέσα στο προξενείο, ως αποτέλεσμα «μιας ανάκρισης που είχε άσχημη εξέλιξη», οι τουρκικές αρχές ανακοίνωσαν ότι έχουν στα χέρια τους ηχητικά ντοκουμέντα που αποδεικνύουν ότι δολοφονήθηκε με τρόπο φρικιαστικό.

Στις άγριες αποκαλύψεις προχώρησε, υπό το καθεστώς ανωνυμίας, τούρκος αξιωματούχος στην ιστοσελίδα Middle East Eye, επικαλούμενος ηχητικό υλικό διάρκειας τριών λεπτών, στο οποίο είχε πρόσβαση: επί επτά ολόκληρα λεπτά ο δημοσιογράφος βίωνε τον επικείμενο θάνατό του, τα ουρλιαχτά του ηχούσαν μέχρι τους κάτω ορόφους, καθώς ο εκτελεστής του τον διαμέλιζε σιγά-σιγά με ειδικό πριόνι, ενώ εκείνος ήταν ακόμη ζωντανός.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, τα ουρλιαχτά σταμάτησαν μόνο όταν οι δολοφόνοι νάρκωσαν τον Κασόγκι, κάνοντάς του ένεση με άγνωστη δραστική ουσία, ενώ είχε προηγηθεί ανάκριση στη διάρκεια της οποίας του έκοψαν τα δάχτυλα. Ο φερόμενος ως εκτελεστής άκουγε μουσική με ακουστικά καθώς διαμέλιζε τον Κασόγκι και μετά το μακάβριο έργο του, έφαγε, όπως είπε πηγή προσκείμενη στο γραφείο του γενικού εισαγγελέα της Κωνσταντινούπολης.

Υπό το βάρος των αποκαλύψεων, το βασίλειο – όπως αναφέρει ο διεθνής Τύπος – φαίνεται να καταβάλλει τεράστιες προσπάθειες προκειμένου να απαλλάξει τον Μπιν Σαλμάν από τις κατηγορίες. Σύμφωνα με δημοσίευμα των «New York Times» που επικαλείται πηγές που δεν κατονομάζει, έχει ήδη βρεθεί το άτομο στο οποίο θα φορτωθεί η δολοφονία.

Το άτομο αυτό φέρεται να είναι ο εξ απορρήτων του πρίγκιπα και επικεφαλής της Αλ Μουκαμπαράτ (είναι η Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών της χώρας) στρατηγός Αχμέντ αλ Ασίρι. Οι Σαουδάραβες αναμένεται να πουν ότι ο τελευταίος έλαβε προφορική άδεια από τον διάδοχο να συλλάβει τον Κασόγκι για να τον ανακρίνουν στη Σαουδική Αραβία, όμως υπερέβη τη δικαιοδοσία του και διέταξε την αφαίρεση της ζωής του.

Με δεδομένο ότι ο Μπιν Σαλμάν θα έκανε τα πάντα για να ξεφορτωθεί ενοχοποιητικά στοιχεία, αρθρογράφος της τουρκικής «Hurriyet» υποστηρίζει ότι το επόμενο θύμα θα μπορούσε να είναι ο πρόξενος της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη, Μοχάμεντ αλ Οταϊμπί, που πιθανότατα ήταν αυτήκοος – αν όχι αυτόπτης – μάρτυρας της δολοφονίας.

Στο επίμαχο ηχητικό ντοκουμέντο, ο Αλ Οταϊμπί ακούγεται σε κάποιο σημείο να λέει: «Αυτό να το κάνετε έξω. Θα μου δημιουργήσετε προβλήματα», ενώ ένα άλλο πρόσωπο του απαντά: «Αν θέλεις να ζήσεις όταν επιστρέψεις στη Σαουδική Αραβία, σκάσε». Αιφνιδίως ο πρόξενος επέστρεψε στο Ριάντ στις 16 Οκτωβρίου, προτού οι τουρκικές αρχές ξεκινήσουν έρευνα στην κατοικία του στην Κωνσταντινούπολη.

Η εξαφάνισή του εγείρει νέα ερωτήματα, ενώ αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι ένας εκ των φερόμενων εκτελεστών, ο Μασάλ Σαάντ Μ. αλ Μποστάνι, σκοτώθηκε σε «ύποπτο τροχαίο» στο Ριάντ, όπως αναφέρει η τουρκική εφημερίδα «Yeni Safak» αφήνοντας να εννοηθεί ότι του έκλεισαν το στόμα, άγνωστο για ποιον ακριβώς λόγο.

Το Ριάντ σίγουρα δεν είναι γνωστό για τον σεβασμό του στα ανθρώπινα δικαιώματα, όμως ποτέ άλλοτε η Σαουδική Αραβία δεν είχε λειτουργήσει με αυτόν τον τρόπο. Αναλυτές αποδίδουν αυτή την ολέθρια κίνηση στον ίδιο τον Μπιν Σαλμάν. Εχοντας τον τελευταίο λόγο σε θέματα ασφαλείας, ο πρίγκιπας έχει προχωρήσει σε μια σειρά κινήσεων – όπως για παράδειγμα τον εγκλεισμό επιφανών Σαουδαράβων στη «χρυσή φυλακή» του Ritz Carlton πέρυσι στο Ριάντ, με την κατηγορία της διαφθοράς, προκειμένου να εδραιωθεί στην εξουσία.

Πέραν του να παραμερίζει πιθανούς αντιπάλους του (ο Κασόγκι αναμφίβολα ήταν ένας από αυτούς λόγω των επικριτικών του άρθρων κατά του βασιλείου), ο Μπιν Σαλμάν επιχειρεί να διεκδικήσει από καλύτερη θέση τη διαδοχή του πατέρα του. Σε αυτό το πλαίσιο, εντάσσονται τα φιλόδοξα μεταρρυθμιστικά του σχέδια για την οικονομία της χώρας, κυρίως με την προσέλκυση ξένων επενδυτών.

Ωστόσο, οι τελευταίες αποκαλύψεις ανάγκασαν πριν από λίγες ημέρες μεγάλους κολοσσούς και διευθύνοντες σύμβουλους πανίσχυρων παγκόσμιων επιχειρήσεων να αποσύρουν τη συμμετοχή τους από το επιχειρηματικό φόρουμ στο Ριάντ, γνωστό και ως «Νταβός της ερήμου», που οργανώνει αυτές τις ημέρες το βασίλειο (αναλυτικό ρεπορτάζ στην «Ανάπτυξη» σελίδα Β13).

Εκφράζοντας εύλογα ανησυχίες για τις πρακτικές του, την κατάφωρη παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και φυσικά την πλήρη αποστροφή τους για τη φρικιαστική δολοφονία του Κασόγκι, οι επενδυτές που πολιορκούσε ο Μπιν Σαλμάν «σνόμπαραν τον τοξικό πρίγκιπα» – έγραφε το Bloomberg – στο Φόρουμ στο οποίο είχε επενδύσει πολύ.

Οι ανατριχιαστικές λεπτομέρειες που βγήκαν στο φως σχετικά με τη μέθοδο δολοφονίας του Κασόγκι ανάγκασαν τον αμερικανό πρόεδρο να στείλει τον υπουργό Εξωτερικών Μάικ Πομπέο στο Ριάντ προκειμένου να λάβει διαβεβαιώσεις για τη διαλεύκανση της υπόθεσης. Ηταν απλώς στάχτη στα μάτια της διεθνούς κοινότητας, έσπευσαν να δηλώσουν παρατηρητές.
Τι κι αν τόνισε ότι η Σαουδική Αραβία «θεωρείται ένοχη για τον θάνατο του εξαφανισμένου από τις 2 Οκτωβρίου δημοσιογράφου, μέχρι να αποδειχθεί η αθωότητά της»; Τι κι αν δέχεται ισχυρές πιέσεις από στελέχη και των δύο κομμάτων να προχωρήσει σε κυρώσεις σε βάρος του σαουδαραβικού βασιλείου;

Θεωρείται απίθανο ο Τραμπ να επιβάλει κυρώσεις και να παγώσει το ντιλ-μαμούθ πώλησης οπλικών συστημάτων ύψους 110 δισ. δολαρίων, που συνήψε πέρυσι με τη Σαουδική Αραβία.
Ο ίδιος αναφέρει ότι κάτι τέτοιο θα ήταν επιζήμιο για την αμερικανική οικονομία, αλλά πρέπει να ληφθεί υπόψη και μια άλλη σημαντική παράμετρος. Αν χαλάσουν οι σχέσεις με το Ριάντ, τα ευρύτερα σχέδιά του στη Μέση Ανατολή (πρωτίστως η απομόνωση του Ιράν, κοινού εχθρού με τη Σαουδική Αραβία) ανατρέπονται πλήρως. Και βέβαια το Βασίλειο δεν θα αφήσει αναπάντητα τυχόν αντίποινα. Μοχλός πίεσης θα είναι ο μαύρος χρυσός.