Κυρίαρχο ρόλο στη δεύτερη προεδρική θητεία του Ντόναλντ Τραμπ έχουν οι αποκαλούμενοι «broligarchs» – συνδυασμός των λέξεων «bro», δηλαδή «κολλητός», και ολιγάρχες, που παραπέμπει στους δισεκατομμυριούχους των τεχνολογικών κολοσσών της Σίλικον Βάλεϊ, όπως ο Ιλον Μασκ, ο Μαρκ Ζάκερμπεγκ και ο Τζεφ Μπέζος.
Για τον ρόλο των broligarchs στην αμερικανική πολιτική, «Το Βήμα» συνομίλησε με την Μπρουκ Χάρινγκτον, καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ντάρτμουθ στις ΗΠΑ. Η Χάρινγκτον μελετά επί 17 χρόνια το φαινόμενο των super rich, των δισεκατομμυριούχων, οι οποίοι αυξάνουν τον πλούτο τους μέσω offshore εταιρειών, κινούμενοι συχνά στα όρια της νομιμότητας.
Για την έρευνά της, η Χάρινγκτον έλαβε σχετική εκπαίδευση για να μπορεί να εργάζεται ως wealth manager, ως «διαχειριστής πλούτου» – πρόκειται για τους «ενδιάμεσους» που βοηθούν τους δισεκατομμυριούχους πελάτες τους να παρακάμψουν το νομικό σύστημα. «Ηταν ο μόνος τρόπος για να μπορέσω να ερευνήσω το ζήτημα. Οι δισεκατομμυριούχοι δεν μιλούν ούτε σε καθηγητές πανεπιστημίου ούτε σε δημοσιογράφους» λέει. Η Χάρινγκτον ανησυχεί ιδιαίτερα για την επιρροή των broligarchs στην αμερικανική κυβέρνηση.
«O Tραμπ παίζει γκολφ στη Φλόριντα και η χώρα κυβερνάται από τους broligarchs και τους θρησκόληπτους του δεξιού think tank Heritage Foundation που θέλουν να διαλύσουν το ομοσπονδιακό κράτος» τονίζει.
Εσείς σκεφτήκατε πρώτη τον όρο «broligarch»;
«Οχι, τον εντόπισα πρώτη φορά το 2016, στον λογαριασμό ενός χρήστη στο Τwitter του οποίου την ταυτότητα δεν γνωρίζω».
Τα τελευταία πολλά χρόνια ο όρος ολιγάρχης παρέπεμπε συνήθως στους ολιγάρχες της Ρωσίας. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ των broligarchs και των ρώσων ολιγαρχών;
«Οι ρώσοι ολιγάρχες αντιλαμβάνονται ότι δεν πρέπει να εμπλέκονται με την πολιτική, γιατί αυτό είναι το κύριο αίτημα του προέδρου Πούτιν προς αυτούς. Μπορούν να πλουτίζουν αλλά όχι να έχουν πολιτική άποψη. Φυλακίζοντας για μία δεκαετία τον ολιγάρχη Μιχαήλ Χοντορκόφσκι, τον πρώην επικεφαλής της πετρελαϊκής Yukos, ο Πούτιν έδωσε ένα μάθημα σε όλους τους ρώσους ολιγάρχες.
Οταν, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022, ορισμένοι ολιγάρχες τόλμησαν να την επικρίνουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκλήθηκε σάλος, ο οποίος κόπασε προφανώς γιατί ο Πούτιν τούς θύμισε τι συνέβη στον Χοντορκόφσκι. Αντιθέτως, οι broligarchs όχι μόνο εμπλέκονται στην πολιτική αλλά τη συνδιαμορφώνουν μαζί με την κυβέρνηση Τραμπ».
H Μπρουκ Χάρινγκτον
Μετά το 2020 οι broligarchs εγκατέλειψαν τους Δημοκρατικούς και στράφηκαν υπέρ των Ρεπουμπλικανών και του Τραμπ. Γιατί;
«Γιατί ο Τραμπ καλλιεργεί την τρέλα μεγαλείου τους περισσότερο από όσο οι Δημοκρατικοί. Σημειώστε ότι οι broligarchs είναι σήμερα πολύ πιο πλούσιοι σε σχέση με την εποχή του προέδρου Ομπάμα. Μετά την οικονομική κρίση του 2008, και παρότι και αυτοί έχασαν χρήματα όπως όλοι οι υπόλοιποι, οι broligarchs, επειδή είχαν περισσότερο ρευστό, κατάφεραν να πλουτίσουν περισσότερο από ποτέ και με ταχύτερους ρυθμούς. Και απέκτησαν την αίσθηση ότι είναι κυρίαρχοι του σύμπαντος και ότι μπορούν να αγοράσουν τους πολιτικούς. Οι Δημοκρατικοί επιχείρησαν να τους εξηγήσουν ότι μπορούν να πλουτίζουν αλλά όχι να δημιουργούν μονοπώλια. Και τους υπενθύμιζαν ότι στη δημοκρατία κανένας δεν είναι υπεράνω του νόμου. Οι broligarchs δυσαρεστήθηκαν και στράφηκαν στον Τραμπ, ο οποίος δεν τους θέτει κανένα όριο».
Θεωρείτε ότι η συνεργασία μεταξύ ανθρώπων με τεράστιο Εγώ, όπως ο Τραμπ και ο Μασκ, θα διατηρηθεί;
«Ολοι οι broligarchs, αλλά κυρίως ο Μασκ, πιστεύουν ότι έχουν αγοράσει τον Λευκό Οίκο, την αμερικανική κυβέρνηση. Ο Μασκ έδωσε 250 εκατ. δολάρια για την εκλογή του Τραμπ, ένα ποσό που δεν είναι τίποτε για τον ίδιο, και ο Τραμπ ξέρει ότι δεν θα είχε εκλεγεί χωρίς τον Μασκ και χωρίς τη βοήθεια των Ρώσων και των Σαουδαράβων. Στις 14 Νοεμβρίου ένας σύμβουλος του Πούτιν, σε συνέντευξή του, είχε αναφέρει ότι ο Τραμπ οφείλει στη Ρωσία και ότι η Μόσχα ελπίζει πως ο Τραμπ δεν θα ξεχάσει τις δεσμεύσεις του».
Τονίζετε ότι οι broligarchs δεν ενδιαφέρονται για τη δημοκρατία αλλά ούτε για την υστεροφημία τους, όπως οι πάμπλουτοι αμερικανοί επιχειρηματίες παλαιότερων εποχών, οι Ροκφέλερ, οι Κάρνεγκι, που άφησαν το αποτύπωμά τους στην αμερικανική κοινωνία.
«Διότι οι broligarchs δεν έχουν αίσθηση ούτε του μέλλοντος ούτε της υστεροφημίας. Δεν ενδιαφέρονται να αφήσουν κάτι στην κοινωνία γιατί δεν ενδιαφέρονται για την κοινωνία. Δεν θεωρούν ότι οφείλουν κάτι στην κοινωνία. Σκέφτονται ότι αν οι άλλοι είναι φτωχοί, τόσο το χειρότερο για εκείνους, σημαίνει ότι δεν είναι τόσο έξυπνοι όσο οι broligarchs ώστε να κερδίσουν πολλά χρήματα. Δείτε με ποιον τρόπο οι broligarchs αντιμετωπίζουν την κλιματική αλλαγή: παρότι διαθέτουν όλη τη σχετική πληροφόρηση, ενδιαφέρονται μόνο για το πώς θα σώσουν τους εαυτούς τους και τις οικογένειές τους. Πώς θα το κάνουν αυτό; Με το να πάνε να ζήσουν κάπου αλλού, στη Νέα Ζηλανδία, σε ένα μπούνκερ, με το να πάνε στον Αρη».
Πώς μπορεί να ανακοπεί η επιρροή των broligarchs;
«Με το να ανακτήσουν, προοδευτικά, οι Δημοκρατικοί Αμερικανοί θέσεις στα συμβούλια των δημόσιων σχολείων, των δημόσιων βιβλιοθηκών, θέσεις τις οποίες έχει καταλάβει η αμερικανική Δεξιά, από την εποχή του Ρίγκαν, τα τελευταία σαράντα χρόνια. Αυτό ασφαλώς δεν μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη. Το Δημοκρατικό Κόμμα όμως μπορεί να αρχίσει να ασκεί καθημερινά μαχητική αντιπολίτευση στον Τραμπ.
Μαχητική όπως η αντιπολίτευση που ασκούσαν οι Ρεπουμπλικανοί σε κάθε Δημοκρατικό πρόεδρο των ΗΠΑ. Ακόμη προσπαθούν οι Ρεπουμπλικανοί να ακυρώσουν τη μεταρρύθμιση υγείας του Ομπάμα, η οποία έχει ψηφιστεί εδώ και δέκα χρόνια. Αυτό που επίσης θα μπορούσε να γίνει είναι μαζικές διαδηλώσεις, όπως το καλοκαίρι του 2020, μετά τη δολοφονία του μαύρου Τζορτζ Φλόιντ από έναν λευκό αστυνομικό στη Μινεάπολη. Αμφιβάλλω όμως ότι οι Αμερικανοί θα κατεβούν στους δρόμους.
Η σημερινή κυβέρνηση, ο υπουργός Αμυνας Πιτ Χέγκσεθ, δεν θα διστάσει να δώσει εντολή στις δυνάμεις ασφαλείας να ανοίξουν πυρ κατά διαδηλωτών. Ο Τραμπ περιστοιχίζεται από ανθρώπους όπως ο Χέγκσεθ. Το 2020 υπήρχαν ακόμη άνθρωποι στην τότε κυβέρνηση Τραμπ που ύψωναν το ανάστημά τους στον πρόεδρο».
Ορισμένες φορές οι broligarchs δίνουν την εντύπωση ότι δεν έχουν καμία επαφή με την πραγματικότητα. Σαν να είναι υπνωτισμένοι ή υπό την επήρεια φαρμάκων.
«Μα είναι! Ο Ιλον Μασκ καυχιόταν ότι έπαιρνε κεταμίνη, ένα πολύ ισχυρό οπιοειδές ηρεμιστικό. Ο Σεργκέι Μπριν, εκ των ιδρυτών της Google, έπαιρνε ψυχεδελικά φάρμακα, η «Wall Street Journal» είχε δημοσιεύσει σχετικό άρθρο (27/6/2023). Δεν είναι τυχαίο ότι η αντίληψη που έχουν οι broligarchs για τον κόσμο προέρχεται από την επιστημονική φαντασία και τα κόμικς. Είναι ένας κόσμος τεχνητός στον οποίο, σημειωτέον, οι γυναίκες είναι κυρίως αναπαραγωγικά όργανα».
