Δεν χρειάζεται να είναι κανείς καθηγητής για να αλλάξει τον τρόπο που διδάσκεται η επιστήμη. Μερικοί φοιτητές, αρκετό μεράκι και μια καλή ιδέα αποδείχθηκαν επαρκή για να γεννηθεί ένας ζωντανός κόμβος μάθησης και συνεργασίας.
Η ιδέα: Η ανάγκη για συλλογική αναζήτηση και η αγάπη για την επιστήμη ήταν μερικές μόνο από τις κινητήριες δυνάμεις πίσω από τη δημιουργία του Πανελλήνιου Φοιτητικού Συνεδρίου Βιοεπιστημόνων (ΠΦΣΒ). Το συνέδριο ξεκίνησε το 2022 ως μια πρωτοβουλία φοιτητών και φοιτητριών του Τμήματος Μοριακής Βιολογίας & Γενετικής (ΔΠΘ), με την επιθυμία να φτιάξουν ένα επιστημονικό γεγονός από φοιτητές για φοιτητές.
Τρία χρόνια αργότερα, και με τη συνδρομή ανερχόμενων επιστημόνων που προσδοκούν να προσδώσουν νέες διαστάσεις στο όλο εγχείρημα, η ιδέα εξελίχθηκε σε κάτι πιο ώριμο, πολυφωνικό και καινοτόμο. Στις 28-30 Μαρτίου 2025, στην Αλεξανδρούπολη, πραγματοποιήθηκε το 3ο ΠΦΣΒ, υπό την αιγίδα σχεδόν όλων των πανεπιστημιακών τμημάτων Βιολογίας και Βιοεπιστημών, αφήνοντας ισχυρό αποτύπωμα στην ακαδημαϊκή κοινότητα και ανοίγοντας νέους δρόμους για το πώς μαθαίνεται και βιώνεται η επιστήμη.
Η Οργανωτική Επιτροπή: Με 50 φοιτητές και φοιτήτριες από 10 πανεπιστήμια, η φετινή Οργανωτική Επιτροπή (ΟΕ) εργάστηκε για να σχεδιάσει προσεκτικά και διεξοδικά «το τριήμερο γεμάτο Βιολογία», όπως συνηθίζεται να ονομάζεται. Για έξι μήνες τα μέλη της ομάδας πήραν πρωτοβουλίες, διαχειρίστηκαν προκλήσεις και καλλιέργησαν δεξιότητες που σπάνια αναπτύσσονται στα πανεπιστημιακά έδρανα: στρατηγικό σχεδιασμό, διαχείριση χρόνου, δημόσιες σχέσεις, επιχειρηματολογία, συνεργατική επίλυση προβλημάτων, ηγετικές ικανότητες.
Και όλα αυτά εξ αποστάσεως! Πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι απέκτησαν εκείνη την αίσθηση ευθύνης και τη χαρά της ολοκλήρωσης που προκύπτει όταν η μάθηση είναι αποτέλεσμα της ενεργής συμμετοχής. Οπως πολλοί δήλωσαν μετέπειτα, η συμμετοχή τους στην Επιτροπή ήταν από τις πιο σωστές αποφάσεις των τελευταίων ετών.
Το κοινό: Το ΠΦΣΒ εφέτος παρακολούθησαν 510 σύνεδροι (μαζί με τους 33 προσκεκλημένους ομιλητές), με σχεδόν 1 στους 2 να καταφθάνει από κάποια άλλη πόλη, συμπεριλαμβανομένων και των πιο μακρινών, όπως την Πάτρα και το Ηράκλειο. Το ταξίδι δεν έγινε απλά για μια σειρά διαλέξεων. Ηρθαν για να βρουν έναν χώρο όπου η επιστήμη δεν περιορίζεται στη στείρα αποστήθιση, αλλά μετατρέπεται σε προσωπική ανακάλυψη, διάλογο και έμπνευση.
Μέσα από την παρουσίαση φοιτητικών ερευνητικών εργασιών, τον σχεδιασμό διαδραστικών workshops, τη συμμετοχή στην Ολυμπιάδα Βιολογικής Γνώσης, την πλαισίωση και ενεργητική ακρόαση Στρογγυλών Τραπεζών, η γνώση δεν μεταδόθηκε απλώς – κυκλοφόρησε. Φοιτητές και φοιτήτριες στάθηκαν στο κέντρο του αμφιθεάτρου, μίλησαν για την έρευνά τους, έθεσαν ερωτήματα σε ειδήμονες, έκριναν επιστημονικές εργασίες, εμπνεύστηκαν για το μέλλον τους. Δίδαξαν και διδάχθηκαν. Παράλληλα με την κατανόηση θεωρητικών εννοιών, καλλιέργησαν soft skills και αξίες.
Το Οραμα: «Βιολογία et al: διερευνώντας & διευρύνοντας τη διεπιστημονικότητα». Αυτή ήταν η θεματική γύρω από την οποία σχεδιάστηκε το φετινό ΠΦΣΒ. Η Οργανωτική Επιτροπή επέλεξε προσεκτικά και συνειδητά κάθε εισήγηση, θέτοντας ως στόχο την ανάδειξη της επίκαιρης ανάγκης για σύνδεση ιδεών, γνώσεων και ανθρώπων.
Με γνώμονα την επιλογή ευρέων θεματικών, που εφοδιάζουν τους συμμετέχοντες όχι μόνο με γνώσεις αλλά και με συναισθήματα, ως τίτλος του επόμενου συνεδρίου επιλέχθηκε το «Η τριλογία τού ευ ζην: νους, ψυχή & σώμα», με την ΟΕ να επιχειρεί αυτή τη φορά να φωτίσει ολόπλευρα το ζήτημα της ευζωίας.
Ωστόσο, η ομάδα δεν επαναπαύεται στη διοργάνωση ενός τριημέρου τον χρόνο. Με αρχή το διαδικτυακό σεμινάριο «Ιστορίες του χρωμοσώματος Χ», αφιερωμένο στις γυναίκες και τα κορίτσια της επιστήμης, έχει στην ατζέντα της – εκτός από τα συνέδρια – πολλές ιδέες για μελλοντικά webinars και βιωματικά εργαστήρια που φέρνουν σε πρώτο πλάνο τους νέους.
Με ακόμα περισσότερη εμπειρία και αγάπη για τη έργο της, η ΟΕ θα αρχίσει σύντομα τις ετοιμασίες για το επόμενο τριήμερο γεμάτο Βιολογία, δίχως να ξεχνά το πιο καινοτόμο στοιχείο του συνεδρίου: την εμπλοκή των συμμετεχόντων ως ενεργών υποκειμένων της μάθησης – τη γαλούχηση της επόμενης γενιάς επιστημόνων και πολιτών. Ετσι, το ΠΦΣΒ οραματίζεται να μεταμορφώσει την επιστημονική εκπαίδευση. Και αυτή τη μεταμόρφωση τη φέρνουν και τη βιώνουν οι ίδιοι οι φοιτητές.
Ο κ. Παναγιώτης Μιχαηλίδης είναι συνιδρυτής του ΠΦΣΒ και μεταπτυχιακός φοιτητής στο ΔΠΘ, με ειδίκευση στα Λοιμώδη Νοσήματα.
