Αναζητώντας το συλλογικό συμφέρον

Επειδή κάθε ανθρώπινη πράξη, συμπεριφορά και στάση όχι μόνο εκφράζει πολιτισμό αλλά ταυτόχρονα τον αναδιαμορφώνει, ως μέλη της κοινωνίας είμαστε όλοι φορείς πολιτισμού και έχουμε εξίσου ευθύνη για αυτόν (στο μέτρο βέβαια που αναλογεί στον καθένα).

Πολιτισμό δεν συνιστά μόνο η αυθύπαρκτη ύπαρξη ενός έργου τέχνης αλλά και ο τρόπος που αυτό παράγεται και επικοινωνείται. Το εργασιακό και το επικοινωνιακό ήθος στη δημιουργική συνεργασία και τη διαχείρισή της, οι επαγγελματικές πρακτικές που υιοθετούν οι δημιουργοί του αλλά και το σύνολο των επαγγελματιών και φορέων που σχετίζονται με αυτό.

Συγκεκριμένα στον χώρο του κινηματογράφου ελληνικό πολιτισμό δεν δημιουργεί μόνο ένας σκηνοθέτης ή μια σκηνοθέτρια επιλέγοντας να γυρίσει μια ταινία με μια συγκεκριμένη θεματολογία, εθνικού ενδιαφέροντος ή μη. Ούτε ο πολιτισμός αφορά μόνο το σύνολο των μέσων που θα διαλέξει για να εκφράσει την αφηγηματική εμπειρία και το πώς αυτά συμμετέχουν στον παγκόσμιο πολιτισμικό διάλογο.

Είναι και ο τρόπος που ο σκηνοθέτης (ή ένας φωτογράφος ή ο ηχολήπτης) επικοινωνεί με τους συνεργάτες του στο σετ αλλά είναι και οι μηχανισμοί που είναι διατεθειμένος να κινήσει προκειμένου να ακουστεί το έργο του. Είναι ο τρόπος που συνδιαλέγεται ένας παραγωγός σε ένα φόρουμ στο εξωτερικό αλλά και με τους συναδέλφους του στο εσωτερικό: πώς οργανώνεται μαζί τους για να συνδιαμορφώσει και να ασκήσει πολιτική. Είναι ο τρόπος που θα εκπροσωπήσουν την ταινία οι δημιουργοί συνομιλώντας με το κοινό μετά την προβολή σε ένα φεστιβάλ αλλά και ο τρόπος που θα συμπεριφερθούν στον εθελοντή του φεστιβάλ που είναι υπεύθυνος για τη μετακίνησή τους.

Προφανώς πολιτισμό δημιουργούν οι θεσμοί και οι φορείς τους, από τον υπουργό και τον διευθυντή του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου ως τους καλλιτεχνικούς διευθυντές και τους προγραμματιστές των φεστιβάλ. Τόσο με τις επιλογές τους όσο και με τους τρόπους που οργανώνουν και διαχειρίζονται τους θεσμούς τους.

Πολιτισμό όμως ασκούν και οι άνθρωποι επιρροής του χώρου, με τα χρόνια εμπειρίας τους, τις γνώσεις τους και τα δίκτυα που έχουν δημιουργήσει.

Είναι και το μοντέλο διανομής μιας ταινίας και η αφίσα της. Ο τρόπος που θα κοιτάξει και θα αναλύσει μια ταινία ένας κριτικός, ο τρόπος που θα μεταφέρει μια είδηση ένας δημοσιογράφος. Η ποιότητα της προβολής μιας αίθουσας αλλά και του καθίσματος που θα εξασφαλίσει ο αιθουσάρχης. Πώς θα συμπεριφερθεί ο ίδιος ο θεατής μέσα στην αίθουσα.

Είναι, τέλος, και ο τρόπος που συνεργάζεται η κινηματογραφική κοινότητα. Το πώς στηρίζουμε τους συναδέλφους μας, πώς τους υποστηρίζουμε με γνώμονα το συλλογικό συμφέρον.

Ο πολιτισμός που θέλω είναι αυτός που οι φορείς του έχουν μια στάση που τη χαρακτηρίζουν η εγκράτεια, η συνέπεια, η ευθύνη αλλά και ένα βαθύ αίσθημα κοινότητας με έμφαση στο συλλογικό συμφέρον έναντι του ατομικού. Κατά βάση ο πολιτισμός που προκύπτει από την αναβάθμιση της συνείδησής μας από την ατομική στη συλλογική.

Ο κ. Γιώργος Τσούργιαννης είναι παραγωγός κινηματογραφικών ταινιών («Νορβηγία», «II», «Luton», «Κυνόδοντας»).