Πόλο έλξης για τα κουνούπια φαίνεται πως αποτελεί μια συγκεκριμένη κατηγορία ανθρώπων, καθώς σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου Rockefeller της Νέας Υόρκης, εκπέμπουν έναν δελεαστικό συνδυασμό χημικών ουσιών που προσκαλεί τα ενοχλητικά έντομα να τα φάνε.

Πιο συγκεκριμένα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι άτομα που έχουν υψηλότερα επίπεδα ορισμένων οξέων στο δέρμα τους είναι 100 φορές πιο ελκυστικά για το θηλυκό Aedes aegypti, το είδος κουνουπιού που ευθύνεται για την εξάπλωση ασθενειών όπως ο δάγκειος πυρετός, ο ιός chikungunya, ο κίτρινος πυρετός και ο ιός Zika.

Τα ευρήματα θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην παραγωγή νέων προϊόντων που θα είχαν τη δυνατότητα να καλύψουν ή να τροποποιήσουν ορισμένες ανθρώπινες οσμές, καθιστώντας πιο δύσκολο για τα κουνούπια να βρουν ανθρώπινο αίμα και ενδεχομένως να περιορίσουν την εξάπλωση ασθενειών.

Οι θάνατοι από ασθένειες που μεταφέρουν τα κουνούπια

Οι ασθένειες που μεταδίδονται από τα τσιμπήματα των κουνουπιών και άλλες λοιμώξεις προκαλούν περισσότερους από 700.000 θανάτους ετησίως, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Οι ειδικοί μάλιστα αναμένουν ότι ο αριθμός των κρουσμάτων θα αυξηθεί καθώς αυξάνεται η θερμοκρασία παγκοσμίως, όπως δήλωσε ο Jeff Riffell, καθηγητής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον και ειδικός στα κουνούπια, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα του Πανεπιστημίου Rockefeller. Τα κουνούπια A. aegypti είναι γνωστό ότι ζουν σε τροπικά ή υποτροπικά κλίματα, αλλά το έντομο πλέον αναπαράγεται όλο τον χρόνο στην Περιφέρεια και στο μεγαλύτερο μέρος της Καλιφόρνια.

Απλώς αναπνέοντας, μεταδίδουμε στα κουνούπια ότι βρισκόμαστε εκεί, δήλωσε η Leslie Vosshall, επικεφαλής επιστημονική υπεύθυνη στο Ιατρικό Ινστιτούτο Howard Hughes και επικεφαλής ερευνήτρια πίσω από τη μελέτη. Τα θηλυκά κουνούπια είναι φτιαγμένα για να τσιμπάνε έτσι ώστε να διασφαλίζουν επαρκή ποσότητα αίματος, διότι χωρίς αυτό δεν θα έχουν αρκετή πρωτεΐνη για να αναπαραχθούν.

«Σκεφτείτε το σαν ένα μεγάλο πρωτεϊνούχο ρόφημα», είπε η Vosshall. «Είναι ένας τρόπος για αυτά, μέσα σε ένα λεπτό, να πάρουν το ισοδύναμο 150 κιλών τροφής και στη συνέχεια να το χρησιμοποιήσουν για να παράγουν αυγά».

Οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι οι γυναίκες φαίνεται να γίνονται πιο ελκυστικές για τα κουνούπια όταν κυοφορούν, ενώ οι άνθρωποί ανεξαρτήτως φύλου φαίνεται πως προσελκύουν περισσότερο τα κουνούπια αφού έχουν καταναλώσει μερικές μπύρες αλλά και όταν έχουν χρησιμοποιήσει ορισμένα σαπούνια, γεγονός που έχει οδηγήσει σε συνεχή έρευνα σχετικά με τις οσμές που μπορεί να ελκύουν τα κουνούπια.

Ο Vosshall, του οποίου το εργαστήριο βρίσκεται στο Πανεπιστήμιο Rockefeller, ξεκίνησε να ανακαλύψει γιατί κάποιοι άνθρωποι φαίνεται να μυρίζουν καλύτερα σε ένα κουνούπι A. aegypti από άλλους.

Η διαδικασία του πειράματος

Όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο διεξήχθη το πείραμα, κανείς δεν χρειάστηκε να καθίσει σε ένα δωμάτιο γεμάτο κουνούπια, αντ’ αυτού, οι ερευνητές συνέλεξαν το φυσικό άρωμα από το δέρμα των ανθρώπων βάζοντάς τους να φορούν νάιλον κάλτσες στα χέρια τους. Έκοψαν τις κάλτσες σε κομμάτια δύο ιντσών και τοποθέτησαν δύο κομμάτια υφάσματος πίσω από δύο ξεχωριστές πόρτες παγίδας σε ένα διαφανές πλαστικό κουτί όπου πετούσαν δεκάδες κουνούπια. Στη συνέχεια, οι ερευνητές άνοιξαν τις παγίδες και τα έντομα επέλεξαν να πετάξουν προς το δόλωμα – τις κάλτσες – πίσω από την πρώτη ή τη δεύτερη πόρτα.

Ο Vosshall είπε ότι οι ερευνητές διεξήγαγαν ένα τουρνουά τύπου round-robin και μέτρησαν κάθε φορά που ένα έντομο έλκονταν σε ένα συγκεκριμένο δείγμα, όπως ακριβώς οι πόντοι σε έναν αγώνα μπάσκετ. Ένα από τα δείγματα, που περιγράφεται ως από το «υποκείμενο 33», αναδείχθηκε ως το αγαπημένο των εντόμων.

«Το υποκείμενο 33 κέρδισε εκατό παιχνίδια», είπε ο Vosshall. «Ήταν εντελώς αήττητοι. Κανείς δεν τους νίκησε».

Η μελέτη διαπίστωσε ότι άτομα όπως το άτομο 33, τα οποία έχουν υψηλότερα επίπεδα ενώσεων που ονομάζονται καρβοξυλικά οξέα στο δέρμα τους, είναι πιο πιθανό να είναι «μαγνήτες κουνουπιών», δήλωσε η Vosshall.

Όλοι οι άνθρωποι παράγουν καρβοξυλικό οξύ μέσω του σμήγματος, μιας κηρώδους επικάλυψης, στο δέρμα τους. Το σμήγμα στη συνέχεια καταναλώνεται από τα εκατομμύρια ωφέλιμων μικροοργανισμών που αποικίζουν το δέρμα μας για να παράγουν περισσότερο καρβοξυλικό οξύ. Σε άφθονες ποσότητες, το οξύ μπορεί να παράγει μια οσμή που μυρίζει σαν τυρί ή δύσοσμα πόδια, είπε η Vosshall. Αυτή η μυρωδιά φαίνεται να προσελκύει τα θηλυκά κουνούπια που αναζητούν ανθρώπινο αίμα.

Η μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου

Η μελέτη δεν απάντησε γιατί κάποιοι άνθρωποι έχουν περισσότερα καρβοξυλικά οξέα στο δέρμα τους από άλλους. Αλλά, ο Vosshall είπε ότι η σύνθεση του μικροβιώματος του δέρματος είναι μοναδική σε κάθε άτομο.

«Ο καθένας έχει ένα εντελώς μοναδικό χωριό βακτηρίων που ζουν στο δέρμα του», είπε ο Vosshall. «Ορισμένες από τις διαφορές στον μαγνητισμό των κουνουπιών που βλέπουμε εδώ μπορεί απλώς να οφείλονται στις διαφορές στους τύπους βακτηρίων».

Ο LJ Zwiebel, καθηγητής βιολογικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Vanderbilt, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα, δήλωσε ότι ενώ τα καρβοξυλικά οξέα εμπλέκονται σαφώς στη μελέτη, δεν υπάρχει «μία μόνο ένωση» που προσελκύει τα κουνούπια. Είναι πιθανώς ένα «κοκτέιλ» διαφορετικών συστατικών που σηματοδοτεί το κουνούπι να εστιάσει και να δαγκώσει, είπε.

«Το κουνούπι είναι ένας πολυτροπικός μαγνήτης που χρησιμοποιεί πολλά διαφορετικά σήματα», είπε ο Zwiebel. Τα καρβοξυλικά οξέα είναι «ένα σημαντικό συστατικό αλλά όχι το μόνο».

Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature πέρυσι, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα κουνούπια χρησιμοποιούν επίσης υπέρυθρη ακτινοβολία για να εστιάσουν στους ανθρώπους.

Πως μπορούμε να μειώσουμε τις επιθέσεις των κουνουπιών

Για κάποιον που δεν θέλει να τον τσιμπήσουν τα κουνούπια, ο Zwiebel είπε ότι η συμβουλή του είναι να κάνει ντους για να μειώσει «όλες αυτές τις ζουμερές ενώσεις» που βρίσκονται στο δέρμα του, ειδικά γύρω από τα πόδια του, με τις «μοναδικές οσμές» τους.

Επιπλέον, μπορείτε να κάνετε κάποιες αλλαγές στο σπίτι για να απωθήσετε τα κουνούπια (όπως να επιλέξετε τα φυτά του εξωτερικού σας χώρου με σύνεση!) και υπάρχουν απωθητικά και συσκευές που πραγματικά βοηθούν επίσης.

Ο Vosshall είπε ότι το μέλλον βρίσκεται στο να καταλάβουμε πώς να «χειραγωγήσουμε» τις οσμές που προέρχονται από το δέρμα και, ενδεχομένως, τα βακτήρια που ζουν εκεί. Οι επιστήμονες, για παράδειγμα, μπορεί να είναι σε θέση να αναπτύξουν μια προβιοτική κρέμα δέρματος που παρεμβαίνει ή μειώνει τα επίπεδα ορισμένων υποπροϊόντων, κάτι που θα μπορούσε να κάνει ένα άτομο λιγότερο ελκυστικό για τα κουνούπια.

«Μόνο όταν καταλάβετε τι κάνει τους ανθρώπους μαγνήτη κουνουπιών, μπορείτε να αρχίσετε να σκέφτεστε τρόπους για να το σταματήσετε αυτό», είπε ο Vosshall.