Έπειτα από μια δαιδαλώδη πορεία επιστροφής στον Λευκό Οίκο, ο Ντόναλντ Τραμπ ολοκληρώνει τις πρώτες 100 ημέρες της δεύτερης θητείας του. Αν και το χρονικό αυτό ορόσημο είναι σε μεγάλο βαθμό συμβολικό —καθιερωμένο από τις εντυπωσιακά παραγωγικές πρώτες ημέρες του Φράνκλιν Ρούζβελτ το 1933— εξακολουθεί να λειτουργεί ως μια πρώτη σφυγμομέτρηση της προεδρικής θητείας.

Οι αριθμοί των πρώτων 100 ημερών της δεύτερης προεδρίας Τραμπ είναι εντυπωσιακοί.

Σε μόλις τρεις μήνες, έχει εκδώσει 142 προεδρικά διατάγματα, καταρρίπτοντας το ιστορικό ρεκόρ του Ρούζβελτ (99). Μάλιστα, κατά την πρώτη εβδομάδα υπέγραψε 37, δείχνοντας πρόθεση να κυβερνήσει κυρίως με προσωποκεντρικές πρακτικές. Οι διατάξεις αυτές αφορούν τομείς όπως η μετανάστευση, η άμυνα, οι δασμοί, η ενέργεια και κυρίως η συρρίκνωση του κρατικού μηχανισμού των ΗΠΑ. Αξίζει να σημειωθεί πως από αυτές πάνω από 100 έρχονται να ανατρέψουν αποφάσεις του προκατόχου του, Τζο Μπάιντεν.

Η συγκεντρωτική αυτή στρατηγική του, ωστόσο, έχει ως αποτέλεσμα δικαστικές προσφυγές: τουλάχιστον 200 αγωγές έχουν κατατεθεί εναντίον αποφάσεων της κυβέρνησης Τραμπ. Παράλληλα, το Κογκρέσο έχει περάσει μόλις πέντε νομοθετήματα, καταρρίπτοντας ακόμη και το ρεκόρ χαμηλής παραγωγικότητας του Τζορτζ Μπους το 2001.

Τι αντίκτυπο έχει η προεδρία Τραμπ στην κοινή γνώμη;

Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση των NPR και του CNN, η δημοτικότητα του Τραμπ κυμαίνεται στο 41%, η χαμηλότερη για νεοεκλεγέντα πρόεδρο εδώ και επτά δεκαετίες — και χαμηλότερη από την πρώτη θητεία του. Μόλις το 22% δηλώνει ότι συμφωνεί αρκετά με το έργο του, ενώ το 45% εκφράζει έντονη αποδοκιμασία.

Η δημοφιλία του Τραμπ παρουσιάζει έντονες διαφορές ανά γενιά ψηφοφόρων. Στις νεότερες ηλικίες (18–34 ετών) η δημοφιλία πέφτει κάτω από το 30%, ενώ στις ηλικίες 65+ φτάνει το 52%. Ενδεικτικό αυτής της ηλικιακής πόλωσης είναι και το χάσμα ανάμεσα στα δύο φύλα και τις εκάστοτε εθνοτικές ομάδες. Μόλις το 28% των Ισπανόφωνων και το 36% των γυναικών συμφωνεί με τις ενέργειές του προέδρου Τραμπ.

Ο Τραμπ έχει υπογράψει 142 προεδρικά διατάγματα έως τις 28 Απριλίου. Πρόκειται για τα περισσότερα διατάγματα τις πρώτες 100 ημέρες προεδρίας στην ιστορία των ΗΠΑ, πολλά περισσότερα από τους προκατόχους του.

Η τάση του Τραμπ να ασκεί την προεδρική του θητεία με πληθώρα προεδρικών διαταγμάτων, ενισχύει την προσωποκεντρική εξουσία εις βάρος των δημοκρατικών θεσμών και εγείρει ερωτήματα για τη σταθερότητα της αμερικανικής δημοκρατίας. Όπως σημειώνεται από το The American Presidency Project, «η συνεχής ανατροπή πολιτικών μέσω διαταγμάτων δείχνει τη θεσμική ευθραυστότητα της εκτελεστικής εξουσίας όταν δεν συνοδεύεται από κοινοβουλευτική νομοθέτηση».

Άλλο ένα σημείο που χαρακτηρίζει τις πρώτες 100 ημέρες προεδρίας είναι οι 39 απονομές χάριτος, ανάμεσά τους και ένα αμφιλεγόμενο «συλλογικό συγχωροχάρτι» προς τους καταδικασθέντες για την επίθεση στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου 2021. Πρόκειται για μια από τις πρώτες πράξεις του στην επιστροφή του στην εξουσία.

Οι προτεραιότητες της δεύτερης θητείας Τραμπ

Ταυτόχρονα, στο επίκεντρο της πολιτικής του βρίσκεται και η αναδιάρθρωση του ομοσπονδιακού κράτους. Με τη δημιουργία του Υπουργείου Κυβερνητικής Αποδοτικότητας (DOGE), υπό τον Έλον Μασκ, έχει εκκινήσει ένα μαζικό κύμα απολύσεων και συγχωνεύσεων υπηρεσιών. Εκτιμάται ότι περίπου 75.000 εργαζόμενοι έχουν αποχωρήσει μέσω προγραμμάτων εθελούσιας εξόδου, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν ακόμη σαφή στοιχεία για την οικονομική επίπτωση ή την αποτελεσματικότητα αυτών των μέτρων.

Η μεταναστευτική πολιτική είναι άλλο ένα πεδίο εστίασης της πολιτικής Τραμπ. Τον Μάρτιο καταγράφηκαν μόλις 7.180 είσοδοι στα νοτιοδυτικά σύνορα, ο χαμηλότερος αριθμός στην ιστορία των ΗΠΑ. Η πτώση αυτή αποδίδεται στις αυστηρές επιχειρήσεις απέλασης και σύλληψης, με την κυβέρνηση να ισχυρίζεται πως έχει υλοποιήσει «το μεγαλύτερο σχέδιο απελάσεων στην αμερικανική ιστορία».

Στον τομέα της οικονομίας, η πληθωριστική πίεση φαίνεται να υποχωρεί: ο ετήσιος πληθωρισμός τον Μάρτιο ήταν 2,4%, το χαμηλότερο εδώ και έξι μήνες. Ωστόσο, οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι τα μέτρα προστατευτισμού, όπως οι δασμοί, μπορεί να πυροδοτήσουν νέο κύμα αυξήσεων. Το μέσο πραγματικό ποσοστό δασμών για τους Αμερικανούς καταναλωτές ανέρχεται πλέον σε 28%, το υψηλότερο από το 1901.

Μέσα σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον έντονων ζυμώσεων παίζει σημαίνοντα ρόλο η χάραξη πολιτικής που θα επιλέξει το καθεστώς Τραμπ.

Η επόμενη μέρα για την Αμερική και τον κόσμο θα εξαρτηθεί από το αν ο Τραμπ θα περιοριστεί σε αυτά τα 100 πρώτες «καταιγιστικές» ημέρες ή αν αυτές είναι μόνο η πρόγευση μιας βαθύτερης αστάθειας και μακροπρόθεσμης πολιτικής αβεβαιότητας.