Σε πύρινο άρθρο του στον Economist, ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, επιχείρησε να εξηγήσει τους λόγους που η χώρα του επιμένει στην άρνησή της για άμεση ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας, αφήνοντας παράλληλα σημαντικές αιχμές για αυτό που αντιλαμβάνεται ως υποτίμηση του ρόλου της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ.
Μεταξύ άλλων, ο Ερντογάν στηλιτεύει την άποψη που επικρατούσε σε ορισμένες πλευρές της συμμαχίας πριν το ξέσπασμα του πολέμου, ότι το ΝΑΤΟ έχει πάψει να εξυπηρετεί τους σκοπούς για τους οποίους δημιουργήθηκε, ενώ παράλληλα ισχυρίζεται ότι ο ρόλος της Τουρκίας έχει υποτιμηθεί διαχρονικά από τους συμμάχους.
Αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι οι σύμμαχοι «θυμούνται τη σημασία της Τουρκίας» μόνο σε ταραχώδεις περιόδους, υποστηρίζει ότι η χώρα του έχει δικαιωθεί στις προβλέψεις της και στις πάγιες θέσεις της για τη δράση του ΝΑΤΟ.
Παράλληλα, επαναλαμβάνει την απαίτησή του για «καταπολέμηση της τρομοκρατίας» στις υποψήφιες χώρες, αλλά και για άρση του εμπάργκο που έχει επιβάλει η Σουηδία στους εξοπλισμούς της Τουρκίας, με το ευρύτερο ύφος της επιστολής να δείχνει ότι ο «σουλτάνος» πιστεύει πως οι σύμμαχοι θα αναγκαστούν να υποκύψουν στα παζάρια του.
Αναλυτικά το άρθρο του Τούρκου προέδρου στον Economist:
«Ο πόλεμος στην Ουκρανία αμφισβήτησε τη συμβατική μας αντίληψη για μια διεθνή τάξη που στηρίζεται σε κανόνες, για τον ανταγωνισμό των μεγάλων δυνάμεων και για την Ευρωατλαντική ασφάλεια. Οι πιο πρόσφατες εξελίξεις έδωσαν επίσης νέα ζωή στο ΝΑΤΟ, το οποίο θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει ως τη σπουδαιότερη στρατιωτική συμμαχία στην ιστορία.
Η Τουρκία έχει υπάρξει περήφανη και αναγκαία σύμμαχος του ΝΑΤΟ επί 70 χρόνια. Η χώρα μας εντάχθηκε στη συμμαχία το 1952, έχοντας αποστείλει στρατεύματα στην Κορέα για την υπεράσπιση της δημοκρατίας και της ελευθερίας. Στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και μετά το τέλος του, η Τουρκία έχει υπάρξει δύναμη σταθερότητας και καλοσύνης στις περιοχές της Μέσης Ανατολής, του Καυκάσου και της Μαύρης Θάλασσας. Τουρκικά στρατεύματα έχουν μεταβεί σε πολλές περιοχές του πλανήτη, από το Κόσοβο μέχρι το Αφγανιστάν, ως μέρος των νατοϊκών αποστολών.
Ταυτόχρονα, η χώρα μας έχει επενδύσει δισεκατομμύρια δολάρια στην αμυντική της βιομηχανία, ενισχύοντας τις αμυντικές της δυνατότητες. Αυτές οι επιπλέον δυνατότητες είχαν ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη στρατιωτικών προϊόντων που έπαιξαν σημαντικό ρόλο σε διάφορα θέατρα του πολέμου, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας.
Πράγματι, η αυξημένες δυνατότητες της Τουρκίας συνέβαλαν στην ανθεκτικότητα και την ισχύ του ΝΑΤΟ. Όμως αν και οι σύμμαχοί μας εκτιμούσαν ανέκαθεν την τουρκική συμβολή στη συλλογική αποστολή του ΝΑΤΟ για την ασφάλεια, τις ξέχασαν πολύ γρήγορα, όταν δεν υπήρχαν πια απειλές για την εθνική τους ασφάλεια. Οι σύμμαχοί μας, που θυμούνται τη σημασία της Τουρκίας μόνο σε ταραχώδεις καιρούς, όπως κατά τη διάρκεια της κρίσης στα Βαλκάνια, θεώρησαν εσφαλμένα ότι η μακροχρόνια σταθερότητα θα μπορούσε να επιτευχθεί χωρίς την Τουρκία. Επομένως, μετά την εξάλειψη της άμεσης απειλής, αγνόησαν τις γεωπολιτικές πραγματικότητες και τις δυνητικές απειλές που ίσως αναδυθούν στην περιοχή. Δεν χρειάζεται να πω ότι αυτού του είδους οι ψευδαισθήσεις διαψεύστηκαν σύντομα, ως αποτέλεσμα των διεθνών κρίσεων.
Οι απειλές για τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια άλλαξαν στη διάρκεια των τελευταίων ετών και αυτών έκανε ορισμένους να πιστέψουν ότι το ΝΑΤΟ ήταν ένας «απαρχαιωμένος» οργανισμός που δεν υπηρετούσε πια τον σκοπό του. Ο Εμανουέλ Μακρόν έφτασε να δηλώσει το 2019 ότι η συμμαχία ήταν «εγκεφαλικά νεκρή». Οι ίδιοι άνθρωποι αμφισβητούσαν τον ρόλο της Τουρκίας εντός του ΝΑΤΟ. Αυτό το μείγμα ευσεβών πόθων και ακραίας στρατηγικής μυωπίας, κόστισε πολλά χρόνια στη συμμαχία.
Ωστόσο, η Τουρκία αρνήθηκε να πιστέψει ότι οι μυωπικές και ενίοτε απερίσκεπτες στάσεις ορισμένων κρατών-μελών αντανακλούσαν τις θέσεις του ΝΑΤΟ ως σύνολο. Αντιθέτως, τονίσαμε τη σημασία του ΝΑΤΟ και καλέσαμε τα κράτη-μέλη να κάνουν τα αναγκαία βήματα, που συμπεριλάμβαναν την ανανέωση των νατοϊκών αποστολών προκειμένου εκείνες να καλύπτουν αναδυόμενες απειλές και την επικαιροποίηση του οργανισμού στις νέες γεωπολιτικές και παγκόσμιες προκλήσεις. Το κάλεσμα αυτό ευθυγραμμιζόταν με την αντίδραση της χώρας μας στην όλο και μεγαλύτερη αστάθεια του διεθνούς συστήματος.
Από αυτή την άποψη, η Τουρκία υποστήριξε ότι τι ΝΑΤΟ – όπως και όλοι οι υπόλοιποι διεθνείς οργανισμοί – ήταν υποχρεωμένο να εφαρμόσει ορισμένες μεταρρυθμίσεις για να αντιμετωπίσει τις αναδυόμενες απειλές ασφαλείας. Ιδίως σε ό,τι αφορά την τρομοκρατία, η απουσία συλλογικής δράσης, παρά τις άμεσες επιθέσεις κατά κρατών-μελών, υπονόμευσε τη συνεργασία ασφαλείας και πυροδότησε βαθιά καχυποψία μεταξύ των πολιτών των νατοϊκών κρατών σε σχέση με τον οργανισμό. Η Τουρκία ανέδειξε αυτή την τάση σε όλες τις συνόδους κορυφής του ΝΑΤΟ και επέμεινε ότι η διεθνής συνεργασία ήταν κρίσιμη για τη μεταμόρφωση της μάχης κατά της τρομοκρατίας. Θέλαμε το ΝΑΤΟ να συνεργάζεται καλύτερα σε ζητήματα μυστικών πληροφοριών και σε στρατιωτικά ζητήματα, όταν αντιμετωπίζει τρομοκρατικές οργανώσεις, όχι μόνο για να αποτρέπει τρομοκρατικές επιθέσεις αλλά και για να περιορίζει την χρηματοδότηση και τη στρατολόγηση τρομοκρατών εντός της επικράτειας του ΝΑΤΟ. Παραμένουμε σταθεροί σε αυτή την άποψη.
Αντιστοίχως, απευθύναμε νόμιμες και αναγκαίες απαιτήσεις στο ΝΑΤΟ, τη στιγμή που στη γειτονιά της Τουρκίας ξεσπούσαν πολλαπλοί εμφύλιοι πόλεμοι, να διασφαλίσει την ασφάλεια των συνόρων και του εναέριου χώρου μας, αλλά και την ανθρωπιστική ασφάλεια, τη στιγμή που στην περιοχή γεννιόταν το μεγαλύτερο μεταναστευτικό ρεύμα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σε μεγάλο βαθμό εγκαταλελειμμένη, η χώρα μας αντιμετώπισε μόνη της αυτές τις κρίσεις και πλήρωσε υψηλό τίμημα για αυτή την προσπάθεια. Η ειρωνεία είναι ότι κάθε βήμα που θα μπορούσε να είχε κάνει το ΝΑΤΟ, θα είχε προετοιμάσει τη συμμαχία για τις μελλοντικές συγκρούσεις και κρίσεις στα σύνορά της.
Η νέα τάξη πραγμάτων, όπως προέκυψε από τον πόλεμο στην Ουκρανία, αποδεικνύει ότι οι προσδοκίες και οι εκκλήσεις της Τουρκίας ήταν σωστές. Ορισμένα κράτη-μέλη, που ξαφνικά εκτίμησαν τη γεωπολιτική θέση της Τουρκίας καθώς η σύγκρουση προκάλεσε εκτεταμένες αναταραχές, είδαν ότι το έθνος μας είχε δίκιο όταν έλαβε συγκεκριμένα μέτρα στο παρελθόν. Η Τουρκία είχε δίκιο που ζητούσε από τα μέλη του ΝΑΤΟ να ετοιμάζονται για γεωπολιτικές προκλήσεις και, παρά τους ισχυρισμούς ορισμένων ότι το ΝΑΤΟ δεν είχε πια σημασία, η Τουρκία είχε απόλυτο δίκιο να δηλώνει ότι ο οργανισμός θα γινόταν όλο και πιο σημαντικός.
Καθώς όλοι οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ αποδέχονται την κρίσιμη σημασία της Τουρκίας για τη συμμαχία, είναι ατυχές που ορισμένα μέλη αποτυγχάνουν να αξιολογήσουν πλήρως ορισμένους κινδύνους για τη χώρα μας. Η Τουρκία επιμένει ότι η ένταξη της Σουηδίας κι της Φινλανδίας ενέχει κινδύνους για την ασφάλειά της, αλλά και για το μέλλον του οργανισμού. Έχουμε κάθε δικαίωμα να αναμένουμε ότι οι χώρες αυτές, που περιμένουν ο δεύτερος μεγαλύτερος στρατός του ΝΑΤΟ να τις υπερασπιστεί βάσει του Άρθρου 5, θα αποτρέψουν τη στρατολόγηση, τη χρηματοδότηση και την προπαγάνδα του PKK, που έχει χαρακτηριστεί ως τρομοκρατική οντότητα από την ΕΕ και τις ΗΠΑ.
Η Τουρκία επιθυμεί οι υποψήφιες χώρες να περιορίσουν τη δραστηριότητα όλων των τρομοκρατικών οργανώσεων και να εκδώσουν τα μέλη αυτών των οργανώσεων. Παρείχαμε ξεκάθαρες αποδείξεις στις αρχές αυτών των κρατών και περιμέναμε να δράσουν. Επιπλέον, η Τουρκία επιθυμεί οι χώρες αυτές να υποστηρίξουν τις αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις των μελών του ΝΑΤΟ. Η τρομοκρατία είναι μια απειλή για όλα τα μέλη και οι υποψήφιες χώρες θα πρέπει να αναγνωρίσουν αυτή την πραγματικότητα πριν την ένταξή τους. Αν δεν λάβουν τα αναγκαία μέτρα, η Τουρκία δεν θα αλλάξει άποψη για αυτό το ζήτημα.
Επιπλέον, η Τουρκία επιμένει ότι κάθε μορφή εμπάργκο εξοπλισμών – όπως αυτό που έχει επιβάλει στη χώρα μου η Σουηδία – είναι ασύμβατη με το πνεύμα της στρατιωτικής συνεργασίας υπό την ομπρέλα του ΝΑΤΟ. Τέτοιου είδους περιορισμοί δεν υπονομεύουν μόνο την εθνική μας ασφάλεια, αλλά βλάπτουν την ίδια την ταυτότητα του ΝΑΤΟ. Η επιμονή της Σουηδίας και της Φινλανδίας να ενταχθούν στη συμμαχία, έχει προσθέσει ένα αχρείαστο ζήτημα στην ατζέντα του ΝΑΤΟ.
Η άρνηση της Τουρκίας για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας, που παρέμειναν ουδέτερες μέχρι και τις τελευταίες εξελίξεις, αντιπροσωπεύει ένα αποφασιστικό βήμα εκ μέρους όλων των κρατών που έχουν τεθεί μέχρι σήμερα στο στόχαστρο της τρομοκρατίας. Στο τέλος της ημέρας, η τρομοκρατία δεν έχει θρησκεία, εθνικότητα ή χρώμα. Η αποφασιστική αντίδραση κάθε κράτους-μέλους σε κάθε οργανισμό που επιθυμεί να βλάψει τον άμαχο πληθυσμό, ανήκει στους κεντρικούς στόχους του ΝΑΤΟ. Καμιά χώρα δεν είναι προνομιούχα από αυτή την άποψη.
Όταν συζητάμε για την επίλυση προβλημάτων, την προώθηση της παγκόσμιας ειρήνης και ασφάλειας, ίσως δεν υπάρχουν σύντομοι δρόμοι. Όμως το μονοπάτι για την επιτυχία μπορεί να γίνει μικρότερο αν στην πορεία λαμβάνουμε θαρραλέα και αναγκαία μέτρα. Η στάση της Σουηδίας και της Φινλανδίας σε ό,τι αφορά τις ανησυχίες και τις προτεραιότητες ασφαλείας άλλων κρατών με τις οποίες θα ήθελαν να συμμαχήσουν, θα κρίνει το κατά πόσον η Τουρκία θα θελήσει να συμμαχήσει με αυτά τα κράτη.
Η άγνοια και η παρεμβατικότητα εκείνων που τόλμησαν να αμφισβητήσουν τη σχέση ανάμεσα στην Τουρκία, που έχει υιοθετήσει θετική και εποικοδομητική προσέγγιση στο παρελθόν σε σχέση με τη διεύρυνση της συμμαχίας, και το ΝΑΤΟ, δεν αλλάζουν τη στάση μας. Η χώρα μας, που είναι ανοιχτή σε κάθε μορφή διπλωματίας και διαλόγου, συστήνει η έμφαση να δοθεί αντ’ αυτού στο να πειστούν οι υποψήφιες χώρες να αλλάξουν τις δικές τους θέσεις. Δεν υπάρχει Αρχή στην Άγκυρα που θα δεχτεί οδηγίες από χώρες που αρνούνται να πολεμήσουν την τρομοκρατία. Πιστεύουμε ότι η φήμη και η αξιοπιστία της συμμαχίας θα κινδυνεύσει αν τα μέλη του ΝΑΤΟ ακολουθήσουν δύο μέτρα και δυο σταθμά στη μάχη κατά της τρομοκρατίας».
