Επενδύσεις συνολικού ύψους 500 εκατ. ευρώ έως το 2022 στην εγχώρια κτηματαγορά προγραμματίζει η Eurobank, μετά τη συγχώνευσή της με τον όμιλο Grivalia, που ολοκληρώθηκε πρόσφατα στο πλαίσιο του μετασχηματισμού της.
Πρόκειται για στοχευμένες επενδύσεις που στόχο έχουν να βελτιώσουν την ποιότητα του χαρτοφυλακίου ακινήτων της τράπεζας, αξιοποιώντας την καλή δυναμική της ελληνικής αγοράς. Θα αφορούν δηλαδή ακίνητα με ποιοτικά χαρακτηριστικά, προοπτικές σημαντικής αύξησης της αξίας τους ή θετικής παραγωγής εσόδων από μίσθωση.
Σημαντικές παρεμβάσεις θα πραγματοποιήσει η τράπεζα μεταξύ άλλων και στα ακίνητα που περιέρχονται στην κατοχή της τράπεζας μέσω των πλειστηριασμών. Συγκεκριμένα, θα γίνονται παρεμβάσεις αναβάθμισης των ακινήτων, όπου αυτές κρίνονται απαραίτητες με στόχο την αύξηση της μεταπωλητικής αξίας ή των εσόδων από ενοίκια.
Τη στρατηγική της τράπεζας στο εγχώριο real estate παρουσίασε ο διευθύνων σύμβουλός της Σταύρος Ιωάννου και ο διευθύνων σύμβουλος της Grivalia Γιώργος Χρυσικός. Όπως τόνισε ο κ. Ιωάννου, «στόχος της Eurobank είναι από την αξιοποίηση, μέσω εκμετάλλευσης ή ρευστοποίησης της ακίνητης περιουσίας που έχει στην ιδιοκτησία της, να αντλήσει έσοδα δημιουργώντας αξία για τους μετόχους της.
Ο ίδιος εξήγησε ότι μετά τη συγχώνευση της Eurobank με την Grivalia Properties, τον περασμένο Μάιο, το Real Estate αναδείχθηκε σε ένα σημαντικό asset για την Τράπεζα. Με βάση τα στοιχεία του Α΄ εξαμήνου του 2019, το συνολικό χαρτοφυλάκιο ακινήτων της Τράπεζας ανέρχεται σε 2,1 δισ. ευρώ.
Η συντριπτική πλειοψηφία των παραπάνω ακινήτων (1,7 δισ. ευρώ ή 80%) βρίσκονται στην Ελλάδα και αφορούν κυρίως επενδυτικά ή ιδιοχρησιμοποιούμενα από την Τράπεζα ακίνητα (καταστήματα, αποθηκευτικούς χώρους και κτίρια γραφείων).
Σύμφωνα με τον κ. Ιωάννου, παρόλο που αυτό το asset δεν αποτελεί βασική τραπεζική δραστηριότητα το μέγεθος και η ποικιλομορφία του χαρτοφυλακίου το οποίο περιλαμβάνει ακίνητα από όλους τους κλάδους όπως εμπορικά, οικιστικά, βιομηχανικά, ξενοδοχειακά, επιβάλλει την ενεργή διαχείριση των ακινήτων εκείνων που έχουν ή μπορούν να αποκτήσουν επενδυτικό προφίλ, προκειμένου η Τράπεζα:
– να αυξήσει τα έσοδα της από ενοίκια κατά την περίοδο διακράτησης των ακινήτων της, ενισχύοντας κατά αυτόν τον τρόπο το PPI της,
– να διαφοροποιήσει τις πηγές εσόδων της με έσοδα που προέρχονται από ενοίκια των ακινήτων της,
– να αυξήσει τα κεφαλαιουχικά της κέρδη από την αποτίμηση της αξίας των ακινήτων της, εκμεταλλευόμενη τις αυξήσεις που καταγράφονται σήμερα στις τιμές των ακινήτων.
Σημειώνεται ότι η διαχείριση των ακινήτων της Eurobank και οι επενδύσεις της στο Real Estate πραγματοποιούνται με την υποστήριξη, τη συνδρομή και τις συμβουλευτικές υπηρεσίες της Grivalia Management Company, της νέας εταιρείας διαχείρισης ακίνητης περιουσίας η οποία ιδρύθηκε πριν τη συγχώνευση με την Eurobank και περιλαμβάνει, την ομάδα της Grivalia Properties, με τη σημαντική εμπειρία που είχε αναπτύξει τα τελευταία χρόνια στην ελληνική κτηματαγορά, αλλά και εξειδικευμένα στελέχη που ήταν αρμόδια για τη διαχείριση της ακίνητης περιουσίας της Τράπεζας.
Όπως εξήγησε ο κ. Ιωάννου, η Τράπεζα είναι προσηλωμένη στη βέλτιστη διαχείριση του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος, τόσο ως ιδιοκτήτης ενός χαρτοφυλακίου ακινήτων πάνω από 3 εκ. τ.μ., τόσο και ως χρήστης, καταλαμβάνοντας επιπλέον περίπου 270.000 τ.μ. για την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών της.
Από το υφιστάμενο χαρτοφυλάκιό της, περίπου το 9% (260.988 τ.μ.) των κτιρίων της είναι πιστοποιημένα πράσινα κτίρια κατά τα πρότυπα των διεθνών οργανισμών LEED και BREEAM ενώ υπό πιστοποίηση βρίσκονται κτίρια που αντιπροσωπεύουν επιπλέον 6% (160.273τμ) του χαρτοφυλακίου της.
Σύμφωνα με τον κ. Ιωάννου, οι στόχοι που έχουν τεθεί είναι οι εξής:
– Η δημιουργία νέων αγορών κτιρίων προς εκμετάλλευση.
Συνεκτιμάται η προοπτική αξιοποίησης περιοχών με δυναμική ανάπτυξης που προκύπτουν από τη δημιουργία ή τον εκσυγχρονισμό μεγάλων υποδομών (π.χ. λιμάνια, αεροδρόμια, νέες γραμμές μετρό κ.ά.).
– Αναβάθμιση γηρασμένου κτιριακού αποθέματος στη βάση των διεθνών προτύπων και τάσεων για την πράσινη ανάπτυξη, τη βιωσιμότητα και την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων.
– Η ενεργή διαχείριση οικιστικών ακινήτων.
– Στον κλάδο των τουριστικών ακινήτων, που γνωρίζει δυναμική ανάπτυξη και είναι ελκυστικός επενδυτικός προορισμός στη χώρα μας, η Eurobank, μέσω της συμμετοχής της στην Grivalia Hospitality κατά 25% και σε συνεργασία με την Eurolife και το διεθνές επενδυτικό κεφάλαιο M&G, προχωρά σε σημαντικές επενδύσεις και σε τουριστικά ακίνητα. Ενδεικτικά αναφέρονται το κτίριο του ξενοδοχείου Olympos Naoussa στη Θεσσαλονίκη, το πολυτελές ξενοδοχειακό συγκρότημα της Aman στο Πόρτο Χέλι, τα Αστέρια της Γλυφάδας, κ.λπ.
Πωλήσεις ακινήτων
Ο κ. Ιωάννου υποστήριξε ότι η τράπεζα έχοντας ως προτεραιότητά της να είναι συνεπής με τον κεντρικό της στόχο που είναι η μείωση της έκθεσής της σε ακίνητα μεσοπρόθεσμα, υιοθετεί προγράμματα ενεργούς διαχείρισης μεγάλου όγκου ακινήτων (οικιστικών, γραφείων, καταστημάτων κ.λπ.) ρευστοποιώντας χαρτοφυλάκια ή και μεμονωμένα ακίνητα.
Ήδη έχουν υλοποιηθεί – εντός του 2019 – τρεις σημαντικές συναλλαγές (Opus Resi, Star) για τη μεταβίβαση 1.000 περίπου ακινήτων ενώ έχει δρομολογηθεί μία ακόμη συναλλαγή που αφορά τη μεταβίβαση 250 – 300 ακινήτων η οποία θα ολοκληρωθεί εντός του 2020.
Σημειώνεται επίσης ότι η Eurobank, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, αντιμετωπίζει ένα μεγάλο αριθμό οικιστικών ακινήτων ως δυνητικά επενδυτικά ακίνητα και επενδύει σε αυτά προκειμένου να βελτιώσει την ποιότητά τους και να αποκομίσει σημαντικά έσοδα.
Σχετικά με τις μεγάλες επενδύσεις στα ακίνητα αυτή τη στιγμή, πέρα από το project στις πρώην κτιριακές εγκαταστάσεις της καπνοβιομηχίας ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ (Piraeus Port Plaza), μεγάλο μέρος του οποίου έχει ήδη ολοκληρωθεί, βρίσκονται υπό κατασκευή ή ανακατασκευή ακόμα τρία κτίρια της Eurobank:
– Ενα κτίριο 14.000 τ.μ. στο Νέο Κόσμο, που παλαιότερα στέγαζε τα κεντρικά γραφεία της Ελευθεροτυπίας
– Ένα κτίριο γραφείων 4.000 τ.μ. στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας απέναντι από την Παλαιά Βουλή και ένα συγκρότημα γραφείων στον Άλιμο 25.000 τ.μ. που ξεκίνησε ως εργοστάσιο παραγωγής φαρμάκων.
Επιπλέον, από το χαρτοφυλάκιο της Grivalia Hospitality, στην Αθήνα, βρίσκεται σε εξέλιξη η ανάπλαση της έκτασης στα Αστέρια της Γλυφάδας, η οποία περιλαμβάνει την ανακατασκευή των υφιστάμενων κτιριακών εγκαταστάσεων για τη δημιουργία ενός νέου πολυτελούς ξενοδοχείου και συναφών χώρων εστίασης και αναψυχής.
Οι προοπτικές της κτηματαγοράς
 
Από την πλευρά του, ο κ. Χρυσικός σημείωσε ότι η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται για 9ο συνεχόμενο τρίμηνο και σύμφωνα με όλες τις προβλέψεις, τόσο τις επίσημες όσο και της αγοράς, η ανάκαμψη εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί τα επόμενα έτη.
Όπως είπε, καταγράφεται αισθητή βελτίωση στο μακροοικονομικό περιβάλλον, με ανάκαμψη της ιδιωτικής κατανάλωσης, διαρκή άνοδο των εξαγωγών και του τουρισμού, βελτίωση του οικονομικού κλίματος και σταθερή μείωση της ανεργίας.
Στο πλαίσιο αυτό, υπογράμμισε, «ισχυροποιείται το θετικό perception στη διεθνή επενδυτική κοινότητα για την ελληνική οικονομία ενώ, σε τροχιά ανάκαμψης κινείται και ο ελληνικός χρηματοπιστωτικός κλάδος, επιταχύνοντας το ρυθμό χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας».
Και πρόσθεσε ότι «κατά την περίοδο της κρίσης η Ελλάδα υπέστη τη δεύτερη μεγαλύτερη μείωση στις ονομαστικές τιμές κατοικιών, σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης και ιδίως όσες εφάρμοσαν Πρόγραμμα Προσαρμογής ή πρόγραμμα στήριξης τραπεζών. Σε αυτές τις χώρες οι τιμές των ακινήτων άρχισαν να ανακάμπτουν όταν τελείωσε η ύφεση και σε ορισμένες από αυτές οι τιμές είναι ήδη πάνω από τα προ κρίσης επίπεδα».
Κατά τον κ. Χρυσικό, «στην Ελλάδα η ανάκαμψη των τιμών καθυστέρησε αλλά, πλέον, έχει ξεκινήσει, αν και η απόσταση παραμένει σημαντική σε σχέση με τα προ κρίσης επίπεδα. Παραμένουν όμως χαμηλές και σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, καθιστώντας ανταγωνιστική την ελληνική κτηματαγορά».
Σύμφωνα με τον ίδιο, «η ισχυρή θετική συσχέτιση μεταξύ των τιμών των ακινήτων και των μακροοικονομικών δεικτών, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα περιθώρια ανάπτυξης του κλάδου προδιαγράφονται σημαντικά».
Εκτιμά δε ότι σήμερα, «υπάρχουν πολλές επενδυτικές ευκαιρίες σε ακίνητα στην Ελλάδα, ανοίγουν νέες προοπτικές ανάπτυξης στο παραδοσιακό Real Estate (καταστήματα & γραφεία), εντείνεται το ενδιαφέρον για επενδύσεις σε τουριστικά αλλά και για οικιστικά ακίνητα ενώ ενδυναμώνεται αισθητά το ενδιαφέρον για επενδύσεις που στοχεύουν στη βιωσιμότητα και την ενεργειακή βελτίωση των κτιρίων στο πλαίσιο της πράσινης ανάπτυξης».