Το ορμητήριο του Βενιζέλου

Τα σπίτια που συνδέονται με ιστορικά πρόσωπα αποτελούν χώρους εξαιρετικής ιστορικής σημασίας και συχνά μετατρέπονται σε μουσεία και αναδεικνύονται ως σημαντικοί χώροι συλλογικής μνήμης.

Το πατρικό σπίτι του Βενιζέλου στη Χαλέπα Χανίων, η στέγη της ζωής του, κατατάσσεται στην κατηγορία των αυθεντικών (documentary) σπιτιών, αφού «εξιστορεί» τη ζωή μιας μεγάλης προσωπικότητας και διασώζει στο εσωτερικό του αυθεντικά αντικείμενα. Το σπίτι-μουσείο δεν είναι απλώς ένα οικοδόμημα που περιλαμβάνει συλλογές ή την επίπλωση μιας άλλης εποχής, αλλά αναβιώνει το παρελθόν, που με τη σειρά του προσδίδει στο μνημείο μεγάλη ιστορική, πολιτική και κοινωνική σημασία.

Το σύνολο των χώρων του ισογείου και τμήμα του ορόφου μπορεί να χαρακτηριστεί μουσείο sui generis. Τα τεκμήρια παρουσιάζονται εκτός ειδικών προθηκών, η έκθεση των γνήσιων αντικειμένων του κάθε δωματίου γίνεται πιο ελκυστική με την ένταξή τους σε ένα κατάλληλα διαμορφωμένο πλαίσιο, ώστε αφενός να εξυπηρετεί την οικειότητα που επιδιώκεται να αισθανθεί ο επισκέπτης και αφετέρου να διηγείται την πορεία του Βενιζέλου στους χώρους αυτούς, οι οποίοι αφηγούνται την ιστορία του άνδρα και της οικογένειας που έζησαν και δημιούργησαν εντός τους.

Η δύναμη του παρελθόντος

Σε όλους τους χώρους της οικίας ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να συναντήσει αυθεντικά τεκμήρια (έπιπλα, αντικείμενα μικροτεχνίας, παράσημα και μετάλλια, σφραγίδες και νομίσματα, αγιογραφίες, έργα τέχνης, σπάνιο αρχειακό και φωτογραφικό υλικό), όπως το χειρόγραφο της μετάφρασης της Ιστορίας του Θουκυδίδη από τον Βενιζέλο, τις πένες με τις οποίες υπέγραψε τις Συνθήκες των Σεβρών και της Λωζάννης και τα διπλωματικά κείμενά τους, το περίστροφο που χρησιμοποιούσε ως επαναστάτης στην Κρήτη, δύο γραμμόφωνα εποχής και σπάνιους δίσκους 78 στροφών, με ηχογραφημένες ομιλίες του, ακόμη και το κρεβάτι στο οποίο πέθανε στο Παρίσι.

Με το τέλος της πρώτης φάσης της μουσειακής διαδρομής, ο επισκέπτης έχει περιηγηθεί σε όλους τους χώρους του ισογείου και τμήμα του ορόφου και έχει παρακολουθήσει την οικογενειακή και κοινωνική ζωή του Βενιζέλου. Παράλληλα όμως έχει διαπιστώσει και τους στενούς δεσμούς του με την ιδιαίτερη πατρίδα του και την πατρική του οικία.

Ενας ατμοσφαιρικός χώρος μνήμης

Η δεύτερη φάση της διαδρομής συνεχίζεται στον όροφο της οικίας, όπου παρουσιάζεται η διαδρομή του Βενιζέλου ως μεγάλου πολιτικού και πρωθυπουργού της Ελλάδας, ενώ ο σχεδιασμός επιτρέπει να διαφανεί και ο άνθρωπος πίσω από την πολιτική του διαδρομή: η απλότητα και η εσωστρέφεια των ιδιωτικών του στιγμών, οι ώρες της χαλάρωσης και των επιθυμιών του για τον προσωπικό του χώρο και χρόνο. Ετσι, «σκηνοθετούνται» τα παιδικά του χρόνια, το περιβάλλον της Χαλέπας, η ιστορία της οικογένειας, το επαναστατικό του πνεύμα και οι προσωπικές του φιλοδοξίες, οι οποίες πυροδότησαν την ανάγκη του για πολιτική δράση.

Η «σκηνοθεσία» αυτή συνεχίζεται στην παρουσίαση των πτυχών της προσωπικότητας και της δράσης του Βενιζέλου. Σκηνές του επαναστάτη, του πολιτικού, του διπλωμάτη, του ανθρώπου, η δημιουργία του μύθου δίνουν στον επισκέπτη την ευκαιρία να έχει πλήρη επαφή με κάθε μία από αυτές ξεχωριστά αλλά και να προσεγγίσει συνολικά την προσωπικότητα που παρουσιάζεται.

Η επίσκεψη ολοκληρώνεται με τα αυθεντικά τεκμήρια από τις δύο απόπειρες δολοφονίας εναντίον του Βενιζέλου, τα ματωμένα ρούχα του από το 1920 στον σταθμό της Λυών στο Παρίσι και το αυτοκίνητο στο οποίο επέβαινε κατά την απόπειρα του 1933 στη Λ. Κηφισιάς.

Κοιτίδα εκπαίδευσης και πολιτισμού

Παράλληλα με τα προγραμματισμένα εκπαιδευτικά προγράμματα και τις δράσεις του Μουσείου, στη σοφίτα της οικίας λειτουργεί χώρος εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων με την αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνολογιών. Μια διαδραστική-τεχνολογική έκθεση σε συνδυασμό με εκπαιδευτικά παιχνίδια (δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος) επιδιώκει να φέρει το κοινό –ιδιαίτερα τα νέα παιδιά –πιο κοντά στον κόσμο της Ιστορίας ολοκληρώνοντας με αυτόν τον τρόπο τη μουσειακή εμπειρία και την εμπέδωση της πληροφορίας.

Σαν σε μια χρονομηχανή, οι επισκέπτες αισθάνονται ότι επιστρέφουν σε ένα αναλλοίωτο παρελθόν, ένα ταξίδι που προσφέρει μια ημέρα αυτογνωσίας. Ερχόμενοι πρόσωπο με πρόσωπο με το παρελθόν, έχουν την ευκαιρία να εξακριβώσουν ποιοι είναι και, ίσως πιο σημαντικό, ποιοι δεν είναι, δημιουργώντας έναν έντονο σύνδεσμο ανάμεσα στη συλλογική και την προσωπική μνήμη.

Περισσότερo από ένα μνημείο που επικαιροποιεί το ένδοξο παρελθόν, ένα ιστορικό σπίτι δεν είναι παρά ένας χώρος όπου άνθρωποι έζησαν τη ζωή τους.

πότε & πού:

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του μουσείου: www.venizelos-foundation.gr