Τα προβλήματα που πιθανώς θα προκύψουν από την αυτόματη διαδικασία απόδοσης ΦΠΑ στο Δημόσιο μέσω τραπεζικού συστήματος για συναλλαγές πάνω από ορισμένα όρια, ανέδειξε η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής στην έκθεση που συνέταξε για το νομοσχέδιο με τα προαπαιτούμενα.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του νομοσχεδίου που πέρασε με 229 ψήφους από τη Βουλή, το ποσό του ΦΠΑ που αναλογεί σε συναλλαγές αξίας άνω των 3.000 ευρώ μεταξύ επιχειρήσεων ή σε συναλλαγές άνω των 1.500 ευρώ μεταξύ επιχειρήσεων και πελατών λιανικής, οι οποίες διενεργούνται με οποιονδήποτε τρόπο και ιδίως μέσω χρήσης πιστωτικής ή χρεωστικής κάρτας, ηλεκτρονικής τραπεζιτικής (e-banking), τραπεζικής κατάθεσης σε εξόφληση τιμολογίου ή τραπεζικής επιταγής, θα δεσμεύεται από την τράπεζα και θα αποδίδεται κατευθείαν στο Δημόσιο εντός 5 ημερών από τη διενέργεια της πληρωμής.
Η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής υποστηρίζει πως η παραπάνω πρόβλεψη και διαδικασία εμπεριέχει προβλήματα με το βασικότερο ότι είναι αμφίβολο το αν η ρύθμιση είναι συμβατή με τις ρυθμίσεις του άρθρου 206 της Κοινοτικής Οδηγίας για το ΦΠΑ (2006/112/ΕΚ) λόγω και της γενικότητας της εφαρμογής της, ενώ δεν προκύπτει ότι έχει τηρηθεί η διαδικασία έγκρισης παρέκκλισης.
«Ανεξαρτήτως αυτού, είναι αμφίβολο αν η προτεινόμενη ρύθμιση εναρμονίζεται με την αρχή της αναλογικότητας, κατά το σκέλος που άγει σε δέσμευση, για χρονικό διάστημα έως ένα ή έως τρεις μήνες (αναλόγως της περιοδικότητας υποβολής δηλώσεων ΦΠΑ), χρηματικών ποσών των φορολογουμένων που, τελικώς, μπορεί να μην οφείλονται καν στο Δημόσιο (λόγω έκπτωσης του ΦΠΑ που βαρύνει τις αγορές και δαπάνες τους)», σημειώνεται στη σχετική έκθεση.
Στη βάση αυτή η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής υπογραμμίζει πως σύμφωνα με τη ρύθμιση, ο λήπτης του τιμολογίου ή της απόδειξης λιανικής συναλλαγής οφείλει να τα εξοφλήσει με τραπεζικό μέσο πληρωμής, διαχωρίζοντας τη φορολογητέα αξία από τον αναλογούντα ΦΠΑ, ώστε το πιστωτικό ίδρυμα να μπορεί να μεταφέρει τον ΦΠΑ αυτομάτως σε δεσμευμένο λογαριασμό.
Παρατηρείται, καταρχάς, ότι πρέπει να προβλεφθεί ρητώς ότι οι επιχειρήσεις θα μπορούν να χρησιμοποιούν το ποσό του ΦΠΑ που θα καταθέτουν οι πελάτες τους, το οποίο θα μεταφέρεται στον ως άνω δεσμευμένο λογαριασμό, για την καταβολή του ΦΠΑ των τιμολογίων των προμηθευτών τους, όπως και να θεσπισθεί διαδικασία επιστροφής από το πιστωτικό ίδρυμα του τυχόν πιστωτικού υπολοίπου.
Επισημαίνεται, περαιτέρω, ότι το προτεινόμενο σύστημα δυσχερώς μπορεί να εφαρμοσθεί στις πωλήσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών προς ιδιώτες, δεδομένου ότι στα φορολογικά στοιχεία που εκδίδονται για λιανικές συναλλαγές δεν διαχωρίζεται η αξία της συναλλαγής από τον αναλογούντα ΦΠΑ. Επίσης, δεν προβλέπεται τι θα ισχύει στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η συναλλαγή δεν θα εξοφλείται εφάπαξ, αλλά τμηματικώς, ή σε περίπτωση που δίδεται προκαταβολή έναντι μελλοντικών συναλλαγών.
Επιπροσθέτως παρατηρείται ότι πρέπει να αναμορφωθεί το σύστημα επιβολής διοικητικών και ποινικών κυρώσεων για μη απόδοση ή ανακριβή απόδοση ΦΠΑ, δεδομένου ότι με την προτεινόμενη ρύθμιση το σχετικό βάρος μεταφέρεται στον αντισυμβαλλόμενο, αγοραστή των αγαθών ή λήπτη των υπηρεσιών, όπως, επίσης, και στο διαμεσολαβούν πιστωτικό ίδρυμα.
