Βερολίνο: Απέχουμε πολύ από συμφωνία

Ο Ψυχρός Πόλεμος είναι η συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα. Η παράφραση αυτή του γνωστού αποφθέγματος του Κλάουζεβιτς πάει κουτί στις σχέσεις της Ελλάδας με τους δανειστές της. Η μάχη δίνεται σε τρία πεδία: πρώτον, στο χρηματιστικό, με τον αποκλεισμό της Ελλάδας από τις αγορές· δεύτερον, στο επικοινωνιακό, με τα γερμανικά κυρίως μέσα ενημέρωσης να βάλλουν αλύπητα κατά της ελληνικής κυβέρνησης· και, τρίτον, στο διαπραγματευτικό, στο οποίο οι δανειστές θεωρούν μονόδρομο την υποχώρηση, αν όχι συνθηκολόγηση της ελληνικής πλευράς.

«Πρόκειται για αγώνα αντοχής» λέει γερμανός αξιωματούχος αναφερόμενος στις τρέχουσες διαπραγματεύσεις. «Τα καλύτερα φόντα σε αυτόν τα έχει όχι αυτός με τα ισχυρότερα νεύρα ή τα καλύτερα επιχειρήματα αλλά εκείνος με τη μεγαλύτερη δύναμη». Και αυτός, προσθέτει, δεν είναι η Ελλάδα.

Ο ίδιος αμφισβητεί την άποψη της Αθήνας ότι έχει γίνει ήδη σημαντική πρόοδος στις διαπραγματεύσεις. Η μοναδική αξιόλογη βελτίωση, λέει, έχει γίνει σε ατμοσφαιρικό επίπεδο –χάρη στην αντικατάσταση του Γιάνη Βαρουφάκη. «Η απλή σύμπτωση απόψεων σε κάποια σημεία δεν φτάνει» λέει. Το ζητούμενο είναι ένα ντοκουμέντο που θα περιλαμβάνει το σύνολο των μεταρρυθμίσεων του δεύτερου πακέτου βοήθειας που δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί. «Μόνο ένα τέτοιο υπογεγραμμένο από όλους κείμενο μπορεί να οδηγήσει σε συμφωνία για το κλείσιμο του προγράμματος» προσθέτει. Οι διαπραγματευτές απέχουν ωστόσο ακόμη έτη φωτός από την υπογραφή του.

Η συμφωνία δεν έγινε πιθανότερη ούτε ύστερα από την απόφαση της Αθήνας να αποδεχθεί το κλείσιμο του προγράμματος ούτε από την άτακτη υποχώρηση από ορισμένες «κόκκινες γραμμές», όπως το Συνταξιοδοτικό και ο ΦΠΑ. «Η απλή φραστική αναγνώριση είναι αέρας κοπανιστός» λέει. «Η συμφωνία πρέπει να συνοδευθεί από την άμεση ψήφιση των μεταρρυθμίσεων από τη Βουλή και από την πρώτη εφαρμογή τους στην πράξη».

Το συμπέρασμά του είναι αρνητικό: στη συνεδρίαση του Eurogroup στις 11 Μαΐου δεν πρόκειται να επιτευχθεί συμφωνία. «Δεν θέλω να ακούγομαι απαισιόδοξος» λέει. «Αλλά φοβάμαι ότι δεν θα γίνει καν εύφημη μνεία και στην πραγματική πρόοδο».

Λίγες είναι και οι προσδοκίες του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου των Χριστιανοδημοκρατών σε θέματα προϋπολογισμού Εκχαρτ Ρέμπεργκ. «Εχω στα χέρια μου τη λίστα των θεμάτων της διαπραγμάτευσης» λέει. «Μόνο σε λίγα από αυτά υπάρχει από κάτω το σήμα της επιτυχούς διεκπεραίωσης. Στα υπόλοιπα χάσκει το κενό».

Οι δύο πλευρές, λέει ο αξιωματούχος, δεν έχουν βρει ακόμη ούτε λεκτικά κοινό παρονομαστή. Οι έλληνες διαπραγματευτές μιλούν συνεχώς για μεταβατική συμφωνία και για νέο συμβόλαιο με τους δανειστές, οι τελευταίοι, αντίθετα, αναφέρονται αποκλειστικά στο κλείσιμο του δεύτερου προγράμματος. «Υπάρχει όντως ψυχροπολεμικό κλίμα» λέει ο Σοσιαλδημοκράτης βουλευτής Εβαλντ Σούρερ. Αυτό όμως, προσθέτει, προέρχεται κυρίως από την ελληνική κυβέρνηση, που για τρεις περίπου μήνες έκανε τον βίο αβίωτο στους δανειστές αρνούμενη να συζητήσει το κλείσιμο του προγράμματος. Ο ίδιος πιστεύει πάντως ότι η Ελλάδα δεν απειλείται με Grexit. Ακόμη και ο «αρχιστράτηγος» του Ψυχρού Πολέμου Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δεν επιδιώκει κάτι τέτοιο. «Η Μέρκελ δεν θέλει το Grexit» λέει. «Μπορεί ο Σόιμπλε να βογγά από δυσφορία αλλά εκτελεί τελικά τις εντολές της».

«Ο πόλεμος είναι περισσότερο από Ψυχρός» εγκρίνει και επαυξάνει το μέλος του προεδρείου του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Γιόαχιμ Πος. «Επιφανειακά τηρούνται κάποια προσχήματα, κάτω από την επιφάνεια ωστόσο μαίνεται η σύγκρουση» λέει. Σε αντίθεση με τον κ. Σούρερ δεν αποκλείει όμως την έξοδο από «ατύχημα». «Αυτό θα οφείλεται αποκλειστικά στην τυχοδιωκτική πολιτική της Αθήνας» προσθέτει.

Εντελώς διαφορετική είναι η οπτική γωνία του κ. Ρέμπεργκ. «Για ποιον Ψυχρό Πόλεμο μιλάμε τη στιγμή που οι εταίροι διαθέτουν στην Ελλάδα εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ;» λέει. Το ελληνικό πρόβλημα μπορεί πάντως να λυθεί αν η Αθήνα κινηθεί στο πνεύμα της απόφασης που πήρε το Eurogroup στις 20 Φεβρουαρίου. Από το πρόσφατο ταξίδι του στην Αθήνα και από τις συναντήσεις του με έλληνες πολιτικούς, μεταξύ άλλων με τον Γιάννη Δραγασάκη, αποκόμισε πάντως την εντύπωση ότι τελευταία επικρατεί ο ρεαλισμός.

Ούτε και ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος των Πρασίνων σε θέματα προϋπολογισμού Γκέρχαρτ Σικ αποδέχεται το πολεμικό λεξιλόγιο. Από την άλλη, όμως, παραδέχεται ότι οι σχέσεις Αθήνας – δανειστών είναι τεταμένες όσο ποτέ και ότι η κατάσταση έχει «ξεφύγει» εντελώς. «Βρισκόμαστε σε ένα καθεστώς υφέρποντος Grexit» λέει. «Φοβάμαι ότι είναι πλέον αργά για την αποφυγή της χρεοκοπίας, ακόμη και αν γίνει τις επόμενες εβδομάδες η εκταμίευση των υπολειπόμενων δόσεων του προγράμματος». Γι’ αυτό και οι προσπάθειες θα πρέπει τώρα να επικεντρωθούν σε μακροπρόθεσμες λύσεις που θα κάνουν βιώσιμο το χρέος. Στις προτάσεις του ανήκουν, μεταξύ άλλων, η διάθεση του συνολικού πρωτογενούς πλεονάσματος για τις ανάγκες της ανάπτυξης, η εξυπηρέτηση του ελληνικού χρέους από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στήριξης (ESM), καθώς και «έξυπνες» επενδύσεις στην ελληνική οικονομία.