Ως σημαντικό βήμα για την (βιολογική) επιβίωση του Οικουμενικού Πατριαρχείου χαρακτηρίζεται η απόδοση τουρκικής ιθαγένειας σε ιεράρχες που προΐστανται σε μητροπόλεις του Οικουμενικού Θρόνου εντός και εκτός Τουρκίας.

Η τουρκική κυβέρνηση χορήγησε πριν μερικές μέρες την τουρκική υπηκοότητα σε δέκα ακόμα ανώτερα κληρικά στελέχη του Οικουμενικού Πατριαρχείου, εκ των οποίων οι τέσσερις είναι μητροπολίτες, αναφέρει δημοσίευμα του «Εθνικού Κήρυκα» και του δικτύου εκκλησιαστικών ειδήσεων romfea.gr.

Μεταξύ αυτών είναι οι μητροπολίτες Γαλλίας Εμμανουήλ, Κυδωνιών Αθηναγόρας, Αυστρίας Αρσένιος και Σηλυβρίας Μάξιμος. Από την πατριαρχική αυλή έγιναν Τούρκοι υπήκοοι οι εξής: Ο Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου Αρχιμανδρίτης Βαρθολομαίος, ο Υπογραμματέας Ιωακείμ, ο Μέγας Αρχιδιάκονος Ανδρέας, ο Δευτερεύων των Διακόνων Θεόδωρος, ο Μέγας Σύγκελλος Αμβρόσιος και ο Μέγας Βιβλιοθηκάριος Αρχιμανδρίτης Αγαθάγγελος.

Μέχρι σήμερα έχουν γίνει περί τους τριάντα πέντε ιεράρχες και κληρικοί του Οικουμενικού Πατριαρχείου Τούρκοι υπήκοοι.

Η απόδοση τουρκικής ιθαγένειας είναι σχετικά πρόσφατη πρακτική, που δείχνει τη διάθεση των τουρκικών Αρχών να επιτρέψουν την ανανέωση του στελεχιακού δυναμικού του Φαναρίου και τη συνέχιση της διαδοχής στον Οικουμενικό Θρόνο.

Τα τελευταία χρόνια επικρατούσε προβληματισμός για τη βιολογική συνέχεια του Πατριαρχείου, καθώς η αριθμητικά φθίνουσα πορεία της ελληνικής μειονότητας στην Τουρκί, ήταν η βασική αιτία της έλλειψης στελεχών στην πατριαρχική αυλή. Οι περισσότεροι γηγενείς ιεράρχες, που προέρχονται από τη μειονότητα και είχαν τουρκική ιθαγένεια, είναι μεγάλοι σε ηλικία και από τους λιγοστούς μειονοτικούς νέους ελάχιστοι έχουν ενταχθεί τις τελευταίες δεκαετίες στον κλήρο.

Η τουρκική κυβέρνηση θέτει ως όρο για την εκλογή Πατριάρχη, να έχει αυτός τουρκική ιθαγένεια. Επίσης, ελέγχει και εγκρίνει τον κατάλογο των υποψηφίων για την Πατριαρχία και διαγράφει τους ανεπιθύμητους. Εξαίρεση αποτέλεσε η περίπτωση του Πατριάρχη Αθηναγόρα, ο οποίος ήταν Αρχιεπίσκοπος Αμερικής και τον επέβαλαν στον Πατριαρχικό Θρόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες. Για να καλυφθεί έστω και τυπικά η απαίτηση της Αγκυρας, εκπρόσωπος της τουρκικής κυβέρνησης ανέβηκε στο αεροσκάφος που τον μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη και του έδωσε τουρκικό διαβατήριο.

Ο «Εθνικός Κήρυξ» σχολιάζει ότι η κίνηση αυτή του σημερινού Πατριάρχη Βαρθολομαίου να αποκτήσουν υπηκοότητα ιεράρχες οι οποίοι υπηρετούν σε επαρχίες του εξωτερικού, αλλά και στο Φανάρι έχει δημιουργήσει διάφορες «σιωπηρές» ως επί το πλείστον αντιδράσεις ανάμεσα σε επιχώριους αρχιερείς γεννημένους στην Τουρκία, οι οποίοι σε μία πατριαρχική εκλογή υπάρχει το ενδεχόμενο να μην επικρατήσουν και να εκλεγεί κάποιος από τους προσφάτως πολιτογραφηθέντες αρχιερείς.