Θαλάσσιος γυμνοσάλιαγκας κλέβει γονίδια από την τροφή του

Είναι μια από τις ελάχιστες περιπτώσεις μεταφοράς γονιδίων ανάμεσα σε πολυκύτταρους οργανισμούς: ένας θαλάσσιος γυμνοσάλιαγκας που έχει ενσωματώσει στο DNA του γονίδια από τα μονοκύτταρα φύκη με τα οποία τρέφεται.

Κλέφτης γονιδίων

Οι επιστήμονες γνωρίζουν από τη δεκαετία του 1970 ότι το σμαραγδένιος γυμνοσάλιαγκας Elysia chlorotica, ο οποίος ζει έξω από τις ανατολικές ακτές των ΗΠΑ, κλέβει και ενσωματώνει στα κύτταρά του δομές των φυκών που ονομάζονται χλωροπλάστες.Τα οργανίδια αυτά, τα οποία κανονικά δεν υπάρχουν στα ζώα, φωτοσυνθέτουν και δίνουν στο μαλάκιο το ζωηρό πράσινο χρώμα με το οποίο καμουφλάρεται στο βυθό. Επιπλέον, η φωτοσύνθεση παράγει σάκχαρα με τα οποία ο γυμνοσάλιαγκας μπορεί να τραφεί. Το περίεργο είναι ότι οι χλωροπλάστες συνεχίζουν να λειτουργούν μέσα στα κύτταρα του E.chlorotica μέχρι και εννέα μήνες -διάστημα που υπερβαίνει τη διάρκεια ζωής τους μέσα στα φύκη από τα οποία προέρχονται.

Η ανακάλυψη

Η νέα μελέτη «επιβεβαιώνει ότι ένα από τα γονίδια των φυκών που απαιτούνται για την επιδιόρθωση βλαβών στους χλωροπλάστες και τη συνέχιση της λειτουργίας τους είναι παρόν στο χρωμόσωμα του γυμνοσάλιαγκα» αναφέρει ο Σίντεϊ Πιρς του Πανεπιστημίου της Φλόριντα, επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «The Biological Bulletin».

Η ομάδα του Πιρς χρησιμοποίησε προηγμένες τεχνικές απεικόνισης για να εντοπίσει στο DNA του γυμνοσάλιαγκα ένα γονίδιο που προέρχεται από το μονοκύτταρο φύκος Vaucheria litorea, βασική πηγή τροφής του Elysia chlorotica. «Δεν υπάρχει περίπτωση να λειτουργούν μέσα στα κύτταρα ενός ζώου γονίδια από ένα φύκος. Κι όμως, υπάρχει!» σχολιάζει ο Δρ Πιρς. Όπως επισημαίνει, το γονίδιο «επιτρέπει στο ζώο να τρέφεται με λιακάδα»: το σαλιγκάρι μπορεί να επιβιώνει για μήνες με την τροφή που παράγουν οι κλεμμένοι χλωροπλάστες.

Η προσαρμογή αυτή αποτελεί εξάλλου παράδειγμα ταχείας εξέλιξης, τονίζει επίσης ο ερευνητής. «Όταν συμβεί μια επιτυχημένη μεταφορά γονιδίων ανάμεσα σε διαφορετικά είδη, η εξέλιξη μπορεί να συμβεί από τη μια γενιά στην επόμενη» αντί σε διάστημα χιλιάδων ή εκατομμυρίων ετών.