Αποτελεί ανεκτίμητη αξία και πλουτοπαραγωγική πηγή «εν υπνώσει» για τη χώρα. Αν και είναι ένας από τους βασικούς λόγους για τον οποίο οι ξένοι επισκέπτονται την Ελλάδα, η αξία του δεν κεφαλαιοποιείται. Ως τουριστική πηγή όμως ο πολιτισμός έχει μακρά παράδοση παγκοσμίως, ζωντανό παρόν και πολλά υποσχόμενο μέλλον.

«Τα έσοδα από τον πολιτισμό θα έπρεπε να είναι 300 εκατ. ευρώ από 40 εκατ. ευρώ που είναι σήμερα» σημειώνει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) κ. Ανδρέας Ανδρεάδης. «Δεν είναι ότι χάνουμε 260 εκατ. ευρώ, αλλά ότι η προστιθέμενη αξία δεν αναδεικνύεται» προσθέτει. Και υπογραμμίζει την ανάγκη εκπόνησης ολοκληρωμένου σχεδίου αξιοποίησης, ανάδειξης και προβολής του πολιτιστικού μας κεφαλαίου και των υποδομών του, με κύριους άξονες την αναδιοργάνωση του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (ΤΑΠΑ) στα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα και έναν σύγχρονο σχεδιασμό μάρκετινγκ για τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους.
Ο ίδιος αναφέρεται στην ανάγκη «να διαχωριστεί το εμπορικό από το αρχαιολογικό τμήμα, για τη σωστή αξιοποίηση του πολιτιστικού αποθέματος». Η πρόταση αυτή εμπεριέχεται στη μελέτη της εταιρείας συμβούλων McKinsey «Σχεδιασμός Στρατηγικής του ΤΑΠΑ με στόχο την προβολή και αξιοποίηση της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς». Η μελέτη είχε υποβληθεί πριν από ενάμιση χρόνο στον προηγούμενο υπουργό Πολιτισμού κ. Πάνο Παναγιωτόπουλο. «Από αυτή το μόνο που καταφέραμε ήταν το διευρυμένο ωράριο. Θα επανέλθουμε και στον νέο υπουργό κ. Κώστα Τασούλα» τονίζει ο κ. Ανδρεάδης.
Την ώρα βέβαια που στην Ελλάδα συζητείται ακόμη η παγίωση διευρυμένου ωραρίου σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, σε συνέχεια της αύξησης 27% στην επισκεψιμότητα και 21% στις εισπράξεις, στους 38 κυριότερους αρχαιολογικούς χώρους το τρίμηνο Απριλίου – Ιουνίου 2014, μετά την πιλοτική εφαρμογή του, άλλα μουσεία στο εξωτερικό, όπως το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, λανσάρουν εφαρμογές για κινητά και ταμπλέτες.

Σύμφωνα με τη μελέτη, τα ετήσια έσοδα από την αξιοποίηση της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς μπορούν να ξεπεράσουν τα 300 εκατ. ευρώ σε μια πενταετία, μέσω της υλοποίησης 11 βασικών δράσεων και της ανάπτυξης κατάλληλων υποδομών σε τρεις άξονες στρατηγικής, με βάση το ευρωπαϊκό μοντέλο: τα προϊόντα και τις υπηρεσίες, την προβολή και το δίκτυο και την εμπειρία επισκέπτη. Η υλοποίηση της νέας στρατηγικής έχει ως προαπαιτούμενο την αναδιάρθρωση και τον εμπλουτισμό της οργάνωσης του ΤΑΠΑ με νέες λειτουργίες, καθώς και την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων (π.χ. ανάπτυξη προϊόντων, προώθηση, διαχείριση καναλιών πωλήσεων).


«Είναι ευκαιρία, με αφορμή την Αμφίπολη, να τεθεί το θέμα του ΤΑΠΑ» υποστηρίζει ο κ. Ανδρεάδης. «Η επέκταση του ωραρίου είναι ένα θετικό βήμα, που προφανώς πρέπει να συνεχιστεί» λέει και επισημαίνει την απουσία ετήσιου εισιτηρίου εισόδου, ηλεκτρονικής έκδοσης εισιτηρίων, καθώς και τη γραφειοκρατική διαδικασία μίσθωσης αρχαιολογικού χώρου. «Θα μπορούσαν να ορίζονται οι χρήσεις του κάθε χώρου και το αντίστοιχο τίμημα».
Η στρατηγική αξιοποίησης της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς παρουσιάζει σημαντικές διαφοροποιήσεις και ελλείψεις σε σχέση με τις διεθνείς πρακτικές, με άμεσο αντίκτυπο στο ύψος και τον τύπο των εσόδων του ΤΑΠΑ.
Τα εισιτήρια

Τρεις φορές χαμηλότερα από το εξωτερικό το μέσο έσοδο

Υπάρχουν χώροι οι οποίοι τιμολογούνται στο μισό ή το ένα τρίτο της τιμής, καθώς βασικό επιχείρημα είναι η τιμή να είναι προσιτή για τους Ελληνες. «Θα μπορούσαν να διαμορφωθούν ειδικές κατηγορίες εισιτηρίων ή να επιδοτείται το εισιτήριο σε κάποιες περιπτώσεις» προτείνει ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ.

Στην Ελλάδα το μέσο έσοδο ανά επισκέπτη είναι τουλάχιστον τρεις φορές μικρότερο από το αντίστοιχο σε χώρες του εξωτερικού.
Στη Ρώμη η είσοδος στο Κολοσσαίο είναι 12 ευρώ, στη Βίλα Μποργκέζε 15 ευρώ, στις Βερσαλλίες 18 ευρώ, στον Πύργο του Αϊφελ 14 ευρώ, στο Μουσείο Πράντο 12 ευρώ, στο Μουσείο του Λούβρου 12 ευρώ, στην Πομπηία 11 ευρώ, στις Μυκήνες οκτώ ευρώ το ενιαίο εισιτήριο, στην Κνωσό έξι ευρώ, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο επτά ευρώ, στην Επίδαυρο έξι ευρώ, στο Ακρωτήρι Θήρας πέντε ευρώ, στο Μουσείο της Ακρόπολης πέντε ευρώ, ενώ το ενιαίο εισιτήριο για την Ακρόπολη Αθηνών είναι 12 και ισχύει για δέκα αξιοθέατα. Το εισιτήριο του μουσείου της Αμφίπολης ανέρχεται στα δύο ευρώ.
Σήμερα τα εισιτήρια συνεισφέρουν το 86% των εσόδων, έναντι περίπου 30% σε χώρες του εξωτερικού, λόγω μη ανάπτυξης άλλων πηγών εσόδων, όπως χορηγικών πακέτων, υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας, πακέτων συνδρομών/μελών. Επίσης δεν υπάρχει επίσημο μέσο προβολής της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η οικονομική διάσταση

Το «πείραμα» του Μουσείου της Ακρόπολης

«Δεν έχει γίνει αντιληπτή η οικονομική διάσταση του πολιτισμικού προϊόντος εν γένει. Εντοπίζεται στην αρχαιότητα και μόνο» τονίζει ο διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη κ. Αγγελος Δεληβορριάς. «Το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων από εκεί αντλούσε τα οικονομικά του οφέλη, αλλά ο τρόπος ήταν υποτυπώδης, σε ό,τι αφορά τις παραγωγές, τα μαγαζιά των μουσείων». Από την άλλη σημειώνει ότι «δεν είναι μόνο αυτό το πραγματικό νόημα του πολιτισμού. Δεν έχει να κάνει μόνο με την αρχαιότητα και το Βυζάντιο. Για μια ακόμη φορά η Πολιτεία δεν είναι σε θέση να προωθήσει, ούτε να διαφημίσει τον ελληνικό πολιτισμό. Ο πολιτισμός είναι τα γράμματα, η παιδεία και η επιστήμη. Το τρίπτυχο αυτό υποφέρει συνολικά. Δεν γίνονται επενδύσεις στον πολιτισμό» υπογραμμίζει λέγοντας ότι χρειάζεται μια συνολική προσέγγιση και όχι μεμονωμένες δράσεις.

Την ίδια ώρα η δημιουργία οικονομικών κινήτρων και η απλοποίηση της διαδικασίας κινηματογραφικών γυρισμάτων μέσω μόνο μιας υπηρεσίας τίθεται ως προτεραιότητα της υπουργού Τουρισμού κυρίας Ολγας Κεφαλογιάννη και του υπουργού Πολιτισμού, αφού πρόσφατα η ελληνική γραφειοκρατία «απώθησε» και τα γυρίσματα του «Game of Thrones» στην Ικαρία, γυρίζοντας την πλάτη στα πολλαπλά οφέλη που αποκομίζουν άλλες χώρες από αυτή τη δραστηριότητα.
«Υπάρχει βασικό ζήτημα προσέγγισης από τους ανθρώπους που ασχολούνται με τον πολιτισμό, με αποτέλεσμα να είναι αποκομμένος από οποιαδήποτε οικονομική διάσταση και από αυτό που λέμε γενικά «αγορά» σημειώνει ο πρόεδρος του Μουσείου της Ακρόπολης, καθηγητής κ. Δημήτριος Παντερμαλής. Το «πείραμα» του Μουσείου της Ακρόπολης στέφθηκε με επιτυχία, καθώς εφέτος στο πέμπτο έτος λειτουργίας του (Ιούνιος 2014) οι επισκέπτες έφθασαν τους 1.161.555 (44% Ελληνες).

«Η προσέγγιση του Μουσείου της Ακρόπολης δεν είναι ευρωπαϊκού τύπου, καθώς έχει το μισό εισιτήριο από το κανονικό, με τιμή πέντε ευρώ» εξηγεί. Την ίδια ώρα «αυξάνουμε την παροχή πολιτιστικών υπηρεσιών, προχωρούμε σε εμπλουτισμό των εκθεμάτων, έτσι ώστε να δίνεται ευχαρίστως το αντίτιμο». Η άποψη του Δημοσίου «είναι να πείσει το ευρύ κοινό γι’ αυτό που προσφέρει και όχι να το εκμεταλλευτεί οικονομικά» εξηγεί. «Είναι πολύ λεπτό το θέμα το πολιτιστικό αγαθό της χώρας να μη γίνει αγοραίο».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ