Νέος πρόεδρος, παλαιό σκηνικό

Εβδομάδα της Ευρωπαϊκής Ενωσης αυτή που αρχίζει σήμερα. Οχι τελετές για κάποια επέτειο, ούτε έκτακτες διασκέψεις υψηλού επιπέδου, αλλά καθώς τελειώνουν οι διακοπές –που φέτος ήταν μόνο για τη χαμηλόβαθμη γραφειοκρατία λόγω σειράς «εκτάκτων γεγονότων» που έφερε στις Βρυξέλλες υπουργούς και πρωθυπουργούς –ο θεσμικός εκφραστής της κοινοτικής Ευρώπης ανανεωμένος από τις ευρωεκλογές του περασμένου Μαΐου «αναλαμβάνει έργο», σύμφωνα με δήλωση του Μάρτιν Σέλμεϊρ, διευθυντή του γραφείου του νέου προέδρου της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ.

Ολα νέα στην ΕΕ: η Κομισιόν, ο πρόεδρός της, το Ευρωκοινοβούλιο και, για πρώτη φορά, εφαρμογή ορισμένων καινοτομιών της Συνθήκης της Λισαβόνας. Ας μην περιμένουμε εκπλήξεις, δεν θα λείψουν όμως τα «παρατράγουδα» και οι διαδικαστικές καθυστερήσεις. Προηγείται, τυπικά, η εκλογή νέου προέδρου της Κομισιόν. Ο Γιούνκερ έχει «επιλεγεί» για τη θέση από τους 28 ηγέτες της ΕΕ αλλά πρέπει να λάβει και την έγκριση του Ευρωκοινοβουλίου, το αργότερο στα μέσα Σεπτεμβρίου. Ως τότε δεν θα λαμβάνει το «επίδομα εργασίας» αλλά θα εξακολουθήσει να μισθοδοτείται με 6.531 ευρώ τον μήνα προ φόρων, δεν θα έχει μετακινηθεί στην επίσημη κατοικία αλλά θα έχει στη διάθεσή του γραμματεία και αυτοκίνητο.

Νέο «χρώμα» θέλει να δώσει στην Κομισιόν ο Γιούνκερ, λέγουν αυτοί που συζητούν μαζί του. Αλλωστε δεν του αρέσουν «οι περιττές επιδείξεις» και αντίθετα με τους Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο και Χέρμαν Βαν Ρομπάι που έτρεχαν σε κάθε διεθνές υψηλόβαθμο μίτινγκ, ο νέος πρόεδρος της Κομισιόν «θα ρωτά τι θα πρόσθετε η παρουσία του» σε μια διεθνή συνάντηση, λέγει ο Σέλμεϊρ. Θα συγκεντρώσει την προσοχή του σε εσωτερικά ζητήματα της ΕΕ, θα αναθέσει «ειδικά καθήκοντα» – επειδή διαθέτουν διοικητική πείρα –σε τρεις πρώην πρωθυπουργούς (Φινλανδίας, Λετονίας και Εσθονίας) οι οποίοι έχουν ορισθεί επίτροποι των χωρών τους και «θα παρακολουθεί στενά» τις σχέσεις ευρωβουλευτών και ανθρώπων των διαφόρων λόμπι. Δεν πρέπει να περιμένουμε να παίρνει πρωτοβουλίες –ο Ντέιβιντ Κάμερον το έχει θέσει ως προϋπόθεση της «ανοχής» του αλλά και η κυρία Ανγκελα Μέρκελ φαίνεται να συμφωνεί.

Ο νέος πρόεδρος τυπικά είναι εκείνος που κατανέμει τα χαρτοφυλάκια στους επιτρόπους, αλλά ο Γιούνκερ «δέχεται πιέσεις πολύ ισχυρότερες από όσες δεχόταν ο Μπαρόζο» λέγουν πηγές στις Βρυξέλλες. Οχι μόνο οι κυβερνήσεις αλλά και «ορισμένα κόμματα και ομάδες στο Ευρωκοινοβούλιο» θέλουν να εξασφαλίσουν καλά χαρτοφυλάκια για ορισμένους επιτρόπους.

Τον Γιούνκερ απασχολεί και ο σχετικά μικρός αριθμός των γυναικών επιτρόπων. Μόνο έξι χώρες είχαν ως την περασμένη εβδομάδα υποδείξει γυναίκα –Βουλγαρία, Τσεχία, Ιταλία, Σουηδία, Πορτογαλία και Δανία. Τυπικό φαίνεται να είναι και το «αποκλειστικό δικαίωμα (της Κομισιόν) νομοθετικής πρωτοβουλίας» και για πρώτη φορά –όπως υπαγορεύει η Συνθήκη της Λισαβόνας –δεν θα είναι η Κομισιόν «του» η οποία θα καθορίζει την ατζέντα της ΕΕ αλλά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Είχαμε άλλωστε μια περίπτωση: τον περασμένο Ιούνιο οι «28» καθόρισαν τις «προτεραιότητες πρώτης κατηγορίας» της ΕΕ για την πενταετία.

Ας προετοιμαστούμε για τα αναμενόμενα, έγραφε ο «European» την περασμένη εβδομάδα προεξοφλώντας «σκηνές μοναδικές» στην Ολομέλεια του νέου, Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με τα 751 μέλη. Οι ευρωσκεπτικιστές και οι ακραίοι αρνητές της ενωμένης Ευρώπης ασφαλώς θα προβάλουν αντιρρήσεις –όχι τόσο για το πρόσωπο του προέδρου όσο για τον θεσμό και για τη σύνθεση της Κομισιόν. Ευρωβουλευτές στη Βρετανία, στην Πολωνία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες δηλώνουν αυτές τις ημέρες, μεταξύ άλλων, ότι αν δεν τους ικανοποιεί η αναλογία ανδρών – γυναικών «θα καταψηφίσουν» τον Γιούνκερ. Η γαλλίδα ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν δήλωσε ότι η πολιτική φιλοσοφία της δεν είναι σύμφωνη με τη φιλοσοφία του νέου προέδρου της Κομισιόν. Οι απειλές τους και οι εκφοβισμοί δεν έχουν, φυσικά, ουσιαστικό αποτέλεσμα. Δεν διαθέτουν τη δύναμη σε ψήφους για να εμποδίσουν την εκλογή του. Στέλνουν όμως ένα μήνυμα το οποίο δεν μπορεί να αγνοήσει ούτε ο Γιούνκερ ούτε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.