Πιο κοντά στη δίωξη για εγκλήματα πολέμου το Ισραήλ

Η πιθανότητα να ξεκινήσει στο εγγύς μέλλον μια έρευνα για εγκλήματα πολέμουτου Ισραήλ στη Γάζα γίνεται ολοένα και πιο εφικτή, καθώς η Παλαιστινιακή Αρχή δηλώνει ότι επιθυμεί να γίνει μέλος του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου της Χάγης (ICC).

Οπαλαιστίνιος υπουργός ΕξωτερικώνΡιάντ αλ Μαλίκι συναντήθηκε πριν από μερικές ημέρες με εισαγγελείς του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για να συζητήσει το ενδεχόμενο η Παλαιστινιακή Αρχή να γίνει το 123ο μέλος τουICC.Η κατάσταση είναι ξεκάθαρη: ανοι Παλαιστίνιοι υπογράψουν την ιδρυτική διακήρυξη τουICC, το επονομαζόμενο και «Καταστατικό της Ρώμης», τότε θα μπορούσε να ξεκινήσει η έρευνα για εγκλήματα πολέμου στα παλαιστινιακά εδάφη.

Οι επικεφαλής του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου είχαν αρνηθεί πριν από δύο χρόνια παρόμοια έρευνα για τα εγκλήματα του ισραηλινού στρατού στη Γάζα το 2008-9 λόγω της αβέβαιης νομικής υπόστασης της Παλαιστινιακής Αρχής. Ομως πολλά έχουν έκτοτε αλλάξει. Από τον Νοέμβριο του 2012 η Γενική Συνέλευση των 193 κρατών-μελώντου ΟΗΕ ενέκρινε την αναβάθμιση της Παλαιστινιακής Αρχής σε «κράτος» με ιδιότητα του παρατηρητή (non-member state) από «οντότητα».

Παρά το αναμενόμενο «όχι» του Ισραήλ και των ΗΠΑ, εκείνο το αποτέλεσμα παρείχε στους Παλαιστινίους το πλεονέκτημα μιας αναβαθμισμένης θέσης σε πάσης φύσεως διπλωματικές συνομιλίες, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση αυτή.

«Ο ΟΗΕ μίλησε και αναγνώρισε το κράτος της Παλαιστίνης και πλέον είναι στο χέρι του Διεθνούς Δικαστηρίου να κάνει δεκτή την αίτηση της Παλαιστινιακής Αρχής να γίνει μέλος του»επισημαίνει ο καθηγητής Διεθνούς ΔικαίουΤζον Ντάγκαρντ προσθέτοντας πως«αν η Παλαιστίνη κάνει αίτηση για να γίνει μέλος τουICC, τότε το Δικαστήριο θα την κάνει δεκτή». Πρόσθεσε ότι οι Παλαιστίνιοι τότε θα μπορούσαν να ζητήσουν από το ICC να διερευνήσει εγκλήματα του ισραηλινού στρατού στη Γάζα αλλά και αν είναι νόμιμοι οι εβραϊκοί οικισμοί στη Δυτική Οχθη.

Το ICC έχει τη δικαιοδοσία να διερευνήσει εγκλήματα που διαπράχθηκαν στα παλαιστινιακά εδάφη από την 1η Ιουλίου 2002, όταν εγκαινιάστηκε το δικαστήριο στη Χάγη με την εντολή να δικάζει άτομα για εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και γενοκτονία.

«Είμαστε έτοιμοι να αποδεχθούμε και αντίστοιχη έρευνα για πράξεις παλαιστινιακών ομάδων (εναντίον Ισραηλινών),όμωςτίποτα δεν συγκρίνεται με τις θηριωδίες που έχουν διαπραχθεί από το Ισραήλ»είπε με νόημα ο Αλ Μαλίκι, που πάντως θα έχει να αντιμετωπίσει την έντονη αντίδραση των ηγετών της Χαμάς οι οποίοι δεν πρόκειται να συμφωνήσουν με την ένταξη στο ICC αν αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να βρεθούν και ορισμένοι από τους ηγέτες της κατηγορούμενοι στο δικαστήριο.

«Προσπαθούμε να πείσουμε (τη Χαμάς) πως είναι απολύτως απαραίτητο να πάμε τους υπευθύνους ενώπιον ενός δικαστηρίου» τονίζει οΧασάν αλ Αουρι,νομικός σύμβουλος του προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής,Μαχμούτ Αμπάς.

Πάντως, ακόμη και αν το Διεθνές Δικαστήριο βγάλει εντάλματα σύλληψης εναντίον ανώτερων στρατιωτικών ή πολιτικών αξιωματούχων του Ισραήλ, είναι αβέβαιο το πώς ακριβώς αυτοί θα οδηγηθούν σε δίκη, καθώς τοICCδεν διαθέτει αστυνομική δύναμη και στηρίζεται αποκλειστικά στη συνεργασία των κρατών-μελών του για να μεταφέρει υπόπτους στη Χάγη.

Φυσικά αυτή η κίνηση δεν ήρθε χωρίς την αντίδραση του Ισραήλ. Επισήμως δεν σχολιάστηκαν οι δηλώσεις του Μαλίκι, ωστόσο, σύμφωνα με δήλωση ισραηλινού αξιωματούχου που ζήτησε να τηρηθεί η ανωνυμία του, οποιαδήποτε νομική δράση του Διεθνούς Δικαστηρίου εναντίον του Ισραήλ για τη Γάζα θα οδηγήσει σε αντίποινα του Ισραήλ, με προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο εναντίον των Παλαιστινίων.

Ξένοι διπλωμάτες χαρακτηρίζουν ως «πυρηνική επιλογή» μια πιθανή ένταξη της Παλαιστίνης στο Διεθνές Δικαστήριο, καθώς έτσι οι Παλαιστίνιοι θα αποκτήσουν ένα σημαντικό πλεονέκτημα στο ενδεχόμενο διαπραγματεύσεων.

Το ICCδιαθέτει 122 κράτη-μέλη, ωστόσο περιγράφεται ως ένα δικαστήριο που αποτελεί την «τελευταία λύση», πράγμα που σημαίνει πως μπορεί να παρέμβει μόνο όταν ένα κράτος είναι απρόθυμο ή ανίκανο να διώξει εγκλήματα πολέμου. Οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ρωσία δεν αποτελούν κράτη-μέλη του Διεθνούς Δικαστηρίου, προφανώς προκειμένου να αποφύγουν να υπαχθούν σε έρευνα.