Η Ελλάδα γίνεται πάλι πρώτο θέμα στη Γερμανία. Η έναρξη της ελληνικής προεδρίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση το πρώτο εξάμηνο του 2014 έφτασε για να τερματίσει την ειδησεογραφική «άμπωτη» των τελευταίων μηνών για τον «ελληνικό γρίφο».
Χαρακτηριστική ένδειξη γι’ αυτό ήταν η πολυπληθής δημοσιογραφική αποστολή που συνόδευε τον Σοσιαλδημοκράτη υπουργό Εξωτερικών Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα. «Μόνο σε επισκέψεις στην Ουάσιγκτον και στο Παρίσι πηγαίνουν τόσο πολλοί δημοσιογράφοι» έλεγε παρατηρητής.
Στο ενδιαφέρον αναμειγνύεται όμως και δυσπιστία, η οποία ύστερα από μια περίοδο ύφεσης παίρνει πάλι έντονες μορφές. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην έκδηλα ωραιοποιημένη εικόνα που φιλοτεχνεί η κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά για την ελληνική οικονομία. Οι γερμανοί πολιτικοί κρίνουν ωστόσο διαφορετικά αυτό το γεγονός από ό,τι οι δημοσιογράφοι.

«Η Ελλάδα έκανε πολλές αξιέπαινες μεταρρυθμίσεις τον τελευταίο χρόνο» λέει γνωστός συντηρητικός πολιτικός που θέλει να μείνει ανώνυμος. «Απομένουν όμως ακόμη πολλά. Και τίποτα δεν μας λέει ότι θα πραγματοποιηθούν. Πολλοί από μας φοβούνται ότι η κυβέρνηση, είτε επειδή πιέζεται από τον δρόμο είτε επειδή επαναπαύεται στις επιτυχίες της, θα περιοριστεί μελλοντικά σε διακοσμητικές εγχειρήσεις».
Ταυτόχρονα αυξάνεται η δυσφορία για τη «νέα απείθεια» από το ελληνικό πολιτικό σύστημα, όπως αυτή, σύμφωνα με τους Γερμανούς, αποτυπώνεται στις πρόσφατες δηλώσεις του Ευάγγελου Βενιζέλου κατά της τρόικας, καθώς και για τις διεκδικήσεις που προέβαλε σχετικά με το χρέος. «Θυμίζει πισώπλατο χτύπημα» λέει ο ίδιος. Η Αθήνα ξέρει πολύ καλά, προσθέτει, ότι το Βερολίνο και οι άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θέλουν πάση θυσία να αποφύγουν τέτοιες συζητήσεις πριν από τις ευρωεκλογές.
Λίγοι πολιτικοί βέβαια απαντούν επώνυμα στα επίμαχα θέματα. Η πιο διπλωματική απάντηση προέρχεται από τον κ. Σταϊνμάγερ στις συνεντεύξεις που έδωσε κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα. Ο πυρήνας της: «Η τρόικα αποτελεί σημαντικό όργανο» και θα συνεχίσει να προσφέρει τις υπηρεσίες της. Πολύ πιο ωμή ήταν, αντίθετα, η τοποθέτηση του Χανς Μίχελμπαχ, βουλευτή της Χριστιανοκοινωνικής Ενωσης της Βαυαρίας και προέδρου του Συνδέσμου Μικρομεσαίων Επιχειρηματιών του κόμματός του, ο οποίος εκφράζει τη συντηρητική πτέρυγα των Χριστιανοδημοκρατών.

«Η χώρα δεν έχει περάσει ακόμη το βουνό» δήλωσε ο ίδιος την περασμένη Πέμπτη. Τυχόν βοήθεια υπό τη μορφή της επιμήκυνσης (επιπλέον μείωση των τόκων είναι για τον ίδιο πρακτικά αδύνατη!) μπορεί πάντως να δοθεί μόνο υπό αυστηρούς όρους. «Αν η Ελλάδα παραιτηθεί από περαιτέρω βοήθεια των εταίρων της μόνο και μόνο για να αποφύγει τους όρους, δεν θα επιβιώσει οικονομικά» προσέθεσε. Η πρώτη προτεραιότητα πάντως είναι να τηρήσει η Αθήνα τις υποχρεώσεις της. «Η Ελλάδα μπορεί να ξανασταθεί στα πόδια της μόνο αν ο αναποτελεσματικός κρατικός τομέας συρρικνωθεί δραστικά» είπε. «Αυτό το είχε υποσχεθεί στο παρελθόν συχνά η ελληνική κυβέρνηση, αλλά άλλο τόσο συχνά αθέτησε την υπόσχεσή της».
Οι γερμανοί πολιτικοί δεν αμφισβητούν το δικαίωμα του κ. Σαμαρά να παρουσιάζει «τη μικρή ίσως στροφή» (Σταϊνμάγερ) της ελληνικής οικονομίας μέσω του πρωτογενούς πλεονάσματος ως «ιστορία επιτυχίας». «Ετσι κάνουν όλοι» έλεγε συνεργάτης του τελευταίου. «Στην πολιτική δεν γίνεται διαφορετικά».
Η αμφισβήτηση έρχεται από τα μέσα ενημέρωσης. Οι δεκάδες δημοσιογράφοι που κατέβηκαν στην Ελλάδα από τις παραμονές της Πρωτοχρονιάς εν όψει της ελληνικής προεδρίας έτριβαν τα μάτια τους μπροστά στις απερίγραπτες εικόνες εξαθλίωσης μεγάλου μέρους του πληθυσμού και χάους στις κρατικές υπηρεσίες. Ακολούθησε καταιγισμός δημοσιευμάτων που απαξίωναν την «ιστορία επιτυχίας». Το αποκορύφωμα ήταν άρθρο του «Spiegel» υπό τον τίτλο «Ο κατά φαντασίαν θεραπευμένος». Στο φόντο του τίτλου μια φωτογραφία του κ. Σαμαρά ο οποίος, χαμογελώντας αυτοϊκανοποιημένος, υπόσχεται «ελπίδα» στην Ευρώπη –υπόσχεση που κατά το περιοδικό δεν τήρησε ως τώρα στην Ελλάδα.
Στις λίγες ημέρες που βρέθηκαν στην Ελλάδα οι δημοσιογράφοι πήραν βέβαια μόνο μια ιδέα για εκείνο που ζουν καθημερινά οι μόνιμοι κάτοικοί της: «Το χάσμα ανάμεσα στην πραγματικότητα και στην αντίληψη ενός Πρωθυπουργού» που κινδυνεύει να χάσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία του, όπως σημειώνει ο πολιτειολόγος Νιλς Καντρίτσκε, ένας από τους καλύτερους γνώστες της κατάστασης στην Ελλάδα.
Η κατάσταση αυτή δεν πρόκειται μάλλον να αλλάξει σύντομα –ύστερα μάλιστα από τη συνθηκολόγηση των γερμανών Σοσιαλδημοκρατών έναντι των Χριστιανοδημοκρατών σε ευρωπαϊκά θέματα.
Σε καμία περίπτωση, πάντως, τονίζουν οι περισσότεροι αναλυτές, δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι πριν από τις ευρωεκλογές. «Οι γερμανοί πολιτικοί ξέρουν ότι η στασιμότητα βλάπτει ανεπανόρθωτα την ελληνική κυβέρνηση πολιτικά και μακροπρόθεσμα και τους ίδιους. Ταυτόχρονα όμως δεν θέλουν να χάσουν ψήφους στις ίδιες εκλογές κάνοντας παραχωρήσεις σε ξένους» λέει ένας από αυτούς. «Πρόκειται για τραγικό ευρωπαϊκό δίλημμα. Και, ως συνήθως, τέτοια διλήμματα λύνονται σε βάρος των πιο αδυνάμων –στην προκειμένη περίπτωση, των Ελλήνων».

Η Μέρκελ δεν θέλει το «success story» του Σαμαρά

Η τρόικα έγινε ξαφνικά μήλον της Εριδος μεταξύ Γερμανίας και Ελλάδας. Γιατί τη θεωρεί τόσο απαραίτητη το Βερολίνο;

«Οι Γερμανοί φοβούνται ότι λόγω της χαλάρωσης της κρίσης θα χαλαρώσει και η ζέση για μεταρρυθμίσεις –στην Ελλάδα κι αλλού. Η τρόικα είναι γι’ αυτούς το αποτελεσματικότερο μέσο για την άσκηση πίεσης υπέρ των μεταρρυθμίσεων».
Τι λέει το Βερολίνο για την «ιστορία επιτυχίας» του Αντώνη Σαμαρά; Την αποδέχεται ή τη βλέπει με δύσπιστο μάτι;
«Το Βερολίνο θέλει να αναδείξει τις επιτυχίες που σημειώνονται χάρη στην πολιτική του σε ορισμένες υπερχρεωμένες χώρες όπως η Ιρλανδία. Σε αυτές θέλει να εντάξει τώρα και τις ελληνικές. Το πρόβλημα είναι μόνο ότι οι τελευταίες δεν είναι ακόμη τόσο προχωρημένες όσο θα έπρεπε, όπως επισημαίνεται και στις εκθέσεις της τρόικας. Το Βερολίνο φοβάται λοιπόν ότι η ελληνική κυβέρνηση θέλει να αξιοποιήσει τέτοιες πρώιμες ακόμη επιτυχίες για να “ξεφορτωθεί” την τρόικα. Και αυτό δεν το θέλει με κανέναν τρόπο».
Ο υπουργός Εξωτερικών Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ δηλώνει ότι η γερμανική πολιτική της λιτότητας παραμένει η ίδια. Ταυτόχρονα όμως επιχειρεί τη βελτίωση της εικόνας της Γερμανίας στην Ελλάδα. Πάνε αυτά τα δύο πράγματα μαζί;
«Η αντίφαση αυτή δείχνει τις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετωπίζει τελευταία η ευρωπαϊκή πολιτική του Βερολίνου. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου, κατά την οποία η γερμανική κυβέρνηση αντιλήφθηκε ότι δεν μπορεί να επιβάλλει πλέον τόσο γρήγορα τις απόψεις της όπως έκανε την προηγούμενη τριετία. Παράδειγμα, η πρότασή της για τις λεγόμενες διμερείς συμφωνίες μεταξύ των ξεχωριστών κρατών με την Κομισιόν, οι οποίες προβλέπουν την υπαγωγή του προϋπολογισμού και άλλων λειτουργιών των κρατών υπό την εποπτεία της Κομισιόν. Τέτοιες συμφωνίες χαρακτηρίστηκαν από πολλές κυβερνήσεις “τρόικα για όλους” και απορρίφθηκαν. Από την άλλη, όμως, ο Σταϊνμάγερ πρέπει να προβάλλει την καλύτερη δυνατή εικόνα της Γερμανίας προς τα έξω –αυτό είναι εξάλλου η δουλειά του!».
Θα έρθει το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους ή κάτι παρόμοιο πριν από τις ευρωεκλογές;
«Σίγουρα όχι. Ούτε πριν από τη λήξη της ελληνικής προεδρίας. Μόνο μετά θα αρχίσει η συζήτηση γι’ αυτό».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ