Ενας παραδοσιακός γύρος ευχετήριων τηλεφωνημάτων είναι αρκετός για να διαπιστώσει ο οιοσδήποτε μια αδιαμφισβήτητη αλλά ανομολόγητη πραγματικότητα: το μεγαλύτερο μέρος της ΚΟ του ΠαΣοΚ και ένας σημαντικός αριθμός υπουργών του έχουν καταληφθεί από το «σύνδρομο Καραμανλή».
Αναρωτιούνται δηλαδή μήπως είναι καλύτερα για τους ίδιους και την παράταξή τους να «την κάνουν» συντόμως με μικρά πηδηματάκια και να αφήσουν κανέναν άλλον να βγάλει το φίδι από την τρύπα.
Αυτών ακριβώς των διεργασιών γίνεται καθημερινά αποδέκτης η ΝΔ. Και γι’ αυτόν ίσως τον λόγο καταλήγει στην εκτίμηση ότι «το ΠαΣοΚ ετοιμάζεται να αποδράσει» _ άρα, να κάνει εκλογές ίσως και μέσα στον Μάρτιο…
Μόνο που τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.
Αφενός επειδή δεν είναι καθόλου βέβαιον ότι το ΠαΣοΚ διαθέτει πραγματικά οδό διαφυγής, ακόμη και αν αποφασίσει να ακολουθήσει το παράδειγμα του πρώην πρωθυπουργού.
Αφετέρου επειδή είναι ακόμη λιγότερο βέβαιον ότι μια ενδεχόμενη διαφυγή μπορεί να οδηγήσει σε διάσωση _ έστω, σε μερική διάσωση… Το πιθανότερο είναι να προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη ζημιά.
Να αναφέρω ένα περιστατικό. Κορυφαίος υπουργός χαρακτήριζε προσφάτως την απόφαση του Πρωθυπουργού να μην προχωρήσει σε εκλογές, είτε μαζί είτε αμέσως μετά τις περιφερειακές εκλογές, ως «τελευταία ευκαιρία». Οριακά και μάλλον για λόγους κομψότητας δεν προσέθετε «…που χάθηκε!», αν και το ύφος του τα έλεγε όλα.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η απόφαση αυτή του Πρωθυπουργού ήταν μια πράξη πολιτικής ευθύνης. Ενδεχομένως όμως ο επικεφαλής της κυβέρνησης να συνεκτίμησε και μια σειρά από άλλες παραμέτρους.
Πρώτον, την κατηγορηματική αντίθεση των δανειστών μας στην προοπτική εκλογών.
Δεύτερον, το ενδεχόμενο να διακόψουν τη χρηματοδότηση του μηχανισμού στήριξης και η χώρα να χρεοκοπήσει στο μέσον της προεκλογικής περιόδου.
Τρίτον, τη βεβαιότητα ότι το καλύτερο δυνατό εκλογικό αποτέλεσμα για την κυβερνητική παράταξη θα είναι σίγουρα χειρότερο από τον σημερινό κοινοβουλευτικό συσχετισμό.
Τέταρτον, την πιθανότητα ανάδειξης μιας Βουλής χωρίς πλειοψηφία, πράγμα που σημαίνει ότι και πάλι το ΠαΣοΚ θα κληθεί (αν και πιο αποδυναμωμένο…) να ηγηθεί ή να μετάσχει μιας κυβερνητικής λύσης. Ποιο θα είναι λοιπόν το όφελος του ελιγμού;
Επιμύθιο; Ολες οι παράμετροι του Νοεμβρίου ισχύουν και σήμερα, κατά πάσα πιθανότητα θα ισχύουν και τον Μάρτιο.
Κάτι, φυσικά, το οποίο δεν αποκλείει τις εκλογές. Αποκλείει όμως το σχέδιο των εκλογών.
Διότι, ακόμη κι αν το ΠαΣοΚ θελήσει να αποδράσει, θα πρέπει να αναζητήσει κάποια άλλη έξοδο κινδύνου, διαφορετική από αυτήν που επέλεξε ο Κ. Καραμανλής. Μια ευρεία κοινωνική αναταραχή; Μια αποσταθεροποίηση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας; Κάτι άλλο που δεν μπορούμε να φανταστούμε σήμερα; Ουδείς μπορεί να γνωρίζει το απρόοπτο.
Διότι η ουσία της υπόθεσης δεν είναι το απρόοπτο που μπορεί να προκύψει _ απρόοπτα υπάρχουν πάντα στην πολιτική.
Είναι ότι η πλειοψηφία των βουλευτών και πολλοί υπουργοί αντιλαμβάνονται μεν την κρισιμότητα της προσπάθειας αλλά δεν έχουν πειστεί ακόμη (;) ότι η προσπάθεια είναι στη σωστή κατεύθυνση και ότι θα φέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Με άλλα λόγια, δεν βλέπουν την προοπτική της πολιτικής που καλούνται να εφαρμόσουν.
Και αυτή η έλλειψη ενεργοποιεί με την πάροδο του χρόνου κάτι πολύ σοβαρότερο: την κριτική για τον τρόπο διεύθυνσης της κυβέρνησης, άρα για τον τρόπο που εφαρμόζεται και υλοποιείται η συγκεκριμένη πολιτική.
Δεν είναι τυχαίες οι έντονες επικρίσεις το τελευταίο διάστημα εναντίον του υπουργού Οικονομικών αλλά και εναντίον του πρωθυπουργικού επιτελείου, ενώ ούτε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός βρίσκεται πλέον στο απυρόβλητο. Οι συχνές απουσίες του στο εξωτερικό, η ανυπαρξία συγκροτημένων κυβερνητικών οργάνων και η απόστασή του από την καθημερινή κυβερνητική δραστηριότητα δημιουργούν προβληματισμούς και προκαλούν παράπονα.
Ολα αυτά βεβαίως λειτουργούν ακόμη σε ένα δεύτερο επίπεδο. Οσο όμως η κατάσταση δεν βελτιώνεται και όσο ο βουλευτής βλέπει να αποδυναμώνεται το ενδεχόμενο της επανεκλογής του, οι ψίθυροι μπορεί πολύ εύκολα να μετατραπούν σε κραυγές.
Αλλωστε στην πολιτική και στους πολιτικούς δεν υπάρχει κανένα κίνητρο ισχυρότερο από το αίσθημα της αυτοσυντήρησης _ όπως και αν την αισθάνεται ή την προσδιορίζει τελικά ο καθένας…
Γιατί ο Πάγκαλος;
Οι ιστορικοί (και λοιπές επιστημονικές ειδικότητες…) του μέλλοντος έχουν να επιλύσουν έναν ενδιαφέροντα γρίφο: Πώς συμβαίνει και ο Πάγκαλος ξεσηκώνει όλο τον κόσμο εναντίον του, ακόμη κι όταν λέει σωστά πράγματα;
Ομολογώ ότι το ερώτημα επιδέχεται ενδεχομένως πολλές απαντήσεις.
Υπάρχει, ας πούμε, ένα ζήτημα εκφοράς. Εκεί ο Πάγκαλος είναι χαμένος από χέρι. Μπορείς να έχεις όποια γνώμη θέλεις για τους δημοσίους υπαλλήλους, αλλά δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να τους αποκαλείς «κοπρίτες» _ ακόμη κι αν δεν εννοείς ότι είναι κοπρίτες όλοι τους… Γενικώς δηλαδή δεν κατανοώ γιατί πρέπει να προσβάλλεις ή να απαξιώνεις όποιον επικρίνεις. Και ο Πάγκαλος το συνηθίζει.
Υπάρχει ύστερα ένα γενικότερο ζήτημα διαλόγου. Στην Ελλάδα βλέπετε οι άνθρωποι δευτερευόντως δίνουν σημασία σε ό,τι λέγεται. Κυρίως ασχολούνται με εκείνον που το είπε.
Είναι η λογική του «ποιος είσαι εσύ που μιλάς, ρε;», η οποία ξεκινάει από τον καβγά για το αν πέρασες με κόκκινο και κορυφώνεται στην αντιπαράθεση για τη χρεοκοπία της χώρας. Λες και γνώμη για τα πράγματα οφείλουν να έχουν μόνον οι ανεπίληπτοι και οι αμέτοχοι.
Καλώς ή κακώς, σε αυτήν την προσωποποιημένη αντίληψη της δημόσιας αντιπαράθεσης, ο Πάγκαλος κουβαλάει το διαχρονικό βάρος του Πάγκαλου _ πιστέψτε με, δεν είναι καθόλου αμελητέο!
Υπάρχει όμως και τρίτη παράμετρος: ο πολιτικός καθωσπρεπισμός.
Στη χώρα μας βλέπετε ο λαός θεωρείται εξ ορισμού αλάνθαστος και ανυποψίαστος. Δεν έχει καμία ευθύνη για τίποτα. Για ό,τι συμβαίνει ευθύνονται πάντα κάποιοι «άλλοι» που παραπλάνησαν, ή πρόδωσαν, ή κορόιδεψαν τον αθώο και αγνό λαό. «Φέρτε πίσω τα κλεμμένα!».
Διότι ο λαός δεν φταίει ποτέ, αφού είναι λαός, οι πολλοί δεν φταίνε ποτέ, επειδή είναι οι περισσότεροι, και οι φτωχοί δεν φταίνε ποτέ, επειδή είναι οι φτωχότεροι.
Είναι ένας ιδιότυπος πολιτικός καθωσπρεπισμός αριστερής προέλευσης αλλά λαϊκιστικού περιεχομένου, όπου στο όνομα της Δημοκρατίας καταργείται η ουσία της. Διότι στη Δημοκρατία ο κυρίαρχος λαός έχει συνολικά την ευθύνη της κυριαρχίας του, χωρίς εκπτώσεις και ελαφρυντικά.
Οταν λοιπόν ο Πάγκαλος δηλώνει «Ολοι μαζί τα φάγαμε!» έρχεται σε αντίθεση με αυτήν τη σύμβαση της πολιτικής. Στο «όλοι μαζί» υπάρχει μέσα και ο λαός, και οι πολλοί, και οι φτωχότεροι. Χωρίς εξαιρέσεις.
Για τα πολιτικά μας ήθη είναι μια προκλητική άποψη. Προκλητική και προφανώς ενοχλητική. Ενοχλητική και ενδεχομένως κυνική. Αναρωτιέμαι όμως μήπως είναι και χρήσιμη.
