Ο Ντάνιελ Τρίσμαν, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας – Λος Αντζελες (UCLA) εξηγεί στο «Βήμα» τι δείχνουν οι πρώτες ενδείξεις για τη δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ μία ημέρα προτού εκείνος αναλάβει τα προεδρικά καθήκοντά του. Ο κ. Τρίσμαν δημοσίευσε πρόσφατα μελέτη στην οποία αναλύει τις ομιλίες του Τραμπ από το 2015 έως το 2024, συγκρίνοντάς τες με τις ομιλίες άλλων αμερικανών προέδρων και υποψήφιων προέδρων και διάφορων παγκόσμιων ηγετών.
Το συμπέρασμα που βγαίνει είναι ότι η χρήση βίαιου λεξιλογίου από τον Τραμπ έχει ενταθεί με τα χρόνια και σήμερα συγκαταλέγεται «ανάμεσα στους πιο ακραίους από τους δημοκρατικούς ηγέτες που μελετήσαμε». Εν τέλει, «η αυξανόμενη βία στη ρητορική του φανερώνει μια στρατηγική που αποσκοπεί στο να σκορπά την ανησυχία προκειμένου να ενισχύσει τη ζήτηση για έναν ισχυρό ηγέτη».
Ποιες διαφορές εντοπίζετε ανάμεσα στον Ντόναλντ Τραμπ του 2025 σε σχέση με εκείνον του 2017;
«Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος από αύριο αναλαμβάνει τα καθήκοντα του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, χρησιμοποιεί πολύ πιο βίαιη ρητορική και με πολύ μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση από τον Τραμπ που πήγε στον Λευκό Οίκο το 2017, σύμφωνα με έρευνα που διεξαγάγαμε. Μάλιστα η χρήση των λέξεων που κάνει, οι οποίες σχετίζονται με τον κίνδυνο και τις μάχες, είναι συγκρίσιμη κυρίως με προέδρους που έχουν υπηρετήσει στις περιόδους των μεγαλύτερων πολέμων της Ιστορίας.
Αν και προφανώς η ρητορική που χρησιμοποιούν οι πολιτικοί δεν αποτελεί πάντα αξιόπιστη ένδειξη για τις ενέργειες στις οποίες θα προχωρήσουν, η αυξανόμενη προσκόλληση του Τραμπ στη βίαιη ρητορική και στον λαϊκισμό μπορεί να μας προσφέρει μια εικόνα για τη μελλοντική του προσέγγιση ως προέδρου και, αναμφίβολα, όταν η βίαιη ρητορική βρίσκεται στα επίπεδα αυτά, πρόκειται για κάτι ανησυχητικό».
Τι πιστεύετε πως θα δούμε αναφορικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία;
«Το μόνο που γνωρίζουμε πραγματικά μέχρι σήμερα είναι ότι ο Τραμπ διακηρύττει πως θα τελειώσει τον πόλεμο στην Ουκρανία αμέσως με κάποιου είδους συμφωνία. Φαίνεται απίθανο ωστόσο, με την εικόνα που υπάρχει τώρα στο μέτωπο του πολέμου και την αποτελεσματικότητα που επιδεικνύει η Ρωσία, να βρεθεί μια συμφωνία που θα φαίνεται δίκαιη στην Ουκρανία και στην Ευρώπη. Το ερώτημα λοιπόν είναι τι είδους διάλογο θα κάνει ο Τραμπ με τον ρώσο πρόεδρο Πούτιν».
Αρα, ενδεχομένως να υπάρξει αλλαγή της αμερικανικής πολιτικής απέναντι στη Ρωσία του Πούτιν;
«Κατά την προηγούμενη θητεία του Τραμπ, υπήρξε μια αρκετά φιλική προσέγγιση προς τον Πούτιν και τη Ρωσία, αλλά παράλληλα ενέκρινε την αποστολή φονικών όπλων στην Ουκρανία σε μεγαλύτερο βαθμό από τον τότε προκάτοχό του Μπαράκ Ομπάμα.
Επιπλέον, οι παράξενες πρόσφατες δηλώσεις του σχετικά με την αγορά της Γροιλανδίας – ή ακόμα και την εισβολή στο νησί – εν μέρει στοχεύουν στην καταπολέμηση της ρωσικής απειλής όπως την αντιλαμβάνεται εκείνος. Νομίζω πως τα πάντα είναι πιθανά – από μια ταχεία αποκλιμάκωση στις σχέσεις με τον Πούτιν μέχρι μια ακόμη πιο εχθρική προσέγγιση προς τη Ρωσία από ό,τι είδαμε από την κυβέρνηση Μπάιντεν. Οπως και να έχει, θεωρώ πως υπάρχει πραγματικός κίνδυνος ο Τραμπ να βλάψει την άμυνα της Δύσης».
Τι σχέσεις μπορούμε να περιμένουμε πως θα επιδιώξει ο Τραμπ με τους υπόλοιπους αυταρχικούς ηγέτες του κόσμου;
«Εχει γίνει προφανές πλέον πως ο Τραμπ αισθάνεται άνετα με τους αυταρχικούς ηγέτες που εστιάζουν στη συναλλακτική πολιτική και στη σκληρή ρητορική. Εχει γίνει επίσης προφανές πως ελπίζει να κάνει συμφωνίες μαζί τους χωρίς να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τους διεθνείς θεσμούς, τα ανθρώπινα δικαιώματα και άλλες φιλελεύθερες ανησυχίες.
Ωστόσο, πρέπει να σημειώσουμε πως στην πρώτη του θητεία δεν πέτυχε και πολλά με αυτό το σκεπτικό. Δηλαδή, οι ΗΠΑ δεν απέκτησαν ορατά οφέλη από τη φιλική προσέγγιση του Τραμπ προς τον Πούτιν, τον Ερντογάν, τον Ορμπαν ή τον Κιμ Γιονγκ Ουν. Μένει να φανεί αν ο Τραμπ θα συνειδητοποιήσει στη δεύτερη θητεία του ότι τέτοιοι ηγέτες επιδιώκουν να τον εκμεταλλευθούν».