Ο όρος «φιλαναγνωσία» αναφέρεται στην αγάπη για ανάγνωση και προσδιορίζει τη θετική σχέση που αναπτύσσει ένας άνθρωπος με τα βιβλία και την ανάγνωση ως ασχολία και δραστηριότητα. Αποτελεί, ωστόσο, προβληματικό ζήτημα στις μέρες μας, καθώς η ενασχόληση αυτή φαίνεται να έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Η εμφάνιση της πανδημίας, η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας, η μεταβολή των ρυθμών ζωής δείχνουν να είναι βασικοί παράγοντες εξαιτίας των οποίων υφίσταται αυτό το φαινόμενο. Είναι όμως αυτές οι μοναδικές αιτίες; Και για ποιους άλλους λόγους έχουν αποστασιοποιηθεί οι νέοι από τα βιβλία; Προκειμένου να ερευνήσουμε τη σχέση των μαθητών και μαθητριών του Λυκείου με το (εξωσχολικό) βιβλίο, κάναμε στους συμμαθητές μας κάποιες ερωτήσεις και λάβαμε με τη σειρά μας εξαιρετικά ενδιαφέρουσες απαντήσεις.

Τα στοιχεία της έρευνας

Η έρευνα με σχετικό ερωτηματολόγιο έγινε τον Δεκέμβριο του 2023 ανάμεσα στους μαθητές και των τριών τάξεων του Γενικού Λυκείου Σουφλίου. Το δείγμα έφτασε τους 113 μαθητές και μαθήτριες (το μαθητικό δυναμικό του σχολείου είναι 130 μαθητές και μαθήτριες) από τους οποίους 65 κορίτσια και 48 αγόρια. Τα βασικά συμπεράσματα που προέκυψαν είναι τα εξής:

  • Τακτικοί αναγνώστες (διαβάζοντας περίπου 1 βιβλίο το μήνα/δίμηνο) είναι γύρω στο ένα τέταρτο των μαθητών (27,5%). Η πλειοψηφία (72,5%) δήλωσε ότι το τελευταίο εξάμηνο έχει διαβάσει 1-2 ή και κανένα βιβλίο. Τα κορίτσια εμφανίζονται σε μεγαλύτερο ποσοστό (35%) συστηματικές αναγνώστριες σε σχέση με τα αγόρια (15%).
  • Δημοφιλέστερες κατηγορίες βιβλίων τόσο για τους μαθητές όσο και για τις μαθήτριες είναι η αστυνομική λογοτεχνία και τα βιβλία μυστηρίου (51 επιλογές). Στις επιλογές των κοριτσιών υψηλή θέση κατέχουν τα βιβλία με θέματα ψυχολογίας (29 επιλογές) και βιβλία με ρομαντικό (ερωτικό) περιεχόμενο (10 επιλογές). Από την άλλη, αρκετά αγόρια δήλωσαν ότι προτιμούν βιβλία με ιστορικό περιεχόμενο (14 επιλογές).
  • Ζητήθηκε από τους μαθητές να καταγράψουν τον τίτλο και τον συγγραφέα ενός αγαπημένου τους βιβλίου. Απάντησαν 41 μαθητές (36,2%, 28 κορίτσια, 13 αγόρια) με τη συντριπτική πλειοψηφία να δηλώνει σύγχρονους ξένους συγγραφείς (μόλις 4 μαθητές έγραψαν έλληνες συγγραφείς). Την πρώτη θέση είχαν έργα της αμερικανίδας συγγραφέα Κόλιν Χούβερ (9 καταγραφές).
  • Στην ερώτηση αν το σχολείο παρακινεί τους μαθητές στη φιλαναγνωσία, η πλειοψηφία (62%) απάντησε αρνητικά, ενώ πολύ θετικά απάντησαν μόλις 3 μαθητές…
  • Πολύ λίγοι μαθητές και μαθήτριες (12,3%) είναι μέλη δανειστικής βιβλιοθήκης (λειτουργεί δανειστική σχολική βιβλιοθήκη και πολύ κοντά στο Λύκειο βρίσκεται η δανειστική βιβλιοθήκη του Δήμου Σουφλίου). Ανάλογα χαμηλό ποσοστό (9,7%) εξέφρασε την επιθυμία για συμμετοχή σε κάποια σχολική λέσχη ανάγνωσης (στο Λύκειο Σουφλίου λειτουργεί λέσχη ανάγνωσης μαθηματικής λογοτεχνίας), αν και αρκετοί (44,2%) δήλωσαν ότι δεν είναι αρνητικοί, απλώς δεν γνωρίζουν το θέμα.

Τέλος, ρωτήσαμε τους συμμετέχοντες στην έρευνα για τους λόγους που οι μαθητές/ μαθήτριες του Λυκείου δεν διαβάζουν εξωσχολικά βιβλία. Οι κυριότερες απαντήσεις ήταν η έλλειψη ελεύθερου χρόνου, οι αυξημένες σχολικές υποχρεώσεις και η υπερβολική ενασχόληση των νέων με τα ψηφιακά μέσα (κινητά τηλέφωνα, παιχνίδια, μέσα κοινωνικής δικτύωσης).