Φορολογικά κίνητρα σκοπεύει να αξιοποιήσει η κυβέρνηση προκειμένου να παρέχει σε πολίτες και επιχειρήσεις τα «εργαλεία» που χρειάζονται για να προχωρήσουν σε στατικό έλεγχο των ακινήτων τους. Ο φόβος ενός μεγάλου επερχόμενου σεισμού στη σεισμογενή Ελλάδα, ο οποίος εντάθηκε μετά τους δίδυμους καταστροφικούς σεισμούς στη Νότια Τουρκία πριν από περίπου έναν χρόνο, είχε τότε κινητοποιήσει την κυβέρνηση για την έναρξη προσεισμικών ελέγχων σε κρίσιμες δημόσιες υποδομές, οι οποίοι αναμένεται να ξεκινήσουν εντός του Απριλίου. Μάλιστα, έχει εξασφαλιστεί και κονδύλι 32,5 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης για τη διενέργεια πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων ελέγχων στα δημόσια κτίρια.

Ωστόσο, για τον έλεγχο κτιρίων που ανήκουν σε νοικοκυριά ή επιχειρήσεις, δεδομένου του υψηλού κόστους που απαιτείται, έπρεπε να αναζητηθούν ισχυρά κίνητρα που θα κινητοποιήσουν τους ιδιώτες. Σε πρώτη φάση, οι συναρμόδιοι φορείς, όπως ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ) και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ), επεξεργάζονται ένα σχέδιο το οποίο αναμένεται να είναι έτοιμο τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, που περιλαμβάνει δύο κεντρικές προτάσεις για τη διενέργεια προσεισμικού ελέγχου σε ιδιωτικά κτίρια:

  • Απαλλαγή από τον ΦΠΑ των μελετών και των υπηρεσιών που γίνονται για προσεισμικό έλεγχο υφισταμένων κτιρίων.
  • Απαλλαγή από το φορολογητέο εισόδημα όσων εργασιών προβλέπουν οι αντίστοιχες μελέτες ενίσχυσης των κτιρίων.

Η πρόταση, η οποία διαμορφώνεται στο μοτίβο της υποχρεωτικής ασφάλισης κτιρίων έναντι φυσικών καταστροφών, περιλαμβάνει επίσης τη θεσμοθέτηση της διάθεσης ενός ποσοστού 10% των εσόδων που προέρχονται από τα πρόστιμα της νομιμοποίησης αυθαιρέτων για την ενίσχυση δημοσίων και ιδιωτικών κτιρίων που κατασκευάστηκαν πριν από το 1985. Τα συνολικά πρόστιμα των αυθαιρέτων ξεπερνούν σήμερα τα 5 δισ. ευρώ. Του συγκεκριμένου σχεδιασμού είχε προηγηθεί μια διαφορετική πρόταση, η οποία ωστόσο βρήκε κλειστή την πόρτα των Βρυξελλών, καθώς υποστηρίχθηκε μόνο από τις χώρες του Νότου της ΕΕ. Πρότεινε τη δημιουργία ενός προγράμματος στα πρότυπα του «Εξοικονομώ», το οποίο θα επιδοτεί εργασίες για την ενίσχυση της στατικής επάρκειας των κτιρίων. «Η αντισεισμική αναβάθμιση θα έπρεπε να προηγείται της ενεργειακής αναβάθμισης.

Υπάρχουν κτίρια με σοβαρά στατικά προβλήματα που αναβαθμίστηκαν μέσω των «Εξοικονομώ» και σε σεισμούς αντιμετώπισαν ιδιαίτερο πρόβλημα. Για παράδειγμα, στην Κρήτη, κτίρια στα οποία είχε γίνει ενεργειακή αναβάθμιση, τελικά υπέστησαν ζημιές και πήγε στράφι η αναβάθμιση, η οποία πολλές φορές δυσκολεύει και τον έλεγχο στα κτίρια. Μονωτικά και άλλα υλικά καλύπτουν τα δομικά στοιχεία του κτιρίου και δεν φαίνονται από κάτω οι ζημιές» αναφέρει στο «Βήμα» ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ, καθηγητής Ευθύμιος Λέκκας.

Απογραφή κτιρίων

Ωστόσο, σύμφωνα με τον ίδιο, η ελληνική πρόταση για τη δημιουργία ενός προγράμματος για την ενίσχυση της στατικής επάρκειας των ιδιωτικών κτιρίων δεν έγινε δεκτή από την ΕΕ. «Οι Βρυξέλλες και γενικώς τα κράτη-μέλη εκτός των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, επειδή δεν αντιμετωπίζουν σεισμικά προβλήματα, δεν τα κατανοούν. Υπέρ ήταν μόνο οι Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία. Σε κάθε περίπτωση θα το προσπαθήσουμε. Με τον πρόεδρο του ΤΕΕ θα κάνουμε μια παρέμβαση τον επόμενο μήνα, ώστε να επικοινωνήσουμε αυτή την πρόταση στην κοινή γνώμη και στην κυβέρνηση» επισημαίνει ο κ. Λέκκας.

Παράλληλα, ο έλεγχος για τη στατική επάρκεια των δημοσίων κτιρίων δεν προχωρά με γοργούς ρυθμούς. Ο ΟΑΣΠ έδωσε νέα τελευταία προθεσμία (έως τις 8 Μαρτίου) στους φορείς του Δημοσίου και τους Δήμους να απογράψουν τα κτίριά τους στην ειδική πλατφόρμα για τον προσεισμικό έλεγχο κτιρίων, προειδοποιώντας τους ότι οι έλεγχοι που θα ακολουθήσουν από τους μηχανικούς θα αφορούν αποκλειστικά τα κτίρια που θα έχουν απογραφεί. Εως σήμερα έχουν δηλωθεί περίπου 30.000 κτίρια (σχολεία, ιατρικές δομές κ.λπ.) από τα οποία θα ξεκινήσουν τους πρωτοβάθμιους ελέγχους οι περίπου 2.000 μηχανικοί που έχουν εγγραφεί στο Μητρώο Μηχανικών Προσεισμικού Ελέγχου του ΤΕΕ.

Στόχος, σύμφωνα με τον κ. Λέκκα, είναι εντός του Απριλίου να ξεκινήσουν οι αυτοψίες στα δημόσια κτίρια για να ακολουθήσει έπειτα ο δευτεροβάθμιος (με ειδικά μηχανήματα) σε όσες κατασκευές κριθεί απαραίτητος.

Φόβοι για μεγάλο σεισμό στην Τουρκία

Την ίδια ώρα που στην Ελλάδα αναμένεται να ξεκινήσει ο προσεισμικός έλεγχος κτιρίων, η γειτονική Τουρκία ζει υπό την απειλή ενός ακόμη μεγάλου σεισμού, αυτή τη φορά στην Κωνσταντινούπολη, έως και 7,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, σύμφωνα με εκτιμήσεις που έχουν γίνει από τούρκους και έλληνες σεισμολόγους, αλλά και επιστημονικές ομάδες ανά τον κόσμο. Ηδη από τον περασμένο Δεκέμβριο ο τούρκος καθηγητής σεισμολογίας Νατζί Γκιορούρ είχε προειδοποιήσει για μεγάλο σεισμό στην Κωνσταντινούπολη.

Το ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας θεωρείται από τα πιο επικίνδυνα στον κόσμο και διατρέχει τη Βόρεια Τουρκία, από την Κασπία προς τα δυτικά και φτάνει έως το Αιγαίο σε ένα μήκος 1.300 χλμ. Το 1939 είχε δώσει σεισμό 7,9 ρίχτερ στο ανατολικό τμήμα του, ενώ το 1999 η δόνηση των 7,5 ρίχτερ είχε επίδραση, σύμφωνα με τους σεισμολόγους, και στη χώρα μας καθώς 20 ημέρες μετά ακολούθησε ο καταστροφικός σεισμός των 5,9 ρίχτερ στην Αθήνα. Σύμφωνα με τον κ. Λέκκα, στο ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας μόνο ένα τμήμα δεν έχει σπάσει και δεν έχει δώσει μεγάλο σεισμό, και είναι εκείνο που βρίσκεται στον υποθαλάσσιο χώρο νότια της Κωνσταντινούπολης.

Το εάν ένας σεισμός σε αυτή την περιοχή μπορεί να επηρεάσει και την Ελλάδα, αποτελεί ζητούμενο και για τους επιστήμονες, καθώς εξαρτάται από το πού ακριβώς θα γίνει, το μέγεθός του, τη δυναμική του και άλλα στοιχεία που θα καθορίσουν τις συνέπειές του στην ευρύτερη περιοχή. Πάντως, γενικότερα οι σεισμοί του ρήγματος της Βόρειας Ανατολίας επηρεάζουν κυρίως την περιοχή του Αιγαίου, συνήθως, μακριά από κατοικημένες περιοχές.