Βούλιαξαν οι τουριστικοί προορισμοί από κόσμο εφέτος το καλοκαίρι, αλλά φαίνεται ότι καλύτερο «ταμείο» έκαναν τα σούπερ μάρκετ παρά ο κλάδος της εστίασης.

Και αυτό γιατί πολλοί επισκέπτες – ξένοι και Ελληνες – λόγω της γενικότερης ακρίβειας μείωσαν το «μπάτζετ» της ταβέρνας, επιλέγοντας είτε το κατ’ οίκον μαγείρεμα είτε το πρόχειρο φαγητό στο χέρι.

«Κυνήγι» ευκαιριών

Τόσο οι τοπικοί παίκτες όσο και οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ που έχουν κάνει απόβαση στην «αφρόκρεμα» των τουριστικών περιοχών, «είδαν» τα ταμεία τους να γεμίζουν λόγω της αυξημένης ταξιδιωτικής κίνησης.

Ο τζίρος των σούπερ μάρκετ στις νησιωτικές περιοχές – και της Κρήτης συμπεριλαμβανομένης – εκτιμάται ότι προσεγγίζει το 1,5 δισ. ευρώ και οι big 10 της οργανωμένης λιανικής τροφίμων έχουν πυκνώσει το δίκτυο των καταστημάτων τους, πολιορκώντας τα έσοδα των τοπικών παικτών, ενώ συνεχίζεται το «κυνήγι» ευκαιριών, ειδικά σε νησιά στα οποία δεν έχουν σημαντική παρουσία. Βεβαίως η καλή πορεία των τουριστικών ροών πριμοδοτεί και τη χονδρική. Οι όμιλοι METRO AEBE, Σκλαβενίτης, ΑΒ Βασιλόπουλος και Μασούτης, προσδοκούν σημαντικά έσοδα και από τα καταστήματα Cash & Carry, καθώς τροφοδοτούν εστίαση, ξενοδοχεία αλλά και παντοπωλεία.

Τη μερίδα του λέοντος έχει η Κρήτη, όσον αφορά την αύξηση του τζίρου σε όρους αξίας καλαθιού, ενώ πέρυσι κατέγραψε την ισχυρότερη ανάπτυξη εσόδων της τάξης του 9,2% με βάση τις μετρήσεις της NielsenIQ. Η άνοδος συνεχίζεται και εφέτος.

Ρόδος, Κως, Λέσβος, Κέρκυρα και Χίος ακολουθούν στην κατάταξη των τζίρων, ενώ σημαντική άνοδο σημειώνουν οι Κυκλάδες.

Η σημασία που δίνουν οι ισχυρές αλυσίδες στις τουριστικές πωλήσεις αποτυπώνεται και στο ύψος των επενδύσεων που υλοποιούν στους δημοφιλείς προορισμούς μέσω οργανικής ανάπτυξης και εξαγορών.

Νέα καταστήματα

Για παράδειγμα, η αλυσίδα Σκλαβενίτης, προχώρησε πέρυσι στη δημιουργία νέου καταστήματος στη Σκιάθο και εφέτος στη Λέσβο. Στα Επτάνησα έχει περιορισμένη παρουσία και δεν αποκλείονται κάποιες κινήσεις το επόμενο διάστημα.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι στην Κρήτη η Σκλαβενίτης, που εκτός από τα καταστήματα με το δικό της σήμα έχει έσοδα και από τα καταστήματα Χαλκιαδάκης, εταιρεία κατά 60% θυγατρική του ομίλου Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτης, καταγράφει διψήφιο ποσοστό αύξησης πωλήσεων.

Ταυτόχρονα σε νέο «Ελντοράντο» εξελίσσεται η νησιωτική αγορά για την αλυσίδα Διαμαντής Μασούτης. Το 2022 η βορειοελλαδίτικη αλυσίδα διεύρυνε την παρουσία της σε Κέρκυρα, Αιγαίο και Κρήτη μέσα από τη συνεργασία της με τη ΣΥΝΚΑ Κρήτης Υπεραγορές ΑΕ. Απέκτησε 18 νέα καταστήματα στην Κέρκυρα και 14 καταστήματα σε νησιά του Αιγαίου. Στις αρχές του 2023 η αλυσίδα έκανε πιο έντονη η παρουσία της εταιρείας στις Κυκλάδες με την εξαγορά της εταιρείας Αφοί Ιωάννου Δεναξά ΕΠΕ, με έδρα το Εμπορειό της Θήρας με 6 καταστήματα.

Σημαντική ώθηση

Αξίζει να σημειωθεί ότι η παρουσία στα νησιά έχει δώσει σημαντική ώθηση εφέτος στη Μασούτης, καθώς «τρέχει» με ρυθμό 19%.

Ανταγωνιστική της Μασούτης όσον αφορά τον αριθμό των καταστημάτων είναι η AB Βασιλόπουλος, η οποία έχει χτίσει ισχυρή θέση στη νησιωτική χώρα, με περισσότερα από 40 σημεία, χωρίς να υπολογίζεται η Κρήτη, όπου αριθμεί 11 καταστήματα.

H METRO ΑΕΒΕ (συμφερόντων Παντελιάδη) με την αλυσίδα My Market έχει περιορισμένη παρουσία στα νησιά, μεταξύ των οποίων η Λέσβος, η Χίος, η Ρόδος, η Λευκάδα, η Κεφαλλονιά και η Ζάκυνθος. Ωστόσο, ο τουριστικός τζίρος αποτελεί σημαντικό asset στην ανάπτυξη του δικτύου Cash & Carry που διατηρεί ηγετικό μερίδιο. Και η Lidl έχει αναπτύξει το δίκτυό της στα ελληνικά νησιά με σημαντική παρουσία στην Κρήτη (15 καταστήματα), αλλά και σημεία πώλησης σε Κέρκυρα, Ζάκυνθο, Σαντορίνη, Σύρο, Ρόδο, Λέσβο, Χίο, Κω.

Διευρυμένη παρουσία στη νησιωτική Ελλάδα έχει και η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός. Εκτός της αλυσίδας CRM – Αριάδνη, ακολούθησε πέρυσι η απόκτηση της επίσης κρητικής Μαθιουδάκης με 17 καταστήματα. Επίσης η Κρητικός διαθέτει παρουσία σε Δωδεκάνησα και Ιόνιο.

Επενδύσεις με τουριστικό… χρώμα έχει κάνει και η Market In. Η επιχείρηση εντός του 2022 εξαγόρασε την αλυσίδα Χαρά στη Χίο, ενώ εφέτος επεκτάθηκε περαιτέρω στην Ανδρο.

Μικρότερα και… αραιότερα τα γεύματα στις ταβέρνες

Αν και ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων στον κλάδο υπηρεσιών εστίασης συνεχίζει να αυξάνεται και το (καλό) τρίτο τρίμηνο του έτους, η άνοδος οφείλεται περισσότερο στις πληθωριστικές ανατιμήσεις και όχι εξαιτίας της βελτίωσης στην επισκεψιμότητα και στο ύψος των παραγγελιών.

«Ακόμη και στους δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς, στα νησιά και στην ηπειρωτική Ελλάδα, καταγράφεται πτώση της τάξης του 20% στην επισκεψιμότητα και στους λογαριασμούς» λέει στο «Βήμα» ο Γιώργος Καββαθάς, πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ) και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών & Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ).
Εξηγώντας ότι μέχρι και οι έλληνες πελάτες έχουν πάψει πλέον να είναι τόσο… λαρτζ όπως παλιότερα, ειδικά στις διακοπές, καταργώντας είτε το μεσημεριανό γεύμα είτε το δείπνο. Δηλαδή πολλοί επιλέγουν να τρώνε έξω μία φορά την ημέρα – μεσημέρι ή βράδυ – και μάλιστα το ύψος των παραγγελιών είναι χαμηλότερο σε σχέση με πέρυσι.

Ούτε όμως και οι ξένοι επισκέπτες φαίνεται ότι έφαγαν μέχρι σκασμού. Και κυρίως εκείνοι που ήρθαν για διακοπές μένοντας σε καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Μειωμένη κίνηση, σε σχέση με πέρυσι, παρατηρείται πάντως και στα παραλιακά καταστήματα εστίασης της Αττικής, με πολλούς επιχειρηματίες να αναμένουν το Σαββατοκύριακο για να γεμίσουν τα ταμεία τους.

Επιπλέον η Μύκονος, ίσως το πιο ισχυρό brand name του ελληνικού τουρισμού, μετά και την αρνητική δημοσιότητα των τελευταίων μηνών, φαίνεται ότι βρήκε… ξέρα, καθώς τα έσοδα της εστίασης αλλά και των καταλυμάτων δεν ξεχειλίζουν όπως άλλες χρονιές. Είναι ενδεικτικό ότι το δεύτερο τρίμηνο του 2023 σε σύγκριση με το δεύτερο τρίμηνο του 2022 μόνο στη Μύκονο καταγράφηκε πτώση στον κύκλο εργασιών των επιχειρήσεων εστίασης (-4,9%).

Σε ό,τι αφορά την πορεία των τιμών και τα παράπονα από πολλούς για υπέρογκες αυξήσεις, ο κ. Καββαθάς αναφέρει ότι μεσοσταθμικά οι επιχειρήσεις εστίασης έχουν κάνει ανατιμήσεις στο μενού της τάξης του 12%, όταν το λειτουργικό κόστος καταγράφει άνοδο 40%, ενώ σημειώνει ότι υπάρχουν λύσεις για όλα τα βαλάντια.