Νέες Εποχές

Είναι γνωστό ότι η ομηρική «Ιλιάδα» (σε αδιάλειπτη συζυγία με την όμαιμη και ομοιότροπη «Οδύσσεια») αποτελεί το ιδρυτικό και αρχιτεκτονικό έργο της ελληνικής γραμματείας μας. Δεν πρέπει ποτέ να λησμονούμε ότι το ιλιαδικό έπος, ωσάν σύστρεμμα τόσο από αμιγώς μυθολογικές ίνες όσο και από δέσμες ποικιλόχρωμων ιστορικοφανών νημάτων, πλέκεται και αποπλέκεται μέσα στο θέατρο των […]

Πισώπλατα Είναι απίστευτο, βρισκόμαστε ήδη στο 2019, έχουμε ήδη διανύσει το 20% του 21ου αιώνα και, αν εξαιρέσουμε κάτι μικροχρεοκοπίες ασημάντων χωρών, είναι σε πολύ καλή κατάσταση η Γηραιά Ηπειρός μας: τέτοιες ημέρες, 100 χρόνια πριν μόλις είχε τελειώσει ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος – «πηγαίνετε στα στρατιωτικά νεκροταφεία για να καταλάβετε την αξία της ΕΕ» είπε […]

Ο γερμανός φιλόσοφος της Ιστορίας Reinhart Koselleck στο σημαντικό έργο του Το μέλλον του παρελθόντος (Vergangene Zukunft, αγγλ. μετάφραση Futures Past) εισήγαγε δύο μετα-ιστορικές κατηγορίες για την κατανόηση του ιστορικού χρόνου: το «πεδίο της εμπειρίας» και τον «ορίζοντα της προσδοκίας». Η εμπειρία είναι το «παρόν παρελθόν» και συντίθεται από τα γεγονότα τα οποία θυμόμαστε, συνδέεται […]

Το στοίχημα του 2019 είναι αν θα ανήκει στις χιλιάδες του, δηλαδή στη δυναμική του 21ου αιώνα, ή στις δεκάδες του, στην αίσθηση που δημιουργούν οι πρώτες δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα. «Πάλιωσαν» πολύ πριν από το τέλος του αιώνα, ανήκαν στο παρελθόν, πριν καλά-καλά συναντηθούν με το παρόν. Συμβατικά θα λέγαμε ότι το 2019 είναι […]

Οι νεότεροι βέβαια δεν ξέρουν τι είναι ο Καζαμίας. Προσφεύγω στο λεξικό της Ακαδημίας: «Ετήσια λαϊκή έκδοση με ημερολόγιο, αστρολογικές προβλέψεις και προφητείες, ανέκδοτα, ονειροκρίτη, συνταγές και άλλες πληροφορίες. Από το ιταλικό casa mia». Σε καθεμία casa (σπίτι) αντιστοιχούσε λοιπόν παλιά και ένας Καζαμίας. Τώρα τις δουλειές του (και πολλά άλλα) κάνει το κινητό. Μετά […]

Η ανατολή ενός νέου έτους είναι πάντα μια ευκαιρία για προβληματισμό πάνω στα μεγάλα προβλήματα που απασχολούν τον τόπο μας και για το τι θα μπορούσαμε να κάνουμε ώστε η Ελλάδα να ξαναγίνει κανονική χώρα. Παρά την πρόοδο που έγινε στα χρόνια της κρίσης και τη βελτίωση των βασικών δημοσιονομικών δεικτών, οι προκλήσεις για το […]

Δύσκολο να αναφέρεις τι περιμένεις από κάθε νέα χρονιά χωρίς να γλιστρήσεις σε ανέξοδα ευχολόγια. Αν η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού, τότε η προσμονή είναι η εκούσια διάθλαση της πραγματικότητας προς το συμφέρον μας. Κάτι σαν την προσευχή, που στην ουσία ζητούμε από τον Πανάγαθο να ακυρώσει όλους τους φυσικούς νόμους προς όφελός […]

Πριν από δύο χρόνια το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος είχε ενσπείρει πανικό στην Ευρωπαϊκή Ενωση, που φοβόταν ότι είναι η αρχή για να ξηλωθεί όλο το οικοδόμημα. Οχι πλέον όμως: Ο πανικός έχει μετοικήσει βορείως της Μάγχης, με τη βρετανική κυβέρνηση να εκλιπαρεί εναλλάξ τους βουλευτές της να μην την ανατρέψουν άμεσα, τους υπουργούς της […]

Το βέλος του χρόνου Ηρθε η στιγμή της μεγάλης ετήσιας έκπληξης, της αναπόδραστης και επαναλαμβανόμενης αλλά και πάντα αναπάντητης: μα πώς πέρασε και αυτός ο χρόνος; Ελα ντε: πώς πέρασε; Και γιατί να περνά; Και πού πάει όταν περνάει ο χρόνος; Και από πού έρχεται; Ανόητα ανθρωπομορφικά ερωτήματα που δεν υπάρχει κανείς να τα απαντήσει […]

Η χώρα εδώ και αρκετό καιρό έπαψε να προετοιμάζει το μέλλον της. Αντίθετα, θα περίμενε κανείς να είχε διαπεράσει την ελληνική κοινωνία ένα ισχυρό αίσθημα αγωνίας και φόβου για το μέλλον της. Η αίσθηση του ατομικού κινδύνου που κυριαρχεί να μετατραπεί σε νέα εθνική ορμή και νέα αίσθηση συλλογικού κινδύνου. Να αναπτύξει αντισώματα, μεγάλες αυτοπειθαρχίες […]

Οι αναγνώστες του «Βήματος» δεν περιμένουν ασφαλώς από τους συντάκτες αυτού του πρωτοχρονιάτικου αφιερώματος να προβλέψουν τι θα συμβεί το 2019. Το μέλλον είναι αινιγματικό: το διακρίνουμε θολά μέσα από έναν καθρέφτη που αναπόφευκτα αντανακλά εμάς τους ίδιους και όσα βρίσκονται γύρω μας. Για αυτό δυσκολευόμαστε να το φανταστούμε ως κάτι που δεν είναι απλή […]

Η Ευρώπη Στη Γαλλία, λόγω της αρτηριοσκληρωτικής οικονομίας, των πολιτικών διαταραχών και της πτώσης της δημοτικότητας του Μακρόν, η ισορροπία δύναμης μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας θα ενταθεί. Ετσι θα κυριαρχήσει όχι το μακρονικό σχέδιο για μια ταχεία οικονομική, πολιτική και κοινωνική ενοποίηση, αλλά το γερμανικό. Δηλαδή μια πιο αργή, βήμα προς βήμα ενοποίηση βασισμένη στη […]

Είτε το συνειδητoποιούμε είτε όχι, το 2018 μπορεί να ήταν μια ιστορική καμπή. Η ανεπαρκής διαχείριση της παγκοσμιοποίησης έχει οδηγήσει στην ανάδυση εθνικιστικών κινημάτων που θέλουν να πάρουν πίσω τον έλεγχο, αλλά και σε ένα αυξανόμενο κύμα προστατευτισμού που υπονομεύει τη διεθνή – υπό αμερικανική ηγεσία τα τελευταία εβδομήντα χρόνια – τάξη πραγμάτων. Η παγκόσμια σκηνή καθορίζεται […]

ΗΒρετανία τους επόμενους μήνες θα ζήσει συνθήκες εμπόλεμης κατάστασης και επιστράτευσης, καθώς τα αποθέματα τροφίμων και φαρμάκων άρχισαν ήδη να συσσωρεύονται για την αποφυγή ελλείψεων και 3.500 στρατιωτικοί θα είναι σε επιφυλακή για να βοηθήσουν τα υπουργεία σε περίπτωση εξόδου από την ΕΕ χωρίς συμφωνία. Πρώτη φορά μια χώρα θα ζήσει καθεστώς αβεβαιότητας και έκτακτης […]

Στο τέλος του 2017, η κυβέρνηση του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και οι Ρεπουμπλικανοί του Κογκρέσου πέρασαν περικοπές ενός τρισ. δολαρίων στη φορολογία των επιχειρήσεων, οι οποίες αντισταθμίστηκαν εν μέρει από αυξήσεις στη φορολογία της πλειοψηφίας των Αμερικανών που βρίσκονται στη μέση της κατανομής του εισοδήματος. Αλλά το 2018 ο ενθουσιασμός της αμερικανικής επιχειρηματικής κοινότητας […]

Το μεγαλύτερο μέρος ενός αιώνα ο λαϊκισμός θεωρούνταν ένα καθαρά λατινοαμερικανικό φαινόμενο, μια επαναλαμβανόμενη πολιτική πληγή χωρών όπως η Αργεντινή, το Εκουαδόρ και η Βενεζουέλα. Τα τελευταία λίγα χρόνια, όμως, ο λαϊκισμός έγινε παγκόσμιος, αναστατώνοντας χώρες τόσο διαφορετικές μεταξύ τους όσο η Ουγγαρία, η Ιταλία, οι Φιλιππίνες και οι ΗΠΑ. Ο Ζαΐρ Μπολσονάρο, ο νέος […]

Το έτος 2018 σήμανε την επιστροφή των εισαγωγικών δασμών. Τον Οκτώβριο μάλιστα οι ΗΠΑ δασμολόγησαν περί τα 12.000 προϊόντα, που αντιστοιχούν στο 12,6% των συνολικών εισαγωγών τους. Οι βασικοί εμπορικοί εταίροι τους απάντησαν με τη δασμολόγηση 2.087 προϊόντων που αντιστοιχούν στο 6,2% των αμερικανικών εισαγωγών. Με τις εμπορικές εντάσεις να οξύνονται, πολλοί παρατηρητές προειδοποιούν για […]

Οι γίγαντες της τεχνολογίας έχουν αναφανδόν ανατρέψει το βιομηχανικό και κοινωνικό status quo. Η Apple, η Amazon, το Facebook και η Google έχουν πετύχει πράγματα που υποψιάζομαι ότι ξεπερνούν κατά πολύ και τα πιο άγρια όνειρα και τις πλέον ανομολόγητες επιθυμίες τους. Αναλογιστείτε μόνο τι επιρροή έχουν τα κοινωνικά δίκτυα στις δημοκρατικές εκλογές. Το μέγεθος […]

Μιλώντας για τα ευρωπαϊκά πράγματα, ορισμένες προβλέψεις για το 2019 μοιάζουν πολύ εύκολες για να αξίζουν το όνομά τους.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να είναι ευμετάβλητος αλλά έχει ένα δόγμα. Οπως επιβεβαιώθηκε και πάλι από την ομιλία του τον περασμένο Σεπτέμβριο στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, ο Τραμπ απορρίπτει τους πολυμερείς θεσμούς και τις φιλελεύθερες αξίες υπέρ του έθνους-κράτους και της πολιτικής ισχύος. Αλλά η κατανόηση του δόγματος Τραμπ – το […]