Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε την Πέμπτη, κατά την έναρξη της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερο ρόλο στην εξεύρεση δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ για τις αυξημένες στρατιωτικές δαπάνες των κρατών-μελών. Ο ίδιος προανήγγειλε ότι θα ζητήσει τη στήριξη της ΕΕ για τη δυνατότητα κοινού δανεισμού σε ευρωπαϊκά αμυντικά έργα, υπογραμμίζοντας ότι βρισκόμαστε σε ένα κρίσιμο σημείο όπου η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερη ιδιοκτησία της άμυνάς της.

Η ρωσική απειλή επιταχύνει την ενοποίηση της άμυνας

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι πρόσφατες παραβιάσεις του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου από ρωσικά drones και μαχητικά έχουν αναζωπυρώσει τη συζήτηση για τη συλλογική ασφάλεια. «Η άμυνα είναι το υπέρτατο ευρωπαϊκό δημόσιο αγαθό. Χρειαζόμαστε ευρωπαϊκές δομές και χρηματοδότηση για την ανάπτυξη των αμυντικών μας δυνατοτήτων», τόνισε ο Μητσοτάκης σε συνέντευξή του στο POLITICO.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο δημιουργίας κοινού ευρωπαϊκού μηχανισμού δανεισμού για την υποστήριξη έργων που θεωρούνται δημόσιο αγαθό, όπως η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, η αγορά drones και η συνεργατική προμήθεια στρατιωτικού υλικού.

Συγκρούσεις μεταξύ εθνικών και ευρωπαϊκών προτεραιοτήτων

Παρά τις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων και διευκόλυνση της δανειοδότησης για προγράμματα ανασυγκρότησης της άμυνας, τα κράτη-μέλη παραμένουν διχασμένα σχετικά με τον κοινό δανεισμό. Οι συντηρητικές οικονομικά χώρες, όπως η Ολλανδία, παραμένουν αντίθετες σε μηχανισμούς κοινού χρέους που θα ενίσχυαν τις δαπάνες άλλων εθνών.

Ο Κ. Μητσοτάκης επεσήμανε ότι κάθε πρόσθετη χρηματοδότηση θα πρέπει να συνοδεύεται από προϋποθέσεις που θα ενισχύουν την προετοιμασία και την ανάπτυξη κοινών τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και τα drones. Σύμφωνα με προσχέδιο κοινής δήλωσης των 27 πρεσβευτών της ΕΕ, η Ένωση συμφωνεί να κατευθύνει τις αμυντικές επενδύσεις σε έργα κοινής ανάπτυξης, παραγωγής και προμήθειας.

Ισορροπία μεταξύ πράσινης μετάβασης και ανταγωνιστικότητας

Παράλληλα, ο Μητσοτάκης προειδοποίησε για τους κινδύνους της υπερβολικής εστίασης στην περιβαλλοντική πολιτική. «Η πράσινη μετάβαση δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός. Πρέπει να ισορροπεί με την ανταγωνιστικότητα και να μην υπονομεύει την κοινωνική συνοχή», τόνισε, επισημαίνοντας το υψηλό κόστος των τελευταίων φάσεων της μετάβασης και την έλλειψη τεχνολογιών για την πλήρη υλοποίησή της.

Με τη δήλωσή του αυτή, ο Έλληνας πρωθυπουργός επιδιώκει να υπενθυμίσει στους ευρωπαίους εταίρους ότι οι μεγάλες προκλήσεις ασφάλειας και βιωσιμότητας απαιτούν συντονισμένη ευρωπαϊκή δράση, ισχυρή χρηματοδότηση και ρεαλιστική προσέγγιση σε τεχνολογικό και οικονομικό επίπεδο.

Κατεύθυνση προς μια πιο ενωμένη ευρωπαϊκή άμυνα

Η συζήτηση για κοινά ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα, κοινό δανεισμό και συνεργατική ανάπτυξη τεχνολογιών ασφαλείας δείχνει ότι η Ευρώπη βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Η πίεση που ασκεί η γεωπολιτική πραγματικότητα και οι εσωτερικές οικονομικές ανισορροπίες δημιουργούν την ανάγκη για μια νέα στρατηγική προσέγγιση, όπου τα εθνικά συμφέροντα συνυπάρχουν με την κοινή ευρωπαϊκή ευθύνη.

Η πρωτοβουλία του Μητσοτάκη φέρνει στο επίκεντρο το ερώτημα αν η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη να επενδύσει συλλογικά σε ένα «δημόσιο αγαθό» που αφορά την ασφάλεια όλων των μελών της, ανοίγοντας τον δρόμο για πιο φιλόδοξες και ενωτικές πολιτικές άμυνας στο μέλλον.