HOMELAND | Για τον Ευάγγελο δεν θα σβήσει ποτέ η αγάπη για το «chorió»

Με φόντο την επανεκλογή Τραμπ, αναζήτησα σε ένα οδοιπορικό 22 ημερών Έλληνες της διασποράς στη Φιλαδέλφεια, στη Νέα Υόρκη και στη Βοστώνη για μια ελεύθερη συζήτηση για τον τρόπο ζωής, τα αίτια της μετανάστευσής και τους λόγους παραμονής τους στις ΗΠΑ.

Άνοιξαν τα σπίτια τους, τα ντουλαπάκια της μνήμης τους, τις καρδιές τους και μετέτρεψαν σε λόγο σκέψεις -άλλοτε ήδη κατασταλαγμένες και άλλοτε υπό σχηματοποίηση.

Το οδοιπορικό αυτό πήρε την ονομασία Homeland και επιχειρεί να φωτίσει την ελληνική διασπορά μακριά από κλισέ.

Ως μετανάστης και ο ίδιος, μου είναι δυσδιάκριτη πλέον η διαφορά του μετανάστη από τον expat, τον εργαζόμενο σε μια άλλη χώρα, μέσα στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης και της εκπληκτικής ταχύτητας της πληροφορίας.

Μέσα από τις αφηγήσεις και τις προσωπικές του ιστορίες διακρίνονται οι έννοιες της πατρίδας, της προόδου, της κοινωνικής ζωής, της πολιτικής της καθημερινότητας, της πολιτικής της ψήφου.

Ακολουθεί η συνάντηση με τον Ευάγγελο Παπαδόπουλο και την Άντζελα Μπρίντι.

***

Περίπου μία ώρα με το αυτοκίνητο βορειοδυτικά της Φιλαδέλφεια, σε μια εξοχή με μικρές φάρμες, πολύ αραιή οικιστική ανάπτυξη, καθαρούς δρόμους να ακολουθούν τις ήπιες υψομετρικές διαφορές και τελείως αμερικάνικα χρώματα στα φυλλοβόλα δέντρα, κατοικούν ο Ευάγγελος Παπαδόπουλος, ή Άντζελο Πάππας με τη σύζυγό του Άντζελα Μπρίντι. Καμία ανθρώπινη δραστηριότητα δεν ήταν ορατή τα τελευταία 15 λεπτά της διαδρομής, παρότι κάποιες καμινάδες που κάπνιζαν φανέρωναν την ύπαρξη ζωής και την έναρξη του ήπιου, ακόμη, χειμώνα, τέλη Οκτωβρίου 2024.

Η υποδοχή του ζεύγους είναι θερμή, με πλατιά χαμόγελα, σπαστά ελληνικά από τον Ευάγγελο και την ευγενική απαίτηση να βγάλω τα παπούτσια μου πριν μπω στο ιδιαίτερα ευρύχωρο σπίτι. Το ψηλοτάβανο σαλόνι συνδέεται με την κουζίνα πάνω στον πάγκο της οποίας η Άντζελα είχε ετοιμάσει πλατό με γεύσεις αλλαντικών, τυριών, αποξηραμένων φρούτων, γλυκών σε μπουκιές και αναψυκτικών. Αλκοόλ δεν υπάρχει.

Όλα στην εικόνα μοιάζουν τέλεια, από την τάξη, τη λιτή χωρίς θόρυβο διακόσμηση, την τζαμένια πόρτα που οδηγεί στην πίσω αυλή μέχρι την τεράστια οθόνη τηλεόρασης στον τοίχο αφού ο Ευάγγελος αγαπάει όλα τα σπορ και τις ομάδες που εκπροσωπούνται από την πόλη της Φιλαδέλφεια και τα παρακολουθεί ευλαβικά.

Δεύτερη γενιά μεταναστών ο ίδιος, από την περιοχή της Δάφνης Κοζάνης, κοντά στο ιστορικό Τσοτύλι. Οι γονείς του, με καταγωγή από διπλανά χωριά, ήρθαν στην Αμερική τη δεκαετία του ’50 με το πλοίο και μπήκαν αμέσως στις επιχειρήσεις εστίασης. Όπως και σε άλλες περιοχές του εξωτερικού όπου μετανάστευσαν Έλληνες, η κοινή καταγωγή από την ίδια περιοχή ήταν η αφορμή, αλλά προσέφερε και μια αίσθηση ασφάλειας τα πρώτα χρόνια της παρουσίας τους εκεί. Η εργασία των γονιών στην εστίαση στάθηκε ικανή να προσφέρει μια άνεση στα παιδιά έτσι ώστε να σπουδάσουν και να εργαστούν μακριά από  κουζίνες, όπως έκαναν οι ίδιοι.

Ένα ζευγάρι της Μεσογείου

Ο Ευάγγελος στράφηκε προς την πληροφορική, σπουδάζοντας στο Villanova University software engineering & information technology και είναι αυτή τη στιγμή, στα 61 του χρόνια Senior Director στην Oracle. Καθόλου άσχημα, θα έλεγα.

Η συζήτησή μας γίνεται στα αγγλικά, τη γλώσσα με την οποία ο ίδιος αισθάνεται πιο άνετα να επικοινωνεί. Το κινητό μου ηχογραφεί την ελεύθερη κουβέντα, αφημένο στο γυάλινο τραπέζι ανάμεσά μας. «Καταλαβαίνω ελληνικά, αρκετά καλά αλλά όχι όταν κάποιος τα μιλά γρήγορα», σημειώνει ο Ευάγγελος κάποια στιγμή καθώς μεταπηδούμε από αγγλικά σε ελληνικά διαρκώς, όπως βολεύει τη συζήτηση. Μεγάλωσε με τον αμερικάνικο τρόπο ζωής, υιοθετώντας τον από μικρός και, μέχρι κάποια ηλικία, η Ελλάδα ήταν απλώς η ιδέα του γονιδίου και της ταυτότητας.

Γνωρίστηκε με την Άντζελα, Αμερικανίδα ιταλικής καταγωγής, ακόμη από τα χρόνια του high school, κατά τη διάρκεια μιας κατασκήνωσης, όπου η Άντζελα ήταν υπεύθυνη γυμναστικών προγραμμάτων, ως γυμνάστρια η ίδια. «Οι κοντινοί τόποι καταγωγής, Μεσόγειος, Νότος, Ευρώπη, έκανε τη συμβίωση πιο εύκολη, πιο κατανοητή», συμφωνούν και οι δύο. Έχουν φέρει στον κόσμο τρία παιδιά, 19, 31 και 33 ετών, τα μεγαλύτερα απόφοιτοι κολλεγίων και η μικρότερη μόλις ξεκίνησε τις δικές της σπουδές.

Η Άντζελα σπούδασε φαρμακευτική και, μέχρι σήμερα, έχει περάσει από όλες τις βαθμίδες της φαρμακευτικής βιομηχανίας, από νοσοκομεία μέχρι τις πωλήσεις. «Ήμουν το 12^ο παιδί της οικογένειας από 13 και δεν είχα ιδιαίτερες επαφές με τις ρίζες μου», παραδέχεται. Μετά το γάμο τους και το κολλέγιο, μια επίσκεψη στην Αθήνα το 2000 για ένα γάμο φιλικού ζευγαριού, ξύπνησε μια επιθυμία στον Ευάγγελο να προσπαθήσει κάποια στιγμή να ζει στην Ελλάδα, τουλάχιστον για έξι μήνες το χρόνο κάτι στο οποίο η Άντζελα δεν είχε αντίρρηση αφού, όπως λέει, «έχοντας παντρευτεί Έλληνα και ιδιαίτερα τον Angelo, νιώθω σαν να παντρεύτηκα και ολόκληρη την έντονη ελληνική κουλτούρα».

Η ιστορία του δικού τους γάμου βέβαια, ήταν μια μικρή περιπέτεια, αφού η οικογένεια του Ευάγγελου έπρεπε να αποδεχτεί μια νύφη από άλλη χώρα και να μην οδηγηθούν σε ένα, λίγο – πολύ, προξενιό, όπως ακόμα γινόταν τη δεκαετία του ’80 στους κύκλους των Ελλήνων μεταναστών στην Αμερική.

Η Ελλάδα μέσα τους

«Σήμερα, ολόκληρη η οικογένεια έχει μια πιο έντονη σύνδεση με την Ελλάδα», λέει ο Ευάγγελος. Και τα τρία παιδιά έχουν επισκεφτεί σχολεία για την ελληνική γλώσσα και ενδιαφέρονται πολύ περισσότερο για την ελληνική κουλτούρα αλλά και τον πολιτισμό. Κατεβαίνουν πλέον συχνά στην Ελλάδα, αλλά κάνοντας περισσότερο απλές διακοπές στον τόπο καταγωγής του Ευάγγελου, το «chorió», όπως λέει, χωρίς να επισκέπτονται δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς, κάτι που προδίδει τον νόστο και την απλοϊκή αγάπη για τον τόπο καταγωγής.

Όλα τα μέλη της οικογένειας, συμπεριλαμβανόμενης και της συζύγου του, αγαπούν τη χώρα και ιδιαίτερα το Δήμο Βοΐου, από όπου κατάγονται οι συγγενείς τους, «και όλοι μας πια αποκαλούμε την Ελλάδα «σπίτι, πατρίδα».  Είναι αυτό το σημείο της συζήτησης όπου το all American house που συνάντησα όταν μπήκα, έγινε λίγο πιο ελληνικό. Ο τόνος της φωνής του Ευάγγελου δυνάμωσε κάπως, άρχισε να μιλά λίγο περισσότερο με ελληνικές λέξεις, τα μάτια πρόδιδαν το νοητό ταξίδι πίσω, στον άλλο τόπο. Η προοπτική ενός ποτηριού ούζου πριν φύγω από το σπίτι τους άρχισε να αχνοφαίνεται.

Και με την πολιτική τι γίνεται ;

Ο Ευάγγελος παραδέχεται ότι ενημερώνεται για τα νέα της Ελλάδας, κυρίως από το διαδίκτυο αλλά και από συζητήσεις με άλλους Έλληνες στην Αμερική αλλά δεν ασχολείται ιδιαίτερα με την πολιτική εκτός των ΗΠΑ. Δηλώνει συντηρητικός και «καρφωμένος» Ρεπουμπλικάνος, αλλά (σ.σ. λίγες ημέρες πριν τη διενέργεια των προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου) είναι η πρώτη φορά που το σκέφτεται δύο φορές, εξαιτίας του Τραμπ. «Βασικά δεν εμπιστεύομαι τους πολιτικούς, είτε είναι Ρεπουμπλικάνοι είτε Δημοκρατικοί. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι μπορούν να αυτοκυβερνηθούν, με περιορισμένη συμμετοχή της κυβέρνησης, σε ομοσπονδιακό και κρατικό επίπεδο», σχολιάζει.

Μαζί στη ζωή, χωριστά στην πολιτική

Κατά τον ίδιο «οι Δημοκρατικοί έκαναν το λάθος να συνεχίζουν να μεταδίδουν την ίδια κουρασμένη συζήτηση». Παραδέχεται ότι, στη διάρκεια της επαγγελματικής του ζωής στην Αμερική, δεν ένιωσε ποτέ ανασφάλεια για τη διατήρηση της εργασίας του σύμφωνα με τα αποτελέσματα εκλογών, αλλά, όπως λέει, «αυτή τη φορά τα πράγματα μπορεί να είναι διαφορετικά».

Καθώς πηγαίνουμε προς το μικρό στάβλο που συντηρούν στο πίσω μέρος της φάρμας, με 4 πρόβατα και ένα άλογο, μια ευθεία σύνδεση με την αγάπη για τη φύση αλλά και το πατρογονικό γονίδιο, η Άντζελα μού λέει πως όλη της τη ζωή ήταν πολιτικά ανεξάρτητη μέχρι την εποχή του Τραμπ όταν και στράφηκε προς το κόμμα των Δημοκρατικών. «Περισσότερο από αντίδραση για αυτόν τον “ψεύτικο χριστιανικό εθνικισμό – πατριωτισμό” που εκπροσωπεί ο Τραμπ», μου λέει. «Όλα κινούνται γύρω από την επικράτηση του λευκού αρσενικού και την ανεύρεση του αποδιοπομπαίου τράγου σε όποιον δεν ανήκει σε αυτήν την κατηγορία. Είναι η αρπαγή του πλούτου και της εξουσίας από ολιγάρχες οι οποίοι ουσιαστικά αγόρασαν την προεδρία, ελέγχουν τα μέσα για τη διάδοση του δικού τους αφηγήματος και θα προσπαθήσουν να συντηρήσουν αυτήν την επικράτηση με κάθε κόστος», συμπληρώνει.

Δύο άνθρωποι με διαφορετικές ιδεολογικές προσεγγίσεις μεταξύ τους, μοιάζει να έχουν πλησιάσει πια πολύ κοντά με αφορμή τα νέα δεδομένα στο πολιτικό σκηνικό.