Με τον κίνδυνο γενικευμένου λιμού να παραμένει ορατός, παλαιστιανιακές πηγές επιβεβαιώσαν ότι ξεκίνησαν οι ρίψεις ανθρωπιστικής βοήθειας. Ο υποσιτισμός έχει κοστίσει τη ζωή σε πολλούς Παλαστίνιους αμάχους (ανάμεσα τους και παιδιά) τις τελευταίες μέρες, ενώ είναι καθημερινές οι ισραηλίνες επιθέσεις σε αμάχους.
Στη διεθνή σκηνή, η αναγνώριση του κράτους της Παλαιστίνης από τη Γαλλία, αλλά και οι δραματικά αργοπορημένες δειθνείς εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός και για τη συμμόρφωση του Ισραήλ με το Διεθνές Δίκαιο συναντούν την κοινή αντίδραση Τραμπ και Νετανιάχου.
Στιγμιότυπο από την κηδεία των δολοφονηθέντων στις Ισραηλινές επιθέσεις στη Γάζα την περασμένη Δευτέρα.
Η παλαιστινιακή αρχή Υγείας, η οποία ελέγχεται από τη Χαμάς, καταγράφει περισσότερους από 52.600 νεκρούς από τον Οκτώβριο του 2023, οι περισσότεροι γυναίκες και παιδιά. Παράλληλα, η ανθρωπιστική κρίση επιδεινώνεται: πάνω από το 70% του πληθυσμού έχει εκτοπιστεί, οι ελλείψεις σε τρόφιμα και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη είναι εκτεταμένες και σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η κατάσταση πλησιάζει σε λιμό.
Οι πρόσφατες εξελίξεις στο μέτωπο του Ιράν και η αντιπαράθεση με το Ισραήλ φάνηκαν να μετατοπίζουν την προσοχή της διεθνούς κοινότητας από όλα αυτά τα τραγικά που συμβαίνουν στην Γάζα.
Για πολλούς όμως καλλιτέχνες και ανθρώπους του πολιτισμού, το θέμα παραμένει στο επίκεντρο.
Η φωνή του σινεμά
Στο Φεστιβάλ των Καννών τον περασμένο Μάιο, όπου παρουσιάστηκε το ντοκιμαντέρ «Put Your Soul on Your Hand and Walk», παρά τα λαμπερά ονόματα της 7ης τέχνης που παρευρέθηκαν, εκείνο που μονοπώλησε το ενδιαφέρον ήταν της Φάτιμα Χασούνα.
Η 25χρονη Παλαιστίνια φωτορεπόρτερ, πρωταγωνίστρια του φιλμ, σκοτώθηκε σε αεροπορική επιδρομή μόλις μία ημέρα μετά την ανακοίνωση της συμμετοχής της ταινίας στο φεστιβάλ. Δέκα συγγενείς της, ανάμεσά τους και η έγκυος αδελφή της, έχασαν επίσης τη ζωή τους στην ίδια επίθεση.
Μπίλι Άιλις και Φινέας Ο’ Κόνελ στα Όσκαρ του 2024 φορώντας τις κόκκινες καρφίτσες.
Το γεγονός αυτό αποτέλεσε την αφορμή για ένα ανοιχτό γράμμα που υπέγραψαν περισσότεροι από 400 δημιουργοί, όπως οι Χοακίν Φίνιξ, Πέντρο Πασκάλ, Ριζ Άχμεντ, Γκιγιέρμο ντελ Τόρο, Ρίτσαρντ Γκιρ, Μάικ Λι, Σούζαν Σάραντον, Ραλφ Φάινς, Χαβιέ Μπαρδέμ, Νταβίντ Κρονενμπεργκ, Αλφόνσο Κουαρόν και Πέδρο Αλμοδόβαρ.
Ο Χαβιέ Μπαρδέμ στην πρεμιέρα της ταινίας «Formula 1» στη Νέα Υόρκη.
Η επιστολή επικρίνει τη σιωπή της βιομηχανίας του κινηματογράφου, κάνοντας λόγο για αποτυχία να προστατευτούν οι καταπιεσμένες φωνές. «Ποιο είναι το νόημα της τέχνης μας αν δεν καταγγέλλουμε την αδικία;» γράφουν.
Σημαίες, pins και δηλώσεις στο κόκκινο χαλί και εκτός
Η παρουσία της Γάζας ήταν έντονη και στη τελετή των Όσκαρ δύο μήνες πριν. Καλλιτέχνες όπως η Μπίλι Άιλις, ο Μαχερσάλα Άλι και η Άβα ΝτουΒερνέ φορούσαν κόκκινες καρφίτσες «Artists4Ceasefire». Παράλληλα, έξω από το Dolby Theatre στο Λος Άντζελες εκατοντάδες διαδηλωτές ζητούσαν κατάπαυση του πυρός.
Η Σούζαν Σάραντον στην διάρκεια επίσκεψής της στη Λέσβο το 2015 κρατώντας στην αγκαλιά της ένα μωρό προσφύγων.
Πέρα από την λαμπερή εκδήλωση, η ηθοποιοί χρησιμοποίησαν και τις προσωπικές τους πλατφόρμες για να στηρίξουν εκστρατείες δωρεών και να ζητήσουν ειρήνη, ανάμεσα τους ο Πέντρο Πασκάλ, ο Ράμι Γιουσέφ, ο Μαρκ Ράφαλο, η Σίνθια Νίξον, η Ζιλιέτ Μπινός, η Νίκολα Κάφλαν και ο Χοζιέ.
Η Αντζελίνα Τζολί, με πολυετή δράση ως πρέσβειρα καλής θελήσεως του ΟΗΕ, έχει τονίσει δημόσια πως «η τρομοκρατία δεν δικαιολογεί τη μαζική τιμωρία άμαχων πληθυσμών».
Η παλαιστινιακής καταγωγής top model Μπέλα Χαντίντ.
Οι αδερφές και super models Μπέλα και Τζίτζι Χαντίντ μοιράστηκαν προσωπικές αφηγήσεις για την παλαιστινιακή καταγωγή τους, ενώ ο The Weeknd, μέσω του ανθρωπιστικού του ταμείου, προσέφερε 2,5 εκατομμύρια δολάρια σε επισιτιστική βοήθεια.
Η Σούζαν Σάραντον, ήδη από το 2023 έχει πληρώσει με προσωπικό τίμημα την στήριξη στην Παλαιστίνη, αφού εξαιτίας σχετικής της δήλωσης ακυρώθηκε το συμβόλαιο με το πρακτορείο της, όπως και η Μελίσα Μπαρέρα, η οποία την ίδια χρονιά, έχασε τον ρόλο της στο «Scream VII» για αναρτήσεις που κατήγγειλαν γενοκτονία και εθνοκάθαρση.
Οι παλαιστίνια Ζίζι Χαντίντ και η αδερφή της Μπέλα μιλούν συνέχεια για τις φρικαλεότητες στην Γάζα.
Από την άλλη, προσωπικότητες όπως οι Τζέρι Σάινφελντ, Μάικλ Ντάγκλας, Γκαλ Γκαντότ και Έιμι Σούμερ υπέγραψαν ξεχωριστό γράμμα στήριξης προς το Ισραήλ.
London calling
Την ίδια στιγμή, περισσότεροι από 300 καλλιτέχνες από το Ηνωμένο Βασίλειο, ανάμεσά τους η Ντούα Λίπα, ο Μπένεντικτ Κάμπερμπατς, ο Ντάνι Μπόιλ, η Νίκολα Κάφλαν και η Γκρέις Κάμπελ, υπέγραψαν κοινή επιστολή με την οποία ζητούν από την κυβέρνηση της Βρετανίας να σταματήσει κάθε «συνένοχη» στάση στη «φρίκη της Γάζας», όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά.
Το γράμμα καταδικάζει ανοιχτά τη συνεχιζόμενη στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ, ενώ ζητά άμεση κατάπαυση του πυρός και πλήρη πρόσβαση της ανθρωπιστικής βοήθειας. Ανάμεσά τους και πολλοί καλλιτέχνες που στο παρελθόν απέφευγαν τις πολιτικές δηλώσεις, κάτι που ενισχύει ακόμη περισσότερο το βάρος της συλλογικής παρέμβασης.
Η Ντούα Λίπα έχει εκφραστεί δημόσια και θερμά για την Γάζα.
Οι βρετανοί Coldpaly είναι από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της Παλαιστίνης, με τον τραγουδιστή τους Κρις Μάρτιν να μην χάνει ευκαιρία να εκφράζεται σχετικά από σκηνής. Άλλοτε με παλαιστινιακές σημαίες, άλλοτε με τραγούδια αφιερωμένα στην Γάζα και την Δυτική Όχθη, ενώ αίσθηση είχε προκαλέσει το 2022 και η συνεργασία του συγκροτήματος με την 22χρονη Παλαιστίνια τραγουδίστρια Ελιάνα.
Ο Βρετανός δημοσιογράφος και παρουσιαστής Πιρς Μόργκαν από την άλλη, που στο παρελθόν είχε εκφραστεί έντονα υπέρ του Ισραήλ, εμφανίστηκε πρόσφατα να επανεξετάζει δημοσίως τη στάση του.
Οι Coldplay στο Ηρώδειο το 2024.
Σε εκτενές βίντεο που δημοσίευσε στα κοινωνικά δίκτυα, παραδέχτηκε πως η εικόνα που έχει διαμορφωθεί για τα όσα συμβαίνουν στη Γάζα είναι διαφορετική απ’ ό,τι αρχικά πίστευε. Είπε πως τα στοιχεία και οι εικόνες που έχουν προκύψει τους τελευταίους μήνες είναι σοκαριστικά και μίλησε για την ανάγκη να αναγνωριστεί η ανθρωπιστική διάσταση της κρίσης.
Η αλλαγή αυτή δεν πέρασε απαρατήρητη. Χιλιάδες χρήστες επαίνεσαν τη δημόσια αυτοκριτική, ενώ άλλοι τόνισαν πως τέτοιες μεταστροφές, ειδικά όταν έρχονται από πρόσωπα με ισχυρό δημόσιο λόγο, μπορούν να συμβάλλουν σε μια πιο πολυδιάστατη συζήτηση γύρω από τη σύγκρουση.
Μετά από δύο χρόνια ειδεχθών επιθέσεων, ο άλλοτε θερμός υποστηρικτής του δικαιώματος του Ισραήλ να απαντήσει στην εισβολή της 7ης Οκτωβρίου, αναγνωρίζει το έγκλημα πολέμου που συντελείται στην Λωρίδα της Γάζας
Οι φωνές από την Ελλάδα
Και στην Ελλάδα, κάποιοι καλλιτέχνες επέλεξαν να τοποθετηθούν δημόσια. Οι Φοίβος Δεληβοριάς, Νατάσσα Μποφίλιου, Τάνια Τσανακλίδου, Μίλτος Πασχαλίδης, Μαριάννα Τουμασάτου, Δώρα Χρυσικού, Σκιαδαρέσες, Άλκυστις Ζιρώ -η οποία μάλιστα συμμετείχε και στην διεθνή κινητοποίηση «March to Gaza»-, και Γιώργος Νταλάρας έχουν μιλήσει ανοιχτά για τα γεγονότα και την ανάγκη για κατάπαυση του πυρός.
Παρά την παγκόσμια κατακραυγή όμως, η Ισραηλινή κυβέρνηση, υπό τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, συνεχίζει τις επιχειρήσεις στη Γάζα. Οι διεθνείς αντιδράσεις είναι αμφίσημες. Στον ΟΗΕ, η Γενική Συνέλευση ζήτησε κατάπαυση του πυρός, αλλά τα ψηφίσματα είναι μη δεσμευτικά.
Ο Φοίβος Δεληβοριάς έχει κάνει δηλώσεις για τη Γάζα.
Η Διεθνής Ποινική Δικαιοσύνη έχει εκδώσει εντάλματα σύλληψης για τον Νετανιάχου και τον πρώην υπουργό Άμυνας Γκαλάντ, ενώ στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης εκκρεμεί υπόθεση για γενοκτονία.
Μέσα σε όλα αυτά, η τέχνη, για ακόμη μία φορά, λειτουργεί σαν καθρέφτης της κοινωνίας μας, αλλά και σαν μια φωτεινή παρέμβαση. Δυστυχώς όμως, όπως φαίνεται, δεν είναι αρκετό.
