Η ανθρωπογενής υπερθέρμανση του πλανήτη καταγράφει πρωτοφανή ταχύτητα, με αύξηση 0,27°C ανά δεκαετία για την περίοδο 2015-2024. Για πρώτη φορά, το 2024 η παγκόσμια θερμοκρασία ξεπέρασε το κρίσιμο όριο του +1,5°C σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, φτάνοντας τους 1,52°C. Από αυτήν την αύξηση, το +1,36°C αποδίδεται απευθείας στις ανθρώπινες δραστηριότητες, ενώ το υπόλοιπο οφείλεται σε φυσικές διακυμάνσεις, όπως το φαινόμενο El Niño. Οι ειδικοί συμφωνούν πως η υπέρβαση του ορίου του 1,5°C είναι πλέον αναπόφευκτη, καθώς το «ανθρακικό απόθεμα» εξαντλείται με ταχείς ρυθμούς και επαρκεί για μόλις τρία ακόμη χρόνια εκπομπών με τους σημερινούς ρυθμούς.
Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου: Νέο ιστορικό ρεκόρ
Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, κυρίως από την καύση ορυκτών καυσίμων, έφτασαν σε νέο ρεκόρ το 2024, αγγίζοντας τα 53 δισεκατομμύρια τόνους CO₂ ετησίως κατά μέσο όρο της τελευταίας δεκαετίας. Παράλληλα, τα μικροσωματίδια που είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση της θερμοκρασίας έχουν περιοριστεί, ενισχύοντας περαιτέρω το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι κάθε καθυστέρηση στη μείωση των εκπομπών μειώνει τις πιθανότητες συγκράτησης της υπερθέρμανσης σε διαχειρίσιμα επίπεδα.
Άνοδος της στάθμης των θαλασσών: Μια απειλή που εντείνεται
Η στάθμη των θαλασσών αυξάνεται πλέον με υπερδιπλάσιο ρυθμό σε σχέση με τις αρχές του 20ού αιώνα. Από το 2014 έως το 2019, η άνοδος έφτασε τα 26 χιλιοστά, ενώ συνολικά από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα η αύξηση αγγίζει τα 22,8 εκατοστά. Η τήξη των πάγων και η θερμική διαστολή των ωκεανών ενισχύουν το φαινόμενο, αυξάνοντας τον κίνδυνο για παράκτιες περιοχές και νησιωτικά κράτη. Οι επιστήμονες τονίζουν ότι η άνοδος της στάθμης θα συνεχιστεί για δεκαετίες, ακόμη και αν οι εκπομπές μηδενιστούν άμεσα.
Αντίδραση της επιστημονικής κοινότητας και πολιτικές προκλήσεις
Η φετινή παγκόσμια έρευνα, που δημοσιεύεται στην Earth System Science Data και βασίζεται στις μεθόδους της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC), ενσωματώνει νέους δείκτες και προσφέρει επικαιροποιημένη εικόνα της κλιματικής κρίσης. Παρά τη ζοφερή πραγματικότητα, ειδικοί και πολιτικοί επισημαίνουν ότι δεν πρέπει να επικρατήσει μοιρολατρία. Τονίζεται ότι υπάρχουν τεχνολογικές λύσεις και κάθε μείωση εκπομπών είναι σημαντική, ωστόσο τα λόμπι των ορυκτών καυσίμων παραμένουν εμπόδιο στην επιτάχυνση της μετάβασης σε οικονομία χαμηλού άνθρακα.
Το Μέλλον: Μια κρίσιμη καμπή
Το παράθυρο ευκαιρίας για την επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού κλείνει ταχύτατα. Οι κλιματικοί δείκτες βρίσκονται στο κόκκινο, το μέλλον φαντάζει αβέβαιο και η ανάγκη για άμεση, φιλόδοξη και συλλογική δράση είναι πλέον επιτακτική. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν τους επόμενους μήνες και χρόνια θα καθορίσουν αν η ανθρωπότητα θα καταφέρει να περιορίσει τις πιο καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής κρίσης ή αν θα βρεθεί αντιμέτωπη με ένα μη αναστρέψιμο μέλλον.
