Ο Κώστας Τσουκαλάς είναι ένα πρόσωπο που τον γνωρίζει η κοινωνία από την επαγγελματική του πορεία. Νομικός και γνωστός εργατολόγος μπήκε στην πολιτική έχοντας κολλήσει ένσημα και έχοντας βρεθεί παράλληλα σε αρκετά πάνελ, αναλύοντας, με την επιστημονική του επάρκεια το νομικό πλαίσιο που εμπίπτει στον τομέα του. Πρόσφατα, ανέλαβε εκπρόσωπος Τύπου του ΠαΣοΚ, με τον ίδιο να δηλώνει σε συνέντευξη του πως «ποτέ δεν έκρυψα τις πολιτικές μου θέσεις».

Όσοι τον γνωρίζουν κάνουν λόγο για έναν εργατικό άνθρωπο, προσηλωμένο οικογενειάρχη, αλλά και γέννημα θρέμμα της νεολαίας ΠαΣοΚ και της ΠΑΣΠ. Πλέον κάθεται στην ηλεκτρική καρέκλα του εκπροσώπου Τύπου του ΠαΣοΚ έχοντας αναλάβει ένα βαρύ φορτίο σε μία κομβική συγκυρία.

Μετά τις εξελίξεις στο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, είναι πιθανό σε σύντομο χρονικό διάστημα , το ΠαΣοΚ να είναι και σε επίπεδο κοινοβουλίου , το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ; Το θεωρείται δικαίωση ; Είστε έτοιμοι για τον ρόλο αυτόν;

Δεν επιχαίρουμε για τις εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ. Εμείς ασχολούμαστε με τη δική μας δουλειά και το πως μπορούμε να είμαστε χρήσιμοι για την κοινωνία. Όπως προκύπτει από το σύνολο των μετρήσεων, εδώ και αρκετούς μήνες η κοινή γνώμη θεωρεί το ΠαΣοΚ την ουσιαστική αξιωματική αντιπολίτευση της χώρας. Αυτό είναι το σημαντικό. Είμαστε έτοιμοι να ασκήσουμε δομική και προγραμματική αντιπολίτευση απέναντι στην κυβέρνηση Μητσοτάκη. Εργαζόμαστε συστηματικά προς αυτήν την κατεύθυνση, οι πολίτες περιμένουν πολλά από εμάς και είμαι σίγουρος πως θα ανταποκριθούμε.

Μπορεί το ΠαΣοΚ να επανέλθει σε τροχιά κυβερνητικής εξουσίας ή ο στόχος σας περιορίζεται στην αύξηση των ποσοστών και στην πρωτοκαθεδρία στον χώρο της κεντροαριστεράς ;

Προφανώς και μπορεί. Το ΠαΣοΚ απέδειξε ότι δεν είναι διάττων αστέρας της πολιτικής ζωής του τόπου. Έχουμε την πλήρη αναστροφή του φαινομένου που ονομάστηκε pasocification και χρησιμοποιήθηκε στη διεθνή πολιτική δημοσιολογία την προηγούμενη δεκαετία, για να περιγράψει την απότομη μείωση της εκλογικής επιρροής των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων στην δυτική Ευρώπη. Ήδη σε ευρωπαϊκό επίπεδο το ΠαΣοΚ θεωρείται ως παράδειγμα ανάκαμψης κεντροαριστερού κόμματος που γεμίζει ελπίδα τις προοδευτικές δυνάμεις, παρά το τοξικό περιβάλλον που διαμορφώνει η άνοδος της ακροδεξιάς και του λαϊκισμού.

Προφανώς, η διαδικασία επανόδου σε τροχιά εξουσίας δεν είναι αυτόματη ούτε δεδομένη, χρειάζεται πολλή δουλειά, καινοτόμες επεξεργασίες, καθαρό προοδευτικό πολιτικό στίγμα και μεταρρυθμιστικό πρόσημο για το παρόν και το μέλλον. Η ενότητα στην πράξη, η αξιοποίηση του συνόλου του πολιτικού δυναμικού και η ενσωμάτωση όλων των απόψεων που λαμβάνουν ήδη σάρκα και οστά με τις πρωτοβουλίες του Νίκου Ανδρουλάκη, η αμφίπλευρη διεύρυνση από την αριστερά έως το φιλελεύθερο κέντρο και η επιμονή στην διαμόρφωση μιας πλειοψηφικής κοινωνικής συμμαχίας των πολλών αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την επιτυχία του εγχειρήματος .

Κύριε εκπρόσωπε αν στις επόμενες εθνικές εκλογές δεν συγκεντρωθεί από κάποιο κόμμα η απαιτούμενη πλειοψηφία, το ενδεχόμενο να συγκυβερνήσετε με τη Νέα Δημοκρατία είναι πάνω στο τραπέζι;

Έχουμε ξεκαθαρίσει σε όλους τους τόνους πως δεν υπάρχει καμία περίπτωση συγκυβέρνησης με τη Νέα Δημοκρατία. Το ΠαΣοΚ είναι ο προοδευτικός-δημοκρατικός πόλος απέναντι στην συντηρητική-νεοφιλελεύθερη παράταξη, ο φυσικός της αντίπαλος. Έχουμε ένα ριζικά διαφορετικό σχέδιο για τη χώρα και την κοινωνία. Θέλουμε μια διακυβέρνηση με άλλο ύφος και ήθος, με άλλη κατεύθυνση . Εργαζόμαστε εντατικά, ώστε να καταθέσουμε ταχύτατα το κυβερνητικό μας πρόγραμμα, το οποίο φιλοδοξούμε ότι θα εγγυάται την πορεία προς μια δικαιότερη κοινωνία, με ισχυρούς δημοκρατικούς και αναπτυξιακούς θεσμούς. Επιδιώκουμε μια θεσμική αρχιτεκτονική που θα βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα της εθνικής οικονομίας, δημιουργώντας ευκαιρίες και προοπτική για όλους, θα αποτελεί θεμέλιο και εγγύηση σταθερότητας σε έναν πολυκεντρικό κόσμο που αλλάζει ραγδαία και θα εξασφαλίζει τη θέση της Χώρας και τη συνοχή της κοινωνίας σε ένα πλαίσιο γεωπολιτικών εντάσεων που γεννούν προκλήσεις σε όλα τα επίπεδα.

«Πρέπει να σοβαρευτείτε αν θέλετε να συγκυβερνήσουμε ξανά» είπε πρόσφατα ο κ. Γεωργιάδης. Γιατί πιστεύετε πως έκανε αυτή την αναφορά;

Πρώτον, η δήλωση αυτή του κ. Γεωργιάδη συνιστά μια ομολογία της κυβέρνησης ότι ακόμα και αν είχαμε εθνικές εκλογές την επόμενη Κυριακή, η Νέα Δημοκρατία δεν θα μπορούσε να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Αν λάβουμε υπόψη και τις δηλώσεις του Υπουργού Υγείας για την αναγκαιότητα αλλαγής του εκλογικού νόμου στην κατεύθυνση της αύξησης του bonus του πρώτου κόμματος , καθίσταται σαφές πως τα ηγετικά κλιμάκια της κυβέρνησης έχουν αντιληφθεί ότι έχει ξεκινήσει η αντίστροφη μέτρηση για την πολιτική κυριαρχία του κ. Μητσοτάκη. Είναι κινήσεις που προδίδουν αγωνία και ηττοπάθεια. Το σύστημα εξουσίας πέριξ του Μεγάρου Μαξίμου, έχει ανιχνεύσει την αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών στον χώρο του κέντρου και προσπαθεί με την καθημερινή άγαρμπη εργαλειοποίηση της έννοιας της συναίνεσης και την επιφανειακή επίκλησή της να μας εμφανίσει ως μία ανεύθυνη αντιπολίτευση του «όχι σε όλα». Γνωρίζουν, όμως, ότι πλέον με τον συγκροτημένο προγραμματικό λόγο του ΠαΣοΚ, οι πολίτες διαθέτουν αξιόπιστη διέξοδο από την αποτυχημένη πολιτική της κυβέρνησης.

Εκτός από εκπρόσωπος Τύπου είστε και εργατολόγος. Τι συμβαίνει με τον κατώτατο μισθό, γιατί αντιδράτε στη συζήτηση;

Πίσω από το ερώτημα που μου θέσατε βρίσκεται μια ευρύτατη προβληματική γύρω από ένα κεντρικό ζήτημα για την εξέλιξη της οικονομίας και της εργασίας παγκοσμίως και ειδικά στη χώρα μας που αναζητά το βηματισμό της μετά από μία μεγάλη κρίση. Η 4η βιομηχανική επανάσταση, η ψηφιακή εποχή, η τεχνητή νοημοσύνη, η εκρηκτική ανάπτυξη των παραγωγικών δυνατοτήτων και η επίδραση όλων αυτών στον τεχνικό και κοινωνικό καταμερισμό εργασίας, στην παραγωγικότητα της εργασίας, στην ανάπτυξη και στην αναδιανομή. Σε αυτά θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό η πορεία της χώρας.

Τώρα σε σχέση με το ερώτημά σας. Είναι πάγια θέση μας η επαναφορά του δικαιώματος του καθορισμού του κατώτατου μισθού στους κοινωνικούς εταίρους, όπως συμβαίνει στις ανεπτυγμένες χώρες της δυτικής Ευρώπης. Η κυβέρνηση , χωρίς να εξηγεί για ποιο λόγο δεν επιθυμεί την εμπλοκή των κοινωνικών εταίρων στην διαδικασία, προωθεί την παράδοση του καθορισμού του κατώτατου μισθού σε μια μαθηματική εξίσωση , της οποίας οι παράμετροι υπολογισμού , υπονομεύουν εξαρχής την επίτευξη επαρκών αυξήσεων . Τα μαθηματικά εργαλεία πάντα είναι χρήσιμα, τον τελευταίο λόγο, όπως, πρέπει να έχουν εργαζόμενοι και επιχειρήσεις που μπορούν να συνεκτιμούν τις αντοχές της οικονομίας και τις ανάγκες των νοικοκυριών . Στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, η χώρα μας είναι ουραγός. Αν δεν επανέλθει το δικαίωμα μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία, οι συλλογικές διαπραγματεύσεις θα παραμείνουν ατελέσφορες και οι μέσοι μισθοί καθηλωμένοι ,όπως συμβαίνει σήμερα .

Πολλοί συμπολίτες μας, δεδομένου του δομικού πληθωρισμού και γενικά της ακρίβειας, αδυνατούν να βγάλουν τον μήνα. Υπάρχει κάποιο σχέδιο ενίσχυσης αυτών των στρωμάτων και κυρίως των χαμηλοσυνταξιούχων;

Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έχει αναγάγει την ακρίβεια σε βασικό εργαλείο άσκησης οικονομικής πολιτικής. Έχουμε προτείνει σειρά λύσεων αλλά η κυβέρνηση δεν έχει δεχτεί καμία.
Σήμερα , η αναλογία άμεσων και έμμεσων φόρων στην Ελλάδα είναι 1 προς 1,8 ευρώ, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 1 προς 1 . Συντελείται μια γιγαντιαία αναδιανομή πλούτου σε βάρος των πολλών και προς όφελος των λίγων. Ενώ η ελληνική οικονομία είναι τρίτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση στα κέρδη των επιχειρήσεων , είμαστε δεύτεροι από το τέλος σε μερίδιο μισθών . Αυτή η ανισορροπία είναι η καρδιά του κοινωνικού προβλήματος .

Έχουμε καταθέσει προτάσεις για δημιουργία Ενιαίας Αρχής καταναλωτών , μειωμένο ΦΠΑ στα βασικά αγαθά , εργαλεία ρύθμισης των οφειλών των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και επαναφορά του ν.3869/2010 για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά . Για την έμπρακτη ενίσχυση του εισοδήματος του κόσμου της εργασίας, την Παρασκευή (8/11) επανακαταθέσαμε τροπολογία για επαναφορά του καθορισμού του κατώτατου μισθού στους κοινωνικούς εταίρους και την στήριξη των συλλογικών συμβάσεων εργασίας , στις οποίες η χώρα είναι ουραγός λόγω των νομοθετικών παρεμβάσεων της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας. Για τους συνταξιούχους , έχουμε δεσμευθεί για κατάργηση της προσωπικής διαφοράς , θέσπιση ενός νέου ΕΚΑΣ για τους χαμηλοσυνταξιούχους και αναμόρφωση της εισφοράς αλληλεγγύης συνταξιούχων με σταδιακή μείωση της από το 2025.

Έχουμε πρώτοι θέσει ως κεντρικό ζήτημα στο δημόσιο διάλογο του οξύ στεγαστικό πρόβλημα που υποθηκεύει το μέλλον κυρίως της νέας γενιάς , προτείνοντας ένα ευρύ πρόγραμμα κατασκευής κοινωνικών κατοικιών και την κατάργηση της golden visa.

Πως αντιμετωπίζει το ΠαΣοΚ την επανεκλογή Τραμπ ; Πως πιστεύετε πως πρέπει να προετοιμαστεί η χώρα μας;

Η εκλογή του Ντόναλντ Τράμπ είναι πλέον ένα δεδομένο με το οποίο η Ελλάδα και η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να πορευθούν. Οι αιτίες της νίκης του , όπως και συνολικά της ενίσχυσης των alt right δυνάμεων στην Ευρώπη αλλά και παγκόσμια πρέπει να απασχολήσει τον προοδευτικό κόσμο. Μαζί με τον Τραμπ έχει αναδυθεί τα τελευταία χρόνια μια άτυπη «διεθνής» αυταρχικών και λαϊκιστών ηγετών που υιοθετούν παρόμοιες θέσεις και ρητορική . Είναι υπαρξιακής διάστασης στοίχημα για την Ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία να πείσει πως δεν αποτελεί μια συστημική δύναμη διαχείρισης των πραγμάτων αλλά να δώσει όραμα στις κοινωνίες και να μπορέσει να εκφράσει γνήσια και ηγεμονικά τον λαϊκό κόσμο, που νοιώθει εύλογη ανασφάλεια μπροστά στις τεκτονικές αλλαγές στην οικονομία. Η βασική προϋπόθεση για την ανάσχεση της ισχυροποίησης του δεξιού λαϊκισμού είναι οι πειστικές απαντήσεις και οι εφαρμόσιμες και αποτελεσματικές λύσεις απέναντι στις κοινωνικές ανισότητες και στο δημοκρατικό έλλειμμα, ζητήματα που τίθενται μετ’ επιτάσεως σ’ έναν κόσμο που μεταβάλλεται ραγδαία.

Αν ο Ντόναλντ Τραμπ κάνει πράξη όσα λέει , θα πρέπει να περιμένουμε μια πιο περιοριστική αμερικάνικη πολιτική στο εμπόριο και επενδύσεις. Ένας νέος εμπορικός πόλεμος με την Κίνα θα έχει συνέπειες και στην Ευρώπη. Η χώρα μας θα πρέπει να προβεί άμεσα τις κατάλληλες διπλωματικές ενέργειες σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, προκειμένου να πετύχουμε εξαιρέσεις από τους δασμούς για τα βασικά εξαγώγιμα ελληνικά προϊόντα.

Παράλληλα η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να εκπονήσει άμεσα ένα υλοποιήσιμο σχέδιο που θα επιτρέψει στις επιχειρήσεις και στις οικονομίες να σταθούν ανταγωνιστικά απέναντι στο δίπολο ΗΠΑ και Κίνας αλλά και άλλων αναδυόμενων οικονομιών, κυρίως ασιατικών. Είναι η τελευταία ευκαιρία της Ευρώπης να αντιμετωπίσει τις διαρθρωτικές αδυναμίες της και να παραμείνει μία σημαίνουσα οικονομική δύναμη σε παγκόσμιο επίπεδο. Διαφορετικά το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας θα στραγγαλίσει την ευρωπαϊκή οικονομία και θα εξασθενήσει περαιτέρω τη θέση της στο διεθνές γεωπολιτικό στερέωμα.

Στην σχεδόν σίγουρη περίπτωση που ο Τραμπ ακολουθήσει διαφορετικό δόγμα εξωτερικής και οι ΗΠΑ περιορίσουν την εμπλοκή τους στην διεθνή αρχιτεκτονική άμυνας και ασφάλειας , η Ευρωπαϊκή οφείλει να κινηθεί με αποφασιστικά βήματα στην δημιουργία ευρωστρατού, ώστε να σταθεί ως αυτόνομος διεθνοπολιτικός παράγοντας ασφάλειας , ειρήνης και σταθερότητας σε έναν παγκόσμιο χάρτη που αλλάζει διαρκώς . Το ΠαΣοΚ και ο Νίκος Ανδρουλάκης έχουν βάλει ψηλά στην ατζέντα τα ζητήματα της ενιαίας ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής άμυνας και ασφάλειας, εδώ και πολύ καιρό. Για να μπορούμε να αισιοδοξούμε χρειάζεται άμεσα ένας νέος ευρωπαϊσμός, η αναγκαιότητα του οποίου έχει αναδειχθεί ήδη από την περίοδο των αλλεπάλληλων κρίσεων από το 2008 μέχρι σήμερα (οικονομική, υγειονομική, γεωπολιτική) και η πολιτική και θεσμική έκφραση και υλοποίηση του οποίου επείγει.

Τι θα συζητήσει ο Νίκος Ανδρουλάκης με τον Κυριάκο Μητσοτάκη όταν συναντηθούν;

Ο Πρωθυπουργός ζήτησε μία συνάντηση το βράδυ της επανεκλογής του Νίκου Ανδρουλάκη. Τα εθνικά θέματα , τα ζητήματα της λειτουργίας των θεσμών , η ακρίβεια , τα θέματα της καθημερινότητας και της δημόσιας διοίκησης είναι για εμάς στην πρώτη ζώνη ενδιαφέροντος . Ο Νίκος Ανδρουλάκης έχει αποδείξει την προσήλωση του στους θεσμούς καθ’ όλη την διάρκεια της πορείας του στην πολιτική. Με αυτήν την πυξίδα θα κινηθεί και τώρα .

Ποια είναι η τακτική του ΠαΣοΚ για την εκλογή πρόεδρου της Δημοκρατίας; Θα συμφωνήσει σε ανανέωση θητείας της κυρίας Σακελλαροπούλου;

Θα μου επιτρέψετε να πω ότι στο ζήτημα του Προέδρου της Δημοκρατίας έχει αναπτυχθεί με ευθύνη της κυβέρνησης μία παραφιλολογία που αδικεί, αν δεν προσβάλλει κιόλας, το θεσμό και το πρόσωπο της Προέδρου. Το ζήτημα αυτό δεν αποτελεί προνομιακό πεδίο για εσωκομματικά ξεκαθαρίσματα λογαριασμών, ούτε ενδείκνυται για τον εξευμενισμό της δεξιάς πτέρυγας της Νέας Δημοκρατίας. Απαιτεί μία θεσμική σοβαρότητα που η πλειοψηφία που έχει και τον πρώτο λόγο δεν έχει μέχρι στιγμής επιδείξει. Εμείς τιμούμε το θεσμό και το πρόσωπο της Προέδρου.

Σε ζητήματα που αφορούν τον ανώτατο πολιτειακό θεσμό δεν χωρούν τακτικές . Θα κινηθούμε με γνώμονα το συμφέρον της πατρίδας. Είθισται , όταν κυβερνά η συντηρητική παράταξη , για λόγους εξισορρόπησης του πολιτικού συστήματος και συμβολισμού της εθνικής ενότητας , ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να προέρχεται από την Κεντροαριστερά και αντιστρόφως. Αυτή είναι μια πρακτική που εγκαινιάστηκε από τον Ανδρέα Παπανδρέου και το ΠαΣοΚ στην προεδρική εκλογή του 1995, όταν πρότεινε τον Κωστή Στεφανόπουλο για Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Μια επιλογή που αποδείχθηκε κατά κοινή ομολογία εξαιρετικά επιτυχημένη. Αυτή η πρακτική μέχρι σήμερα δεν έχει αναιρεθεί. Όμως κάθε πρόσωπο κρίνεται και από την δική του προσωπική και πολιτική διαδρομή. Όταν έρθει η ώρα , θα ανακοινώσουμε τις αποφάσεις μας.

Πως σας έγινε η πρόταση να αναλάβετε χρέη εκπροσώπου Τύπου, υπήρξαν δεύτερες σκέψεις;

Όταν είσαι μαχόμενος ελεύθερος επαγγελματίας που ζει από την εργασία του, η εμπλοκή στην κεντρική πολιτική δεν είναι μια εύκολη απόφαση . Η πρόταση να αναλάβω την εκπροσώπηση του Κινήματος, πέραν από ιδιαίτερα τιμητική, ήταν ταυτόχρονα και μια πρόκληση να συμμετέχω σε κάτι πολύ σημαντικό, στην αναγέννηση της δημοκρατικής παράταξης και στην μεγάλη προσπάθεια να γίνει πραγματικότητα η πολιτική αλλαγή που πιστεύω ακράδαντα πως έχει ανάγκη ο τόπος και η ελληνική κοινωνία, καθώς τα κόμματα υπάρχουν για χάρη της χώρας και όχι το αντίστροφο. Είμαι σίγουρος πως υπάρχει άλλος δρόμος που θα αξιοποιεί τις αστείρευτες δημιουργικές δυνάμεις της χώρας, μέσα από ένα συνεκτικό πρόγραμμα κοινωνικών και παραγωγικών αλλαγών, καθώς και προοδευτικών μεταρρυθμίσεων στους θεσμούς, οι οποίοι θα αντανακλούν και ένα πρότυπο περιφερειακής ανάπτυξης που έχει απαραιτήτως ανάγκη η χώρα, η οικονομία, οι πολίτες. Αυτό το σχέδιο επέλεξα να υπηρετήσω από την πρώτη γραμμή, αποδεχόμενος την πρόταση του Νίκου Ανδρουλάκη.