Κορωνοϊός – Ο εμβολιασμός έσωσε μισό εκατομμύριο ζωές στην Ευρώπη – Μελέτη ΠΟΥ – ECDC

Μια νέα μελέτη, που διεξήχθη από το Ευρωπαϊκό Γραφείο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) και η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Eurosurveillance», εκτιμά ότι τουλάχιστον 470.000 ζωές ατόμων ηλικίας 60 ετών και άνω έχουν σωθεί σε 33 χώρες της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας του ΠΟΥ – συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας – από τη στιγμή που ξεκίνησαν οι μαζικοί εμβολιασμοί ενάντια στον νέο κορωνοϊό (κοινώς σε διάστημα μικρότερο του έτους).

Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι στην εκτίμηση αυτή δεν περιλαμβάνονται οι ζωές ατόμων κάτω των 60 ετών που έχουν σωθεί χάρη στους εμβολιασμούς ή εκείνες ατόμων που γλίτωσαν τη μόλυνση με τον ιό ως έμμεση θετική επίδραση των εμβολιασμών (με δεδομένο ότι ο εμβολιασμός οδηγεί σε μείωση της μετάδοσης και εξάπλωσης του ιού στην κοινότητα).

Διπλάσιοι οι θάνατοι σε κάποιες χώρες χωρίς τα εμβόλια

Οπως ανέφερε ο δρ Χανς Χένρι Κλούγκε, διευθυντής της Περιφέρειας της Ευρώπης του ΠΟΥ «ο ανθρώπινος απολογισμός της COVID-19 στην Περιφέρειά μας είναι ολέθριος, ωστόσο μπορούμε τώρα κατηγορηματικά να πούμε ότι χωρίς τα εμβόλια ως εργαλεία ελέγχου της πανδημίας, πολύ περισσότερα άτομα θα είχαν πεθάνει. Τα εμβόλια για την COVID-19 αποτελούν ένα θαύμα της σύγχρονης επιστήμης και αυτό που δείχνει η νέα μελέτη είναι ότι κάνουν αυτό που είχαν υποσχεθεί, δηλαδή το να σώζουν ζωές, προσφέροντας πολύ υψηλή προστασία ενάντια στη σοβαρή νόσηση και στον θάνατο. Σε ορισμένες χώρες, οι θάνατοι θα ήταν διπλάσιοι από ό,τι είναι τώρα χωρίς τα εμβόλια. Είναι λοιπόν ζωτικής σημασίας όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας να επιτύχουν υψηλή εμβολιαστική κάλυψη για τα άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου το συντομότερο δυνατόν. Οι χώρες με χαμηλότερη εμβολιαστική κάλυψη πρέπει να συνεχίσουν να προτεραιοποιούν όσους αντιμετωπίζουν τον υψηλότερο κίνδυνο από την COVID-19 και να προστατεύσουν τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού όσο ταχύτερα γίνεται». Ο δρ Κλούγκε προσέθεσε όμως ότι «τα εμβόλια πρέπει να συνοδεύονται από μια δέσμη προληπτικών μέτρων προκειμένου να κρατηθούν χαμηλά τα επίπεδα μετάδοσης και να παραμείνει η κοινωνία ανοιχτή». 

9 στους 10 θανάτους από COVID-19 αφορά άτομα 60 ετών και άνω

Σημειώνεται ότι από τον Δεκέμβριο του 2019 ως σήμερα περισσότεροι από 1,5 εκατομμύρια επιβεβαιωμένοι θάνατοι εξαιτίας του SARS-CoV-2 έχουν καταγραφεί στις χώρες της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας του ΠΟΥ, εκ των οποίων το 90,2% αφορούσε άτομα 60 ετών και άνω. Η ταχεία ανάπτυξη και χορήγηση εμβολίων για τον νέο κορωνοϊό έχει προσφέρει μεγάλο βαθμό προστασίας ενάντια στη σοβαρή νόσηση και στον θάνατο σε εκατομμύρια ευάλωτα άτομα, ωστόσο η ταχύτητα και το εύρος χορήγησης των εμβολίων σε διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες του ΠΟΥ εμφανίζουν διαφορές.

Η ανάλυση

Οι συγγραφείς της νέας μελέτης εκτίμησαν τον αριθμό των θανάτων σε άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω στις 33 ευρωπαϊκές χώρες οι οποίοι θα συνέβαιναν αν δεν υπήρχαν εμβόλια. Εφθασαν στην εκτίμηση αυτή χρησιμοποιώντας τις εβδομαδιαίες αναφορές για τους θανάτους εξαιτίας της COVID-19 σε κάθε χώρα. Στη συνέχεια υπολόγισαν τον αριθμό των ζωών που σώθηκαν χάρη στους εμβολιασμούς με βάση τη διαφορά μεταξύ αυτών των εκτιμήσεων και του καταγεγραμμένου αριθμού θανάτων των ατόμων 60 ετών και άνω από τον Δεκέμβριο του 2020 ως τον Νοέμβριο του 2021.

Το μεγαλύτερο όφελος για τους 80 και άνω

Οπως προέκυψε από τους υπολογισμούς τους, ο εμβολιασμός έχει σώσει σε λιγότερο από έναν χρόνο 469.186 ζωές στη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα στις 33 ευρωπαϊκές χώρες που μελετήθηκαν – μειώνοντας τον αναμενόμενο αριθμό θανάτων περίπου στο μισό. Μάλιστα όπως επίσης προέκυψε από ανάλυση σε 30 χώρες που διέθεταν πιο αναλυτικά δεδομένα για τις διαφορετικές ηλικιακές ομάδες, ο μεγαλύτερος αριθμός ζωών που σώθηκαν αφορούσε άτομα ηλικίας 80 ετών και άνω (261.421 ζωές).

Μεγαλύτερη εμβολιαστική κάλυψη, λιγότεροι θάνατοι

Στις 33 χώρες που μελετήθηκαν τα ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης στα άτομα 60 ετών και άνω κυμαίνονταν από 20%-100%. Οπως έδειξε η μελέτη, οι περισσότερες ζωές σώθηκαν σε χώρες όπου ο εμβολιασμός ξεκίνησε νωρίς και η εμβολιαστική κάλυψη στη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα ήταν υψηλή. Να σημειωθεί ότι οι 33 χώρες που μελετήθηκαν ήταν οι: Ισλανδία, Ισραήλ, Νορβηγία, Μάλτα, Ισπανία, Φινλανδία, Ιρλανδία, Αγγλία, Κύπρος, Πορτογαλία, Ελλάδα, Γαλλία, Αυστρία, Βέλγιο, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Σουηδία, Ουγγαρία, Λιθουανία, Ελβετία, Εσθονία, Βόρεια Μακεδονία, Μαυροβούνιο, Σλοβενία, Πολωνία, Τσεχία, Κροατία, Λετονία, Ρουμανία, Σλοβακία, Μολδαβία, Ουκρανία και Σκωτία.

Αμεση προτεραιότητα ο εμβολιασμός των ηλικιωμένων

Σχολιάζοντας τα νέα ευρήματα η διεθύντρια του ECDC δρ Αντρέα Αμμον τόνισε ότι «οι συνέπειες των χαμηλών ποσοστών εμβολιασμού σε ορισμένες χώρες αντικατοπτρίζονται αυτή τη στιγμή στα υπερφορτωμένα συστήματα υγείας και στα υψηλά ποσοστά θνητότητας. Προτρέπουμε τα κράτη-μέλη να συνεχίσουν να επικεντρώνονται στο να κλείσουν τα εμβολιαστικά κενά, κυρίως σε ό,τι αφορά τα πιο ευάλωτα άτομα και εκείνα που διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο σοβαρής νόσου. Υπάρχουν ακόμη πάρα πολλά άτομα που κινδυνεύουν από σοβαρή COVID-19 τα οποία πρέπει να προστατεύσουμε το συντομότερο δυνατόν. Ακόμη και σε χώρες όπου έχει επιτευχθεί καλή συνολική εμβολιαστική κάλυψη, υπάρχουν υπο-πληθυσμοί και ηλικιακές ομάδες στους οποίους η κάλυψη παραμένει χαμηλότερη από την επιθυμητή. Ο εμβολιασμός των μεγαλύτερων σε ηλικία ατόμων πρέπει να εξακολουθήσει να αποτελεί άμεση προτεραιότητα ώστε να σωθούν οι περισσότερες δυνατές ζώες στις ερχόμενες εβδομάδες και μήνες».

Απαραίτητα και τα μέτρα προστασίας ακόμη και για τους εμβολιασμένους

Ωστόσο ο εμβολιασμός δεν μπορεί από μόνος του να βάλει ένα τέλος στην πρωτόγνωρη κρίση δημόσιας υγείας που αντιμετωπίζουμε. Οπως υπογράμμισε ο δρ Κλούγκε «το πρώτιστο μήνυμα είναι: εμβολιαστείτε. Ο εμβολιασμός σώζει ζωές σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Γνωρίζουμε όμως επίσης ότι ο ιός ‘ανθεί’ σε κλειστούς χώρους με συνωστισμό και για αυτό πρέπει επίσης να ακολουθούμε μέτρα που μειώνουν τη μετάδοσή του, ιδιαιτέρως τώρα που το κρύο ωθεί τον πληθυσμό σε κλειστούς χώρους. Φορέστε μάσκα σε κλειστούς χώρους με συνωστισμό, καλύψτε τον βήχα και το φτέρνισμα, τηρείτε αποστάσεις και πλένετε τακτικά τα χέρια σας. Και ο αερισμός των χώρων είναι σημαντικός, οπότε αν είναι ασφαλές, ανοίξτε ένα παράθυρο ή μια πόρτα ώστε να μπει καθαρός αέρας. Είναι σημαντικό για τις αρχές να λαμβάνουν αυτά τα μέτρα και για όλους μας να τα ακολουθούμε για την προστασία τη δική μας και των άλλων, ακόμη και αν είμαστε πλήρως εμβολιασμένοι. Και αυτό διότι με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία ο εμβολιασμός μειώνει σημαντικά τη μετάδοση του ιού αλλά δεν μπορεί να τη σταματήσει πλήρως».

Μέρος της καθημερινότητας

Ο δρ Κλούγκε κατέληξε λέγοντας ότι «αν όλα αυτά αποτελέσουν μέρος της καθημερινότητάς μας θα βοηθήσουμε όλοι ώστε να σταματήσει η μετάδοση και η εξάπλωση του ιού. Οπως κάθε μέρα βάζουμε τη ζώνη ασφαλείας όταν οδηγούμε, έτσι πρέπει καθημερινά να σκεφτόμαστε να πλένουμε τα χέρια μας, να φοράμε τη μάσκα μας ή να τηρούμε αποστάσεις, ώστε να προστατευθούμε από τη μόλυνση με τον ιό».

Απαιτούνται ισχυρά μέτρα δημόσιας υγείας

Σύμφωνα με τους υπευθύνους του ΠΟΥ και του ECDC, έως ότου η πανδημία επιτέλους τελειώσει, οι χώρες πρέπει να συνεχίσουν να λαμβάνουν ισχυρά μέτρα δημόσιας υγείας όπως ο δωρεάν διαγνωστικός έλεγχος του πληθυσμού, η ιχνηλάτηση ώστε να σπάνε οι αλυσίδες της μετάδοσης αλλά και η άμεση προσέγγιση όλων των ατόμων που βρίσκονται σε προτεραιότητα για εμβολιασμό και τα οποία δεν έχουν εμβολιαστεί ακόμη πλήρως.