Η μείωση του ΦΠΑ στις μεταφορές από 24% σε 13% που ισχύει από την 1η Ιουνίου είναι ένα – έστω προσωρινό – εργαλείο βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας του τουριστικού προϊόντος που έπεσε στη μάχη της επανεκκίνησης. Πάγιο αίτημα του κλάδου από το 2015, οπότε ο ΦΠΑ ακολούθησε την αντίστροφη ανοδική πορεία. Το αποτύπωμα της μείωσης μέσα στις άνευ προηγουμένου συνθήκες της πανδημίας, με τις μεταφορές να έχουν σχεδόν καθηλωθεί για πάνω από 2 μήνες, δεν μπορεί να εκτιμηθεί μέσα σε μία εβδομάδα και πιθανώς να περιοριστεί λόγω της ανασφάλειας με την οποία αντιμετωπίζεται ακόμη το ταξίδι με οποιοδήποτε μέσο. 

Η απρόσμενη βέβαια διεύρυνση του «πακέτου» και στις αστικές μετακινήσεις έχει άμεσο αντίκρισμα στην τσέπη των επιβατών. Η μείωση του εισιτηρίου στο 1,20 από 1,40 ευρώ και στο 0,50 από 0,60 ευρώ για το μειωμένο φαίνεται ήδη πως ενισχύει την τάση σταδιακής επιστροφής στα ΜΜΜ από την περασμένη Δευτέρα.

«Το Βήμα» χαρτογραφεί πού η μείωση του ΦΠΑ κατά 11 ποσοστιαίες μονάδες έχει φέρει ουσιαστική ελάφρυνση, αλλά και πού μένει στα… χαρτιά. Συνεκτιμώντας ότι εφέτος η χώρα ποντάρει πολλά στον εσωτερικό τουρισμό, αναδεικνύει τα θολά σημεία αλλά και την πορεία προς την επανεκκίνηση κατά τις πρώτες ημέρες. Το συνολικό κόστος για το πεντάμηνο εφαρμογής του μειωμένου ΦΠΑ στις μεταφορές ανέρχεται σε 68-70 εκατ. ευρώ.


Τάση σταδιακής επιστροφής στα ΜΜΜ

Αν και οι επικυρώσεις εισιτηρίων τις πρώτες ημέρες παραμένουν στο ήμισυ της προ του κορωνοϊού κανονικότητας, η τάση σταδιακής επιστροφής ενισχύθηκε την τελευταία εβδομάδα, που συμπίπτει με την πρεμιέρα των νέων χαμηλότερων κομίστρων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΑΣΑ, η αύξηση στις επικυρώσεις τη Δευτέρα 1η Ιουνίου ήταν 13,94% σε σχέση με την προηγούμενη Δευτέρα (προ της μείωσης του ΦΠΑ). Αντίστοιχη τάση καταγράφηκε και την Τρίτη, που κατέγραψε αύξηση 28%. Συγκριτικά δε με την πρώτη ημέρα άρσης του lockdown, Δευτέρα 4 Μαΐου, η αύξηση έχει φτάσει στο 104%.

Η στρογγυλοποίηση προς τα κάτω του εισιτηρίου των ΜΜΜ, έπειτα από εισήγηση του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών Κώστα Καραμανλή, που μείωσε το ενιαίο εισιτήριο κατά 14,3%, στοχεύει στην τόνωση των εσόδων του ΟΑΣΑ. Οι απώλειες για Μάρτιο και Απρίλιο ξεπέρασαν τα 25 εκατ. ευρώ. Η αύξηση της τιμής των εισιτηρίων (Ιανουάριος 2016) στο 1,40 ευρώ, σε συνδυασμό με την απαξίωση των στόλων, μείωσε τα έσοδα του Οργανισμού από 220 εκατ. το 2014 σε 154 εκατ. ευρώ το 2019. Η επίδραση της μείωσης του ΦΠΑ θα κρίνει εάν τα εισιτήρια των ΜΜΜ θα επανέλθουν στις υψηλότερες τιμές από την 1η Νοεμβρίου 2020. 

Με τις μειώσεις στις προπληρωμένες κάρτες να κυμαίνονται περί το 9%, οι τιμές είναι για τη μηνιαία στα 27 ευρώ από 30, για την τριμηνιαία στα 78 από 85 ευρώ, γαι την εξαμηνιαία στα 155 από 170 ευρώ. Η δε ετήσια κάρτα, που από 330 μειώθηκε στα 300 ευρώ, γίνεται πιο ελκυστική με την επιπλέον έκπτωση 10% με τη μορφή χρονικής επέκτασης. 


Ενίσχυση ζητούν τα ΚΤΕΛ

Αστικά και υπεραστικά ΚΤΕΛ της χώρας έχουν αναπροσαρμόσει τις τιμές των κομίστρων τους ως προς τη μείωση του ΦΠΑ κατά 11 ποσοστιαίες μονάδες. Αν και στις περισσότερες περιπτώσεις, όπως τονίζεται από τους ιθύνοντες, είχαν απορροφήσει την προηγούμενη αύξηση, με αποτέλεσμα ανά περίπτωση οι τιμές των καρτών απεριορίστων διαδρομών να παραμένουν σταθερές.

Μιλώντας στο «Βήμα» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αυτοκινητιστών Υπεραστικών Συγκοινωνιών (ΠΟΑΥΣ) Σοφοκλής Φάτσιος τονίζει ότι, αν και είναι μια κίνηση που ευνοεί τους επιβάτες, η ζήτηση παραμένει πολύ χαμηλή και πιο κρίσιμη για την επιβίωση των ΚΤΕΛ είναι η κατάργηση του ορίου του 50% που εκτοξεύει το κόστος. Ενδεχόμενο που ήδη εξετάζεται.

Ενδεικτικά, η τιμή στο δρομολόγιο Αθήνα – Θεσσαλονίκη, όπου υπάρχει πια και ο ανταγωνισμός του τρένου, έπεσε στα 36 από 39 ευρώ (-7,7%) και το φοιτητικό στα 26,5 από 29 ευρώ (-8,6%) ή 17,5 από 19 ευρώ (-7,9%), με επιπλέον έκπτωση 10% για online αγορά. 

Ο τζίρος των ΚΤΕΛ της χώρας για το πρώτο τετράμηνο του 2020 περιορίστηκε σε 10,2 εκατ. ευρώ, όταν την ίδια περίοδο πέρυσι έφτασε τα 41 εκατ. ευρώ. Οι απώλειες δηλαδή για τα 4.235 λεωφορεία της χώρας ανήλθαν σε 75%. Βασικό αίτημα, όπως λέει ο κ. Φάτσιος, είναι η ενίσχυση του κλάδου, όπως έχει ήδη γίνει σε ναυσιπλοΐα και αερομεταφορές. 


Το τρένο κερδίζει το στοίχημα

Το ταξίδι με το τρένο φαίνεται πως κερδίζει το στοίχημα της επανεκκίνησης. Από τη βουτιά που έφτασε στο 96% στα έσοδα τον Απρίλιο λόγω lockdown, oι συρμοί στο δρομολόγιο Αθήνα – Θεσσαλονίκη αναχωρούν πλέον γεμάτοι, έχοντας βεβαίως τον περιορισμό πληρότητας κατά το μέγιστο στο 50%. 

Από την 1η Ιουνίου δρομολογήθηκε ένα επιπλέον ζεύγος τρένων φτάνοντας συνολικά τα 5 ζεύγη καθημερινά. Στο προ COVID-19 πρόγραμμα δρομολογούνταν 6 ζεύγη με το βραδινό, το οποίο δεν έχει επανέλθει. Ηδη όμως αξιολογείται η επιστροφή του extra δρομολογίου του Παρασκευοσαββατοκύριακου με τις αμαξοστοιχίες 3500 και 3501. 

Η μείωση, εν τω μεταξύ, του ΦΠΑ κατά 11 ποσοστιαίες μονάδες έφερε μια μείωση περί το 5% στις τιμές των εισιτηρίων. Το απλό εισιτήριο έπεσε στα 43 από 45,40 ευρώ και της πρώτης θέσης σε 52,40 ευρώ από 55 την προηγούμενη περίοδο. Παράλληλα, η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, διαθέτοντας μια έκτπωση 10% σε οποιοδήποτε κανονικό ή εκπτωτικό εισιτήριο για όλον τον Ιούνιο, έριξε περαιτέρω τις τιμές σε 38,70 και 47,20 αντίστοιχα, με δυνατότητα ταξιδιού ως το τέλος του 2020. Ετσι η μείωση των τιμών για τον Ιούνιο υπερβαίνει το 14% στο δρομολόγιο Αθήνα – Θεσσαλονίκη.

Επιπλέον κίνητρα ζητούν οι ακτοπλόοι


Η αύξηση του μέγιστου επιτρεπόμενου αριθμού επιβατών στο 60% για τα πλοία που δεν διαθέτουν καμπίνες και στο 65% για αυτά που διαθέτουν, με το όριο των ατόμων ανά καμπίνα να ανεβαίνει σε 2, εκτιμάται ότι θα δώσουν μια «ανάσα» στις ακτοπλοϊκές εταιρείες. Με τα καταλύματα των νησιών κλειστά και τις πτήσεις από το εξωτερικό να επανεκκινούν δειλά από τα μέσα του μήνα, τον Ιούνιο εκτιμάται ότι δεν θα ταξιδέψουν πάνω από 200.000 επιβάτες, όταν τον αντίστοιχο μήνα πέρυσι είχαν μετακινηθεί με πλοία περίπου 2 εκατ. επιβάτες. 

Με την επίδραση της μείωσης του ΦΠΑ στα εισιτήρια και στις αποσκευές να μην έχει ακόμα εξακριβωθεί, για τους ακτοπλόους σημαντική είναι η αντίστοιχη μείωση και στα οχήματα των επιβατών που δεν έχει ακόμα προβλεφτεί. Θεωρείται ότι θα δώσει κίνητρο για τη μετακίνηση οικογενειών στα νησιά, προκειμένου να ανεβάσει στροφές ο εσωτερικός τουρισμός. 

Ενδεικτικά, για το δρομολόγιο Πειραιάς – Ρόδος, το εισιτήριο οικονομικής θέσης από 67,5 ευρώ έπεσε στα 61,50 (-8,8%), ενώ δύο επιβάτες με ΙΧ στην οικονομική θα πληρώσουν 233,5 αντί 245,5 ευρώ πριν, όμως το κέρδος τους περιορίζεται στο 4,9%. Αντίστοιχα, στο Πειραιάς – Μυτιλήνη, το ατομικό εισιτήριο μειώθηκε σε 43,5 από 51,5 ευρώ (-15,5%), ενώ δυο ενήλικοι με ΙΧ θα πληρώσουν τώρα 185 ευρώ από 206 πριν (-10,2%). 

Με τις εκτιμήσεις να θέλουν μόλις το 40%-50% του στόλου να δρομολογείται εφέτος, οι απώλειες του κλάδου αναμένεται να ξεπεράσουν τα 290 εκατ. ευρώ, που αντιστοιχούν σε μείωση 45% των εσόδων.