Ενισχυμένη εμφανίζεται η αυτοπεποίθηση των Ελλήνων για τη διεθνή θέση της χώρας, σύμφωνα με έρευνα κοινής γνώμης που πραγματοποίησε το Ελληνικό Ιδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) και βασικά σημεία της οποίας παρουσιάζει σήμερα «Το Βήμα». Την ίδια στιγμή, η Γαλλία αναδεικνύεται ως η χώρα την οποία οι έλληνες πολίτες θεωρούν ως την πιο φιλική, με σημαντική απόσταση τόσο από τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και από τη Ρωσία. Παρά την αυξημένη αυτοπεποίθηση πάντως, οι Ελληνες αισθάνονται ότι απειλούνται. Οπως είναι δε φυσικό, η ισχυρότερη απειλή προέρχεται από την Τουρκία.

Η έρευνα του ΕΛΙΑΜΕΠ – και πιο συγκεκριμένα του Προγράμματος Νοτιοανατολικής Ευρώπης του ιδρύματος – πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την Ερευνητική Μονάδα Κοινής Γνώμης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Διενεργήθηκε σε εθνική κλίμακα κατά το χρονικό διάστημα 13-20 Δεκεμβρίου 2019. Το δείγμα της ήταν 1.128 άτομα.

Αυτοπεποίθηση και φιλοευρωπαϊκή στάση

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, το 36,5% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι σε σχέση με 12 μήνες νωρίτερα η θέση της Ελλάδος στο διεθνές περιβάλλον είναι ισχυρότερη. Στην αντίστοιχη προηγούμενη έρευνα, η οποία είχε πραγματοποιηθεί το διάστημα 23-25 Ιανουαρίου 2018, το αντίστοιχο ποσοστό (και πάλι σε σχέση με 12 μήνες νωρίτερα) ήταν 15,5%, ενώ όσοι πίστευαν ότι η θέση της Ελλάδος είναι πιο αδύναμη ανέρχονταν σε 38%. Σήμερα, μόνο το 19,5% κρίνουν ως πιο αδύναμη τη θέση της Ελλάδος. Ενα αρκετά υψηλό ποσοστό πάντως (41,5%) κρίνει ότι δεν έχει σημειωθεί μεταβολή στη διεθνή θέση της χώρας, στοιχείο που θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως στασιμότητα. Η βελτίωση είναι πάντως ακόμη πιο αισθητή αν συγκριθεί με την κατάσταση τον Μάρτιο του 2016, όταν το 72% των ερωτηθέντων έκρινε ως πιο αδύναμη τη θέση της Ελλάδος διεθνώς σε σχέση με τους προηγούμενους 12 μήνες. Είναι επίσης σαφές ότι η αίσθηση βελτίωσης είναι ισχυρότερη στους ψηφοφόρους της ΝΔ (ποσοστό 62%), όταν το 51% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ κρίνει ότι δεν έχει μεταβληθεί η κατάσταση.

Το 52,5% των ερωτηθέντων εκτιμά ότι η Ελλάδα πρέπει να ενισχύσει τις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ). Το αντίστοιχο ποσοστό για τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι 16%, για τη Ρωσία 15%, ενώ ένα 12% απάντησε «Αλλο». Η ΕΕ έχει ελαφρώς βελτιώσει την εικόνα της σε σχέση με προηγούμενες έρευνες το 2017 και το 2018 (τότε το ποσοστό ήταν 47,5%), ενώ το ποσοστό της Ρωσίας βαίνει μειούμενο, συγκρινόμενο με τα έτη 2017 και 2018, όταν κυμαινόταν στο 24,5% και στο 23,5% αντιστοίχως. Ενδιαφέρον παρουσιάζει πάντως το ακόλουθο εύρημα: τα υψηλότερα ποσοστά όσων θα επιθυμούσαν στενότερες σχέσεις με τη Ρωσία εντοπίζονται α) στις ηλικίες 17-34 ετών με ποσοστό 21,5% και β) στους αποφοίτους πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με ποσοστό 23,5%.

Ο τουρκικός παράγοντας και η στάση του Παρισιού

Η στάση της Γαλλίας έναντι της Τουρκίας σε σχέση με τα τεκταινόμενα στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και η στενότερη συνεργασία που φαίνεται να διαμορφώνεται μεταξύ Γαλλίας και Ελλάδας στον πολιτικό και αμυντικό τομέα αντικατοπτρίζονται και στην εικόνα του Παρισιού στη χώρα μας. Το 29,5% των ερωτηθέντων χαρακτηρίζει τη Γαλλία ως τον «καλύτερο φίλο» της Ελλάδος, με την ΕΕ (ως σύνολο), τη Ρωσία, την Κύπρο και τις Ηνωμένες Πολιτείες να ακολουθούν σε μεγάλη απόσταση (5%, 4,5% και 4% αντιστοίχως). Ωστόσο, το 24% απάντησε «Κανένας» στο ερώτημα περί του καλύτερου φίλου της χώρας. Η δε κατανομή αυτού του ποσοστού ανά πολιτική προτίμηση και μορφωτικό επίπεδο θα πρέπει να χαρακτηριστεί αρκετά ισορροπημένη.

Η Τουρκία και οι απόψεις για τις γειτονικές χώρες

Παρά την αυξημένη τους αυτοπεποίθηση για την ισχυρότερη διεθνή θέση της χώρας, οι Ελληνες νιώθουν ότι απειλούνται. Πιο συγκεκριμένα, το 89% των ερωτηθέντων απάντησε ότι αισθάνονται απειλή από μία ξένη χώρα, ποσοστό σημαντικά αυξημένο τόσο σε σχέση με το 2018 (64,5%) όσο και σε σχέση με το 2016 (69%). Σε επίπεδο ηλικιακών ομάδων και μορφωτικού επιπέδου, καθώς και πολιτικών προτιμήσεων, η διαμορφωμένη αίσθηση απειλής εμφανίζεται εξαιρετικά ισορροπημένη. Είναι δε λογικό ότι η απειλή δεν θα μπορούσε να είναι άλλη από την Τουρκία, από την οποία πιστεύει ότι απειλείται το 80,5% όσων ρωτήθηκαν. Γενικότερα, το 75,5% έχει αρνητική γνώμη για την Τουρκία, ενώ σε ό,τι αφορά τις υπόλοιπες γειτονικές χώρες ξεχωρίζει το 61,5% όσων έχουν θετική άποψη για τη Σερβία, καθώς και το 50,5% των θετικών γνωμών για το Ισραήλ. Αρκετά αρνητική είναι η γνώμη για την Αλβανία (41%) και για τη Βόρεια Μακεδονία (40,5%).