Πόσα είναι τα πυρηνικά όπλα και ποιος τα κατέχει

Πυρηνικά, και πάλι πυρηνικά. Ξαφνικά αυτά τα όπλα του μαζικού ολέθρου πρωταγωνιστούν στη διεθνή επικαιρότητα. Και καθώς το 90% των πυρηνικών κεφαλών που υπάρχουν στον κόσμο σήμερα ανήκει σε Ρωσία και ΗΠΑ, τα πυρηνικά θα είναι οπωσδήποτε στην ατζέντα των Ντόναλντ Τραμπ και Βλαντίμιρ Πούτιν, ετοιμάζονται για το πρώτο τετ α τετ τους, κεκλεισμένων των θυρών, τη Δευτέρα (16/7) στο Ελσίνκι.

Το Πεντάγωνο του Τραμπ δεν το κρύβει: έχει δηλώσει ότι επιθυμεί να αναδιοργανώσει το πυρηνικό οπλοστάσιο των ΗΠΑ, και να αναπτύξει νέες βόμβες, σε μεγάλο βαθμό ως απάντηση στη νέα ψυχροπολεμική απειλή από τη Ρωσία. Και ο «τσάρος» Πούτιν ανακοίνωσε λίγο πριν από την επανεκλογή του, τον Μάρτιο, ότι έχει αναπτύξει νέα, μη ανιχνεύσιμα πυρηνικά υπερόπλα. Όλοι αναρωτιούνται λοιπόν αν οι δυο τους θα συμφωνήσουν κάτι στο Ελσίνκι για τoν έλεγχο των πυρηνικών εξοπλισμών.

Πυρηνικό είναι βεβαίως και το πρόβλημα με τη Βόρεια Κορέα. Αφού πραγματοποίησε έξι πυρηνικές δοκιμές, ο σταλινικός Κιμ Γιονγκ Ουν χρησιμοποίησε, στο δικό του ιστορικό τετ α τετ με τον Τραμπ, το δόλωμα της «αποπυρηνικοποίησης» προσβλέποντας σε άρση των οικονομικών κυρώσεων.

Επιπλέον, τώρα που ο Τραμπ απέσυρε τις ΗΠΑ από τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, η Τεχεράνη ενδέχεται να συνεχίσει την ανάπτυξη του πυρηνικού της προγράμματος. Οπότε μπαίνει στην εξίσωση και το πυρηνικό Ισραήλ –για να μη μιλήσουμε για τη Σαουδική Αραβία, η οποία προειδοποίησε ότι αν το Ιράν αποκτήσει πυρηνική βόμβα θα κάνει και εκείνη το ίδιο.

Οι πυρηνικές δυνάμεις σήμερα είναι εννέα. Τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Γαλλία, Βρετανία) που είχαν κάνει πυρηνικές δοκιμές ως τη δεκαετία του 1970, προτού τεθεί σε ισχύ η Συνθήκη για τη μη Διάδοση των Πυρηνικών Οπλων (NPT), και το Πακιστάν, η Ινδία, το Ισραήλ και η Βόρεια Κορέα. Συνολικά 15.000 πυρηνικές κεφαλές.

Ενώ το παγκόσμιο απόθεμα των πυρηνικών έχει συρρικνωθεί σημαντικά από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, εκτιμάται ότι σήμερα υπάρχουν συνολικά 15.000 πυρηνικές κεφαλές (περισσότερες από το 90% ανήκουν σε Ρωσία και ΗΠΑ), εκ των οποίων οι 9.600 πιστεύεται πως βρίσκονται σε στρατιωτική λειτουργία. Και οι ειδικοί λένε ότι κάθε πυρηνικό κράτος εκσυγχρονίζει αυτή τη στιγμή τα συστήματά του.

Αυτά τα πυρηνικά όπλα είναι είτε ανεπτυγμένα –τοποθετημένα σε πυραύλους ξηράς ή θαλάσσης σε αεροπορικές βάσεις –είτε αποθηκευμένα. Περίπου 2.800 είναι σε υψηλό επίπεδο ετοιμότητας και θα μπορούσαν να εξαπολυθούν με μικρή προειδοποίηση.

Οι πυρηνικές χώρες κρατάνε μυστικές τις περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τα όπλα τους, οπότε τα στοιχεία βασίζονται σε εκτιμήσεις ειδικών. Σύμφωνα λοιπόν με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών Ειρήνης της Στοκχόλμης (SIPRI) η Ρωσία διαθέτει σήμερα περί τις 7.010 πυρηνικές κεφαλές, οι ΗΠΑ 6.550, η Γαλλία 300, η Κίνα 270, η Βρετανία 215, το Πακιστάν 140, η Ινδία 130, το Ισραήλ 80 και η Βόρεια Κορέα 15.

Πρόκειται για αξιοσημείωτη μείωση από τη δεκαετία του 1980, όταν ο συνολικός αριθμός των πυρηνικών είχε φτάσει τις 70.000.

Από το 1970, 190 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, Ρωσίας, Ηνωμένου Βασιλείου, Γαλλίας και Κίνας, έχουν προσχωρήσει στη Συνθήκη για τη μη Διάδοση των Πυρηνικών Οπλων (NPT). Η Ινδία, το Πακιστάν και το Ισραήλ δεν υπέγραψαν ποτέ τη συμφωνία, ενώ η Βόρεια Κορέα την εγκατέλειψε το 2003. Η ΝΡΤ αναγνωρίζει τις πέντε επίσημες πυρηνικές δυνάμεις-μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, αλλά βάσει της συνθήκης ούτε αυτές οι χώρες θα πρέπει να διατηρήσουν για πάντα το πυρηνικό τους οπλοστάσιο.

Η συνθήκη απαγορεύει στα μη αναγνωρισμένα πυρηνικά κράτη να αναπτύσσουν ατομικά όπλα. Η Νότια Αφρική και χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης (Λευκορωσία, Καζακστάν και Ουκρανία που τα κληρονόμησαν από την ΕΣΣΔ) έχουν εγκαταλείψει τα πυρηνικά όπλα τους. Το ίδιο και το Ιράκ, η Λιβύη, η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Νότια Κορέα και η Ταϊβάν.

Το Ισραήλ δεν έχει πραγματοποιήσει ποτέ δημοσίως πυρηνική δοκιμή. Ούτε αναγνωρίζει ούτε αρνείται ότι έχει πυρηνικό οπλοστάσιο και δηλώνει ότι δεν θα γίνει η πρώτη χώρα που θα εισαγάγει πυρηνικά όπλα στη Μέση Ανατολή. Παρ’ όλα αυτά, πιστεύεται γενικά ότι το εβραϊκό κράτος διαθέτει πυρηνικά, αν και οι εκτιμήσεις για τον αριθμό τους ποικίλλουν.

Ρωσία, ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο έχουν μειώσει τα τελευταία χρόνια το μέγεθος των πυρηνικών οπλοστασίων τους. Πιστεύεται ότι τα οπλοστάσια του Ισραήλ και της Γαλλίας παραμένουν σχετικά αμετάβλητα, ενώ η Λαϊκή Κίνα, το Πακιστάν, η Ινδία και η Βόρεια Κορέα παράγουν περισσότερα πυρηνικά όπλα σήμερα από ό,τι πριν από μία δεκαετία.

Αλλά η Αμερική του Τραμπ στοχεύει να δαπανήσει περισσότερα από 1 τρισ. δολάρια ως τη δεκαετία του 2040 για να αναβαθμίσει τις πυρηνικές της δυνατότητες. Ορισμένες από τις πυρηνικές κεφαλές της Αμερικής βρίσκονται στην Ευρώπη, στο Βέλγιο, στη Γερμανία, στην Ιταλία, στην Ολλανδία και στην Τουρκία, χώρες οι οποίες συνολικά φέρονται να φιλοξενούν σε βάσεις περίπου 150 αμερικανικές πυρηνικές κεφαλές.

Οσο για τη Βόρεια Κορέα, διεξήγαγε την έκτη πυρηνική δοκιμή της τον Σεπτέμβριο του 2017, και το πρόγραμμα του Κιμ Γιονγκ Ουν φέρεται να έχει αναπτύξει όλο και πιο προηγμένους διηπειρωτικούς πυραύλους, οι οποίοι λέγεται ότι μπορούν πλέον να χτυπήσουν με πυρηνικά τις ηπειρωτικές ΗΠΑ. Το μέλλον του ατομικού προγράμματος του Κιμ θα εξαρτηθεί βέβαια από τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ. Αλλά οι οιωνοί δεν είναι καλοί: πρόσφατες δορυφορικές φωτογραφίες έδειξαν ότι η Βόρεια Κορέα βελτιώνει με πυρετώδεις ρυθμούς τις υποδομές στο κέντρο πυρηνικών ερευνών της Γιονγκμπιόν. Και αμερικανός αξιωματούχος, που έχει γνώση πορίσματος των μυστικών υπηρεσιών, δήλωσε στο NBC στα τέλη Ιουνίου (μετά τη σύνοδο Τραμπ – Κιμ) ότι η παραγωγή εμπλουτισμένου ουρανίου σε μυστικές τοποθεσίες της Βόρειας Κορέας έχει αυξηθεί τους τελευταίους μήνες…