Το άγχος της τέταρτης και τελευταίας αξιολόγησης έχει καταλάβει το οικονομικό επιτελείο, το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπο με ένα πλήθος υποχρεώσεων για την υλοποίηση 88 προαπαιτουμένων αλλά και με τις αντιδράσεις που εκδηλώνονται σε εσωκομματικό επίπεδο για τις ιδιωτικοποιήσεις στον χώρο της Ενέργειας.
Πλέον όλοι γνωρίζουν ότι φτάσαμε στον σκληρό πυρήνα των μνημονιακών μέτρων που έχουν κόστος –για τους πολίτες, που θα προκύψει από την ευθυγράμμιση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων με τις εμπορικές τιμές, αλλά και «πολιτικο-συνδικαλιστικό» κόστος από την πώληση των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ σε ιδιώτες και ακολούθως του 17% των μετοχών της εταιρείας που βρίσκεται σε δεινή οικονομική θέση λόγω των σωρευμένων χρεών.
Δεδομένου όμως ότι η επιτυχής ολοκλήρωση των μνημονιακών υποχρεώσεων είναι μονόδρομος για την κυβέρνηση, η κατεύθυνση που δίνεται σε υπουργούς και στελέχη είναι «τρέχουμε όλοι να προλάβουμε τον Ιούνιο».
Το ορόσημο είναι ξεκάθαρο καθώς τότε και μόνο υπό την προϋπόθεση ολοκλήρωσης των προαπαιτουμένων θα ληφθούν οι αποφάσεις για τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, που είναι βασική προϋπόθεση για την ασφαλή επάνοδο στις αγορές.

Εληξε η παράταση

Οι καθυστερήσεις που παρατηρούνται στα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης των μέτρων επισημαίνονται από τους δανειστές, με πρώτο την ευθυγράμμιση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων με τις τιμές της αγοράς καθώς έπρεπε ήδη να έχει εκδοθεί η υπουργική απόφαση με τις νέες ζώνες και τις νέες τιμές. Η τελευταία παράταση που δόθηκε στο υπουργείο Οικονομικών με την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης ήταν το τέλος Μαρτίου, ενώ η προσαρμογή εκκρεμεί από το 2015.
Σε τρεις διαδοχικές τηλεδιασκέψεις που είχε το οικονομικό επιτελείο, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης και οι συνεργάτες του, με τους θεσμούς (την προπερασμένη Παρασκευή, τη Δευτέρα και την Τρίτη) αυτό που συμφωνήθηκε είναι να μη χαθεί άλλος χρόνος και να κλείσουν όλα τα προαπαιτούμενα ως το Eurogroup του Μαΐου και στη συνέχεια να μείνει χρόνος για να συζητηθούν το καθεστώς της εποπτείας και η λύση για το χρέος ώστε να ληφθούν αποφάσεις στο Eurogroup του Ιουνίου.

«Μαξιλάρι» ο Ιούλιος

Σε αυτή την περίπτωση, κι αν όλα πάνε σύμφωνα με τον σχεδιασμό, θα υπάρχει και ο Ιούλιος ως «μαξιλάρι» για να κλείσουν εκκρεμότητες (νομοθετικές κ.ά.) της τελευταίας στιγμής αλλά και να αντιμετωπιστούν τεχνικές δυσκολίες.
Για τον Ιούλιο έχει προγραμματιστεί και η έκδοση των δεκαετών ομολόγων, από την οποία το Δημόσιο θέλει να αντλήσει σημαντικό ποσό για να καλύψει τρέχουσες δανειακές ανάγκες αλλά και να ενισχύσει το «μαξιλάρι ρευστότητας» κατά δύο δισ. ευρώ.
Το «μαξιλάρι ρευστότητας», που κατ’ ουσίαν δημιουργείται για να υποκαταστήσει την προληπτική πιστωτική γραμμή, λύση που απέρριψε η κυβέρνηση, μετά και την είσπραξη της τελευταίας δόσης από τον ESM έχει αυξηθεί στα 6,3 δισ. ευρώ. Τον Ιούνιο θα τροφοδοτηθεί με 10 δισ. ευρώ από την τέταρτη και τελευταία δόση των αδιάθετων χρημάτων του προγράμματος.
Σε αυτό το ποσό θα προστεθούν δύο δισ. ευρώ από την επόμενη έκδοση ομολόγων ώστε να ανέλθει συνολικά στα 18-19 δισ. ευρώ. Στον Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους επεξεργάζονται και εναλλακτικά σενάρια για την έκδοση των δεκαετών ομολόγων. Οπως λένε έγκυρες πηγές, αν οι αγορές δεν το επιτρέπουν τον Ιούλιο, τότε η έκδοση θα μετατεθεί για τον Σεπτέμβριο, όταν πλέον η Ελλάδα θα έχει βγει και τυπικά από το Μνημόνιο.

Δύσκολο το μεσοπρόθεσμο

Πέρα από τις δυσκολίες υλοποίησης των μέτρων και των ιδιωτικοποιήσεων που είναι σε εκκρεμότητα, δύσκολη άσκηση είναι η σύνταξη του νέου μεσοπρόθεσμου προγράμματος που θα είναι δεσμευτικό για την Ελλάδα.
Το οικονομικό επιτελείο και οι θεσμοί θα περιμένουν να κλείσει το πρώτο τρίμηνο του 2018 και να υπάρξουν τα οριστικά στοιχεία –επικυρωμένα από τη Eurostat –για το 2017.
Στη βάση αυτή θα συνταχθεί το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, με χρονικό ορίζοντα το 2022. Αυτό είναι και το πιο δύσκολο εγχείρημα καθώς θα πρέπει να γίνουν προβλέψεις για τον ρυθμό ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια, αλλά και να αποφασιστεί εκ των προτέρων πέραν της μείωσης των παλαιών συντάξεων από το 2019 (που ήδη έχει νομοθετηθεί και οι περικοπές θεωρούνται βέβαιες) αν θα μειωθεί εκ νέου ή όχι το αφορολόγητο όριο.
Στις τελικές αποφάσεις θα βαρύνουν οι ανακοινώσεις της Eurostat στις 23 Απριλίου αναφορικά με το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος το 2017 αλλά και οι ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ για τον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας το πρώτο τρίμηνο του έτους.
Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα προβλέψεις ο στόχος είναι η ελληνική οικονομία να αναπτυχθεί με ρυθμό 2,3% το 2018 και με ρυθμό 2,5% το 2019.
Οπως έδειξαν όμως οι επιδόσεις του 2017, η ανάπτυξη παρά την άνοδο του τουρισμού ήταν αναιμική και το ΑΕΠ αυξήθηκε μόλις κατά 1,4%.

Σφιχτό το χρονοδιάγραμμα

Για τις επόμενες κινήσεις υπάρχει σφιχτό χρονοδιάγραμμα:

n Μετά το Πάσχα θα παρουσιαστεί από την κυβέρνηση το αναπτυξιακό πρόγραμμα, το οποίο θα καλύπτει την περίοδο 2019-2022. Το κείμενο θα υποβληθεί προς έγκριση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αναμένεται να παρουσιαστεί επίσημα από τον Ευκλείδη Τσακαλώτο και να συζητηθεί στο Eurogroup στις 23 Απριλίου.
Κατά τις πληροφορίες, κεντρική ιδέα του σχεδίου στο οποίο θα περιγράφεται ένα μοντέλο ανάπτυξης είναι η στοχευμένη ανάπτυξη της οικονομίας με προσέλκυση άμεσων επενδύσεων (ελληνικών και ξένων) σε κλάδους αιχμής στον τουρισμό (ξενοδοχεία, επιχειρήσεις, τουριστικά ακίνητα), στις αργούσες βιομηχανικές μονάδες και στην Ενέργεια.
Ειδικό βάρος θα δίνεται στις μεταρρυθμίσεις που θα πρέπει να συνεχιστούν στη δημόσια διοίκηση, όπου η κεντρική ιδέα είναι ο εκσυγχρονισμός με νέο μισθολόγιο που θα διευρύνει την απόσταση της κορυφής της ιεραρχίας στην πυραμίδα της δημόσιας διοίκησης με προφανή στόχο την προσέλκυση επιστημόνων και στελεχών από τον ιδιωτικό τομέα ακόμη και από το εξωτερικό.

n Στις αρχές Μαΐου θα έρθουν οι θεσμοί στην Αθήνα για να κλείσουν τα 88 προαπαιτούμενα.

n Στις 5 Μαΐου αναμένεται να ολοκληρωθούν τα stress tests των τραπεζών.

n Στις 24 Μαΐου θα συνεδριάσει το Eurogroup, στο οποίο θα πρέπει να κλείσει η τεχνική συμφωνία επί των 88 προαπαιτουμένων προκειμένου στη συνέχεια η διαπραγμάτευση να επικεντρωθεί στα κρίσιμα πολιτικά θέματα, όπως είναι τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ρύθμισης του χρέους, η αξιοποίηση των αδιάθετων κονδυλίων του προγράμματος του ESM, ο μηχανισμός εποπτείας της Ελλάδας μετά τον Αύγουστο.

n Στις 21 Ιουνίου θα συνεδριάσει το Eurogroup για να αποφασίσει τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους και το καθεστώς εποπτείας της Ελλάδας μετά τον Αύγουστο που εκπνέει τυπικά το Μνημόνιο.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ