Εκλογές για… έναν στην Αίγυπτο

Ο ένας μετά τον άλλον, οι αντίπαλοι του προέδρου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι βγήκαν από τη μέση εν όψει των εκλογών της ερχόμενης εβδομάδας (26-28 Μαρτίου). Κάποιοι από τους πολιτικούς ηγέτες που είχαν τολμήσει να αντιταχθούν στον πρώην στρατηγό συνελήφθησαν και κρατούνται. Αλλοι υπέστησαν εκστρατεία εκφοβισμού και αποσύρθηκαν. Τελευταίος ο δικηγόρος Χαλίντ Αλι που δήλωσε και αυτός ότι παραιτείται από τη διεκδίκηση της προεδρίας της Αιγύπτου.

«Η εμπιστοσύνη του λαού στη δυνατότητα μετατροπής αυτών των εκλογών σε ευκαιρία για μια νέα αρχή δυστυχώς τελείωσε» είπε στους υποστηρικτές του.

Ο Αλι αποσύρθηκε μία ημέρα μετά τη σύλληψη του Σάμι Αναν, πρώην στρατηγού που θεωρήθηκε ως πιθανός αντίπαλος βαρέων βαρών για τον Σίσι.

Ο Αναν συνελήφθη από ένοπλους άνδρες και μεταφέρθηκε ενώπιον στρατιωτικού δικαστηρίου με την κατηγορία ότι παραβίασε τους κανόνες του στρατού με την κάθοδό του στην πολιτική. Κανείς δεν τον έχει δει από τότε.

Με τον Αλι και τον Αναν εκτός προεκλογικού αγώνα, φαινόταν απίθανο ότι οποιοσδήποτε, εκτός από τον Σίσι, θα είχε το δικαίωμα να είναι υποψήφιος για την προεδρία στις εκλογές του Μαρτίου.

Αλλά την ενδεκάτη ώρα, λίγα λεπτά προτού λήξει η προθεσμία στα τέλη Ιανουαρίου, ένας σχετικά άγνωστος πολιτικός, ο Μούσα Μοσταφά Μούσα από το φιλοκυβερνητικό κεντρώο κόμμα Γκαντ, κατέθεσε υποψηφιότητα για να σωθούν τα προσχήματα.

Ενα ψηφοδέλτιο με μοναδικό υποψήφιο τον Σίσι θα ήταν ζοφερό σύμβολο της υποχώρησης της δημοκρατίας στην Αίγυπτο από τις δύσκολες ημέρες της λαϊκής επανάστασης του 2011 που ανέτρεψε το καθεστώς του δικτάτορα Χόσνι Μουμπάρακ.

«Δεν υπάρχει πολιτική ζωή πια στην Αίγυπτο. Είναι νεκρή» λέει ο Μοχάμεντ αλ Σαντάτ, ανιψιός του δολοφονημένου αιγύπτιου προέδρου Ανουάρ αλ Σαντάτ.

Ο νεότερος Σαντάτ, πρώην βουλευτής, είχε προγραμματίσει να είναι υποψήφιος εναντίον του Σίσι, αλλά παραιτήθηκε και αυτός, λέγοντας ότι φοβήθηκε τι θα μπορούσε να συμβεί στο προσωπικό της εκστρατείας του εάν συνέχιζε την αντιπολίτευση εναντίον του προέδρου.

«Η λογική λέει ότι το καθεστώς θα έπρεπε να επιτρέψει σε δύο ή τρία ή τέσσερα άτομα να είναι υποψήφιοι εναντίον του Σίσι για να φαίνονται νόμιμες οι εκλογές. Αλλά αυτοί δεν ενδιαφέρονται πλέον ούτε για τα προσχήματα» δήλωσε ο Σαντάτ.

Οι Αιγύπτιοι είχαν τουλάχιστον μία επιλογή στις εκλογές του 2005, όταν ο δικτάτορας Μουμπάρακ είχε επιτρέψει σε έναν αντίπαλο να είναι υποψήφιος εναντίον του.

Τότε, στο 24ο έτος της προεδρίας του, ο Μουμπάρακ κέρδισε με 87%, σύμφωνα με τα επίσημα αποτελέσματα, και έριξε στη φυλακή τον αντίπαλό του λίγο μετά τις εκλογές.

Ο Μουμπάρακ ανατράπηκε στην επανάσταση του 2011 και έναν χρόνο αργότερα η Αίγυπτος πραγματοποίησε τις μοναδικές αληθινά ελεύθερες εκλογές της, με αποτέλεσμα τη νίκη του ισλαμιστή υποψηφίου της Μουσουλμανικής Αδελφότητας Μοχάμεντ Μόρσι.

Ο Μόρσι ανατράπηκε με στρατιωτικό πραξικόπημα το 2013 υπό την ηγεσία του Σίσι, ο οποίος κέρδισε τις προεδρικές εκλογές του 2014 με 97% των ψήφων.

Ως πρόεδρος προχώρησε σε συχνά βίαιη καταστολή των αντιφρονούντων, προσπαθώντας παράλληλα να εφαρμόσει σκληρές οικονομικές μεταρρυθμίσεις που συνδέονται με ένα δάνειο ύψους 12 δισ. δολαρίων από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Στην προεκλογική εκστρατεία του 2014 ο Σίσι υποσχέθηκε σταθερότητα και οικονομική ευημερία για τους Αιγυπτίους. Αλλά τα χρόνια από τότε χαρακτηρίστηκαν από μια σταθερή και μερικές φορές αιματηρή καταστολή οποιασδήποτε αντιπολίτευσης. Η δραστηριότητα της κοινωνίας των πολιτών έχει περιοριστεί σε μεγάλο βαθμό ενώ η Αίγυπτος έχει χαρακτηριστεί ως «μία από τις μεγαλύτερες φυλακές για δημοσιογράφους» στον κόσμο από την οργάνωση Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα.

Η αιγυπτιακή κυβέρνηση πήρε ένα δάνειο έκτακτης ανάγκης από το ΔΝΤ στα τέλη του 2016 για να αποτρέψει την επιδείνωση της οικονομικής κρίσης, η οποία έχει εκτοξεύσει στα ύψη το κόστος ζωής για τον μέσο Αιγύπτιο.

Μια δημοσκόπηση του 2016 από το αιγυπτιακό Κέντρο για την Ερευνα της Κοινής Γνώμης διαπίστωσε ότι η δημοτικότητα του Σίσι είχε μειωθεί από 82% σε 68% μετά από 28 μήνες στην εξουσία. Καμία παρόμοια δημοσκόπηση δεν έχει πραγματοποιηθεί από τότε.

Η πραγματική εξουσία ανήκει στον στρατό μετά την ανατροπή του Μόρσι και τη δολοφονία περισσοτέρων από 800 διαδηλωτών στην πλατεία Rabaa του Καΐρου.

Τρομοκράτες έχουν χτυπήσει τις δυνάμεις ασφαλείας και πολιτικούς στόχους με βομβιστικές επιθέσεις και δολοφονίες υψηλού προφίλ. Στο Σινά, ένας πόλεμος με τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους έχει ποτίσει την άμμο με αίμα.

Η αιγυπτιακή επανάσταση του 2011 ήταν η κορύφωση της Αραβικής Ανοιξης, αλλά οδήγησε σε έναν ισλαμιστικό χειμώνα και στο πραξικόπημα του Σίσι. Σήμερα, η κυβέρνησή του έχει επιβάλει οδυνηρά μέτρα λιτότητας, φιμώνοντας ταυτόχρονα την αντιπολίτευση, τα ΜΜΕ και την κοινωνία των πολιτών. Μια υποτίμηση του νομίσματος έχει οδηγήσει σε ραγδαίες αυξήσεις των τιμών στα βασικά αγαθά και η χώρα έχει βυθιστεί στο χρέος.

Προβλέψιμα, η Αίγυπτος ήταν ένα από τα τέσσερα κράτη (από τα 115 σε έρευνα της εταιρείας Gallup) όπου το κοινό βαθμολόγησε τη ζωή του χειρότερα κάθε χρόνο από το 2014. Και τα ποσοστά της φτώχειας έχουν αυξηθεί κατά 25% τα τελευταία δύο χρόνια.