Η ΕΕ αντεπιτίθεται στον εμπορικό πόλεμο των ΗΠΑ

Η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη με έναν εμπορικό πόλεμο, και ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ο μεγαλύτερος αλλά όχι ο μόνος αντίπαλος. Επιβάλλοντας αύξηση των δασμών στις αμερικανικές εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ πυροδότησε έναν παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο που ενδέχεται να φέρει την Ευρώπη σε σύγκρουση με άλλες χώρες, από τη Βραζιλία έως την Ιαπωνία.

Ως το μεγαλύτερο εμπορικό μπλοκ παγκοσμίως και δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός χάλυβα μετά την Κίνα, η ΕΕ θα διαδραματίσει βασικό ρόλο στην επικείμενη σύγκρουση.

Τα άμεσα αντίποινα εναντίον της Ουάσιγκτον θα είναι μόνο μια διάσταση της ευρύτερης αναμέτρησης. Η πολύ πιο περίπλοκη πρόκληση για τις Βρυξέλλες θα είναι ο υπολογισμός του τρόπου αντιμετώπισης των ξαφνικών μετατοπίσεων της παγκόσμιας προσφοράς χάλυβα που θα προκληθούν από τους δασμούς στις ΗΠΑ. Μεγάλοι παραγωγοί όπως η Νότια Κορέα, η Ιαπωνία, η Βραζιλία και η Κίνα θα αναζητήσουν τώρα νέες αγορές στην Ευρώπη και η ΕΕ προσπαθεί ήδη να τους αποτρέψει με τα αποκαλούμενα «μέτρα διασφάλισης».

Λίγο μετά την ανακοίνωση της επιβολής πρόσθετων δασμών 25% για τον χάλυβα και 10% για το αλουμίνιο στις ΗΠΑ, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ απάντησε ότι η ΕΕ θα μεταφέρει τη σύγκρουση κατευθείαν πίσω στην Ουάσιγκτον. «Η Επιτροπή θα προωθήσει τις επόμενες ημέρες πρόταση για αντίμετρα συμβατά με τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου προκειμένου να εξισορροπηθεί η κατάσταση. Η ΕΕ υπήρξε στενή σύμμαχος ασφαλείας των ΗΠΑ εδώ και δεκαετίες. Δεν θα μείνουμε αδρανείς, ενώ η βιομηχανία μας δέχεται πλήγμα με αθέμιτα μέτρα που θέτουν σε κίνδυνο χιλιάδες ευρωπαϊκές θέσεις εργασίας» είπε.

Τα σχέδια άμεσης αντίδρασης της ΕΕ ενδέχεται να περιλαμβάνουν αντεπιθέσεις εναντίον προϊόντων από τις ΗΠΑ, όπως το ουίσκι από το Κεντάκι, ο χυμός πορτοκαλιού από τη Φλόριδα και οι μοτοσικλέτες Harley-Davidson, τα οποία αναφέρθηκαν ως πιθανοί στόχοι και σε προηγούμενες εμπορικές συγκρούσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η ΕΕ έχει καταρτίσει έναν κατάλογο στόχων με 100 αμερικανικά προϊόντα αξίας 2,8 δισ. ευρώ. Ο κατάλογος, ο οποίος περιλαμβάνει επίσης καλλυντικά, γεωργικά και βιομηχανικά προϊόντα, κυκλοφόρησε στις 28 κυβερνήσεις των κρατών-μελών τη Δευτέρα.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου επιτρέπει αυτά τα προστατευτικά μέτρα σε περιπτώσεις ξαφνικών αλλαγών, όπως οι ροές χάλυβα που εκτρέπονται από την αγορά των ΗΠΑ.

Εν αναμονή της ανακοίνωσης της Ουάσιγκτον, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ισπανία συναντήθηκαν για να συμφωνήσουν μέτρα διασφάλισης εάν ο Τραμπ επιβάλλει δασμούς στον ασιατικό χάλυβα.

ΗΠΑ και ΕΕ είναι οι δύο μεγαλύτεροι εμπορικοί εταίροι, και μαζί αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% του παγκόσμιου εμπορίου.

Ο Τραμπ έκανε το εμπορικό πλεόνασμα της Ευρώπης (διαβάστε: της Γερμανίας) με τις ΗΠΑ μόνιμο θέμα της λαϊκίστικης ρητορικής του, τόσο πριν όσο και μετά τις εκλογές. Μετά την ακύρωση της εμπορικής συμφωνίας των ΗΠΑ με τις ασιατικές χώρες, έβαλε στη βαθιά κατάψυξη και τις συνομιλίες για ένα διατλαντικό σύμφωνο ελεύθερων συναλλαγών. Κατά τη διάρκεια συνάντησης με ευρωπαίους αξιωματούχους τον περασμένο Μάιο, επιτέθηκε στη Γερμανία, χαρακτηρίζοντάς την «πολύ κακή στο εμπόριο».

Αλλά τους πρώτους εννέα μήνες του 2017 το εμπόριο αγαθών μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 2,7%, στα 526 δισ. δολάρια, σύμφωνα με τα στοιχεία της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Το γερμανικό μερίδιο ήταν επίσης αυξημένο κατά 2,8%, στα 126 δισ. δολάρια. Πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες προετοιμάζονται για την πιθανή εισαγωγή ενός «φόρου προσαρμογής» στα σύνορα, ο οποίος θα κάνει τις εξαγωγές τους προς τις ΗΠΑ ακριβότερες.

Υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα στις επιχειρήσεις και η αβεβαιότητα είναι δηλητήριο για τις επενδυτικές αποφάσεις. Ακόμα και αν δεν έχει σημειωθεί μέχρι στιγμής επιβράδυνση της εμπορικής δραστηριότητας, η ανησυχία στην Ευρώπη και μεταξύ άλλων εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ είναι ότι η κυβέρνηση Τραμπ θέτει τις βάσεις για ουσιαστικές αλλαγές. Η σκληρή γραμμή στις συζητήσεις για τη NAFTA και αυτό που ορισμένοι βλέπουν ως κινήσεις για την υπονόμευση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου έχουν δημιουργήσει βαθιά ανησυχία.

Η ευρωπαϊκή στρατηγική είναι η συνέχιση των συνομιλιών με τον Τραμπ. Η γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ έχει αναλάβει ηγετικό ρόλο, καθώς οι ΗΠΑ είναι η μεγαλύτερη εξαγωγική αγορά της Γερμανίας. Οταν η Μέρκελ επισκέφθηκε τον Τραμπ στην Ουάσιγκτον τον Μάρτιο του 2017, συνοδευόταν από μια μεγάλη αντιπροσωπεία επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων κορυφαίων στελεχών της Siemens και της BMW. Στόχος τους ήταν να πείσουν τον αμερικανό πρόεδρο ότι το μεγάλο εμπορικό πλεόνασμα της Γερμανίας με τις ΗΠΑ αναπληρώνεται με τις επενδύσεις.

Οι γερμανικές εταιρείες είναι από τους μεγαλύτερους ξένους επενδυτές στις ΗΠΑ και έχουν εδραιώσει σημαντική κατασκευαστική παρουσία εκεί κατά τη διάρκεια των ετών, από τα αυτοκίνητα ως τα χημικά.

Οταν η αντιπροσωπεία της Μέρκελ δήλωσε στον Τραμπ ότι οι γερμανικές εταιρείες απασχολούν περίπου 700.000 άτομα στις ΗΠΑ και έχουν επενδύσει περισσότερα από 300 δισ. δολάρια εκεί, εκείνος εξέφρασε έκπληξη, σύμφωνα με ένα πρόσωπο που ήταν στη συνάντηση. Ο Τραμπ επίσης δεν γνώριζε ότι η BMW, στην οποία είχε επιτεθεί για τις επενδύσεις στο Μεξικό, κατασκευάζει περισσότερα αυτοκίνητα στο εργοστάσιό της στη Νότια Καρολίνα παρά στο Μόναχο.

Στην πραγματικότητα, οι άμεσες ξένες επενδύσεις στις ΗΠΑ έχουν φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ τα τελευταία χρόνια, και η μερίδα του λέοντος προέρχεται από την Ευρώπη. Επιπλέον, ενώ οι ΗΠΑ παρουσιάζουν εμπορικό έλλειμμα με την ΕΕ στα εμπορεύματα, έχουν πλεόνασμα στις υπηρεσίες.