Καρτέλ από τις γερμανικές βιομηχανίες αυτοκινήτων

Δηλώνουν φανατικοί θιασώτες της ελεύθερης αγοράς, αλλά στην πράξη τής σκάβουν τον λάκκο της. Οι επικεφαλής των πέντε μεγαλύτερων αυτοκινητοβιομηχανιών της Γερμανίας (Volkswagen, Porsche, Daimler, BMW, Audi) έχουν δημιουργήσει ένα καρτέλ που θέτει εκτός ισχύος τον βασικότερο νόμο της ελεύθερης αγοράς: τον ανταγωνισμό.

Με αυτόν τον τρόπο έβγαζαν μέχρι πρότινος μυθικά πλούτη εις βάρος των διεθνών ανταγωνιστών τους, των πελατών και –last but not least –του φυσικού περιβάλλοντος.

Η λέξη καρτέλ, που προέρχεται από την ελληνική λέξη χάρτης, σημαίνει (παράνομη) συνεννόηση μεταξύ μερικών επιχειρήσεων ενός κλάδου με στόχο την επίτευξη υπερκερδών. Οι ενεχόμενες εταιρείες δεν έκαναν μια και δυο τέτοιες συνεννοήσεις αλλά, όπως παραδέχθηκε τις προάλλες η Volkswagen, πάνω από χίλιες τα τελευταία πέντε χρόνια. Το καρτέλ ήταν διαρκές και περιελάμβανε όλες τις επιχειρηματικές δραστηριότητες –από τους κινητήρες και τα λάστιχα ως και το ντιζάιν.

Καμουφλάζ

Η δραστηριότητα που αποδείχθηκε όμως πραγματικά εγκληματική ήταν εκείνη για τον καθαρισμό των καυσαερίων που παράγουν οι κινητήρες ντίζελ. Αντί να εγκαταστήσουν γι’ αυτό στα τετράτροχα την πιο εξελιγμένη τεχνολογία που διέθεταν ήδη, τα τμήματα μάρκετινγκ των εταιρειών προτίμησαν τη φτηνότερη. Και ως επιστέγασμα: Για να καμουφλάρουν την παρανομία τους, εγκατέστησαν στους κινητήρες «έξυπνα» ηλεκτρονικά προγράμματα (software), που ήταν σε θέση να ξεγελούν τους αρμόδιους ελεγκτές δείχνοντας μικρότερες από τις πραγματικές τιμές των δηλητηριωδών εκπομπών.

Το «σκάνδαλο του ντίζελ» ήταν βέβαια από το 2015 γνωστό, όταν αποκαλύφθηκε ότι η Volkswagen είχε πουλήσει στις Ηνωμένες Πολιτείες 11 εκατομμύρια αυτοκίνητα με παραποιημένα ηλεκτρονικά προγράμματα.

Η μπάρα πήρε στη συνέχεια και τους τέσσερις συναυτουργούς, οι οποίοι «ανακάλεσαν» με τη σειρά τους προς «επιδιόρθωση» εκατομμύρια αυτοκίνητα σε όλον τον κόσμο.

Το αποκορύφωμα του σκανδάλου σημειώθηκε όμως την περασμένη εβδομάδα, όταν το «Spiegel» έβγαλε στη φόρα, με έγγραφα και ονόματα, τις μυστικές συμφωνίες των εταιρειών. Από τότε η λέξη «καρτέλ», που κοσμούσε το εξώφυλλο του περιοδικού, τείνει να γίνει συνώνυμο της «μαφίας».

Πρόστιμα

Το φαινόμενο δεν είναι μεμονωμένο. Το 2012 οι παραγωγοί ηλεκτρονικών λυχνιών πλήρωσαν πρόστιμο 1,5 δισ. ευρώ στις Βρυξέλλες για παράνομες συνεννοήσεις, το 2016 οι κατασκευαστές φορτηγών 2,9 δισ. για τον ίδιο λόγο. Αλλά αυτό δεν είναι παρά η κορυφή του παγόβουνου.

Στη Γερμανία, σύμφωνα με ειδικούς, λειτουργούν σήμερα γύρω στα 1.300 καρτέλ, που καλύπτουν σαν τον ιστό της αράχνης όλους τους βασικούς κλάδους της οικονομίας της. Η ελεύθερη αγορά έχει υποταχθεί στα καρτέλ.

Οι πολιτικοί, οι οποίοι έκαναν μέχρι πρότινος τα στραβά μάτια, δείχνουν πανικοβλημένοι. Αδηλο αν το «σκάνδαλο του ντίζελ» θα τους κάνει επιτέλους να τα ανοίξουν πραγματικά.