Είναι όντως καλύτεροι οι Δημοκρατικοί για την αμερικανική οικονομία;

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών η Χίλαρι Κλίντον ισχυρίστηκε κατ’ επανάληψη ότι η οικονομία των ΗΠΑ έχει πολύ καλύτερη πορεία όταν στον Λευκό Οίκο βρίσκεται ένας Δημοκρατικός. Δεδομένου ότι τα λόγια αυτά προέρχονται από την προεδρική υποψήφια των Δημοκρατικών, θα μπορούσαν να εκληφθούν ως ένα πολιτικό τέχνασμα. Αλλά η αλήθεια είναι ότι έχει απόλυτο δίκιο.

Αναμφίβολα, ο πρόεδρος δεν είναι παρά ένας από τους πολλούς παράγοντες που διαμορφώνουν την οικονομία, και μερικοί πρόεδροι ήταν σίγουρα ήταν πιο τυχεροί από άλλους. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο ισχυρισμός της Κλίντον εκφράζει μόνον τη «μισή αλήθεια», όπως υποστήριξαν κάποια MME.

Οι οικονομολόγοι Άλαν Μπλάιντερ και Μαρκ Γουότσον από το πανεπιστήμιο Πρίνστον επιβεβαιώνουν αυτό το πρωτείο των Δημοκρατικών μέσω μιας πρόσφατης μελέτης τους. Αφετηρία τους αποτελεί η διαπίστωση ότι κατά την περίοδο που ακολούθησε τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο (από τον Χάρι Τρούμαν έως τον Μπαράκ Ομπάμα), ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ ήταν, κατά μέσο όρο, 4,3% κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης της χώρας από Δημοκρατικούς, ενώ όταν κυβερνούσαν Ρεπουμπλικάνοι κυμαινόταν γύρω στο 2,5%.

Κατά τη διάρκεια των 256 τριμήνων των 16 μεταπολεμικών προεδρικών θητειών, η οικονομία των ΗΠΑ ήταν σε ύφεση για 1,1 τρίμηνα, κατά μέσο όρο, υπό κυβερνήσεις Δημοκρατικών, και για 4,5 τρίμηνα υπό κυβερνήσεις Ρεπουμπλικάνων. Οι πιθανότητες να αποτελεί αυτή η μεγάλη διαφορά αποτέλεσμα απλής σύμπτωσης είναι μία στις 100. Και η τάση αυτή δεν περιορίζεται στο ΑΕΠ. Από το 1945 και έπειτα, το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε κατά 0,8 ποσοστιαίες μονάδες με Δημοκρατικούς προέδρους, ενώ με Ρεπουμπλικάνους προέδρους αυξήθηκε κατά 1.1 ποσοστιαίες μονάδες –μια σημαντική διαφορά 1,9 ποσοστιαίων μονάδων.

Το διαρθρωτικό δημοσιονομικό έλλειμμα ήταν επίσης μικρότερο υπό προέδρους των Δημοκρατικών (1,5% επί του δυνητικού ΑΕΠ) από ότι όταν κατείχαν την εξουσία Ρεπουμπλικάνοι (2,2%), παρόλο που το γεγονός αυτό δεν απέτρεψε τους Ρεπουμπλικάνους από το να επικρίνουν τους Δημοκρατικούς για υπερβολικές δαπάνες.

Επομένως η επιτυχία των Δημοκρατικών δεν οφείλεται μόνο στην τύχη. Μάλιστα, οι Άλαν Μπλάιντερ και Μαρκ Γουότσον επισημαίνουν στη μελέτη τους ότι οι επιδόσεις της αμερικανικής οικονομίας είναι καλύτερες όταν οι Δημοκρατικοί ελέγχουν το Κογκρέσο ή έχουν διορίσει τον πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, αν και ο και ο καθοριστικός παράγοντας παραμένει το κόμμα του εκάστοτε προέδρου. Που οφείλεται άρα αυτό το χάσμα όσον αφορά τις επιδόσεις των δύο κομμάτων στην οικονομία;

Οι δύο οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι πέντε παράγοντες –οι πετρελαϊκές κρίσεις, η αύξηση της παραγωγικότητας, οι αμυντικές δαπάνες, η οικονομική ανάπτυξη στο εξωτερικό και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών – μπορούν μαζί να εξηγήσουν το 56% του χάσματος όσον αφορά την ανάπτυξη. Αλλά είναι αδύνατο να γνωρίζουμε σε ποιο βαθμό αυτοί οι παράγοντες επηρεάζονται από τις πολιτικές του εκάστοτε προέδρου των ΗΠΑ. Και γνωρίζουμε ακόμη λιγότερα για τους παράγοντες που ευθύνονται για το υπόλοιπο 44% του χάσματος όσον αφορά τις επιδόσεις της οικονομίας.

Κατά την αξιολόγηση των δηλώσεων της Χίλαρι Κλίντον για το θέμα αυτό, οι δημοσιογράφοι συμπεραίνουν, όπως και οι Μπλίντερ και Γουάτσον, ότι σε αντίθεση με αυτό που πιστεύεται ευρέως, οι δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές δεν είναι περισσότερο αναπτυξιακές ή επεκτατικές κατά τη διακυβέρνηση της χώρας από Δημοκρατικούς από ότι κατά τη διακυβέρνηση από Ρεπουμπλικάνους προέδρους. Κατ’ επέκταση οι πολιτικές αυτές δεν μπορούν να εξηγήσουν την διαφορά απόδοσης. Αλλά οι πρόεδροι παίρνουν πολλές αποφάσεις όσον αφορά τις πολιτικές που εφαρμόζουν –σχετικά με την ενέργεια, τα μονοπώλια, τα ρυθμιστικά πλαίσια, το εμπόριο, την αγορά εργασίας και την εξωτερική πολιτική – πέρα από τα όποια δημοσιονομικά και νομισματικά μέτρα τόνωσης της οικονομίας. Και δεν υπάρχει κανένας τρόπος για να ελεγχθούν οικονομετρικά αυτές οι πολιτικές.

Είναι αυτή η αβεβαιότητα που οδήγησε κάποιους δημοσιογράφους να δηλώσουν πως οι δηλώσεις της Χίλαρι Κλίντον εκφράζουν τη μισή αλήθεια. Αλλά η υποψήφια των Δημοκρατικών για την προεδρία των ΗΠΑ δεν αποπειράθηκε ποτέ να ξεχωρίσει συγκεκριμένες πολιτικές που θα μπορούσαν να εξηγήσουν αυτήν την διαφορά απόδοσης. Το μοναδικό που είπε είναι ότι η οικονομία των ΗΠΑ έχει καλύτερη πορεία όταν ο πρόεδρος ανήκει στο κόμμα των Δημοκρατικών. Και αυτό, ιστορικά, είναι 100% αλήθεια.