Η Οδησσός των Ελλήνων

Την Ελληνική Κοινότητα της Οδησσού και τα 250 χρόνια παρουσίας και προσφοράς της πρόκειται να τιμήσουν μέσα στον τρέχοντα μήνα η Ελληνοαμερικανική Ενωση και το Hellenic American College (HAEC). Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 20 Μαΐου στις 19.00 στο Θέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ενωσης (Μασσαλίας 22, Κολωνάκι) και είναι μία από τις αρκετές εκδηλώσεις που έχει οργανώσει το σωματείο Ελληνικές Ρίζες σε μια προσπάθεια προβολής της προσφοράς των Ελλήνων στο εξωτερικό (στο παρελθόν το ίδιο σωματείο είχε τιμήσει την ιστορία και την ανεκτίμητη προσφορά των ομογενών της Βιέννης και της Τεργέστης).

Από τον 8ο π.Χ. αιώνα ο Εύξεινος αποικίστηκε κυρίως από τη Μίλητο και στη συνέχεια υπήρξε ένα από τα πιο κεντρικά σημεία της βυζαντινής πολιτικής. Επειτα από δύο συρράξεις με τους Οθωμανούς στα 1768-1792 και αντίστοιχες ελληνικές εξεγέρσεις, οι Ρώσοι εισχώρησαν στα βόρεια παράλια του Ευξείνου. Εκεί δημιούργησαν νέες πόλεις-λιμάνια παραχωρώντας ειδικά προνόμια εγκατάστασης εποίκων με αποφάσεις της Αικατερίνης Β’. Μεγάλος αριθμός μεταναστών ήλθε από την Ελλάδα.

Σιγά-σιγά η Οδησσός κατάφερε να γίνει και να παραμείνει η μεγαλύτερη πόλη της περιοχής. Πολλοί έλληνες μεγαλέμποροι, ασφαλιστές και εφοπλιστές έθεσαν εκεί τις βάσεις των επιχειρηματικών δικτύων τους. Ανάμεσά τους ο Ράλλης, ο Σκαραμαγκάς, ο Μαρασλής και ο Μαύρος.

Οι ίδιοι υποστήριξαν την ελληνική παιδεία. Το 1817 ίδρυσαν στην Οδησσό την Ελληνοεμπορική Σχολή με έλληνες και αλλοεθνείς σπουδαστές, ενώ το 1872 ιδρύθηκε το Ροδοκανάκειο Παρθεναγωγείο. Ενα δείγμα των ιδρυμάτων της Οδησσού που απέκτησαν μεγάλη αίγλη στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Με κοινωνική ευαισθησία ο Γρ. Μαρασλής, τέσσερις φορές δήμαρχος στην Οδησσό από το 1875 ως το 1895, χρηματοδότησε στην πόλη του γηροκομείο, πτωχοκομείο και άλλα ιδρύματα. Ο ίδιος δημιούργησε στην Αθήνα το Μαράσλειο Διδακτήριο, τμήμα του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου κ.ά. Παρεμφερή δράση όμως ανέπτυξαν επίσης οι Θ. Ροδοκανάκης, Στ. Ράλλης και πολλοί άλλοι.

Κεντρικοί ομιλητές της εκδήλωσης στην Ελληνοαμερικανική Ενωση θα είναι η δρ Τζελίνα Χαρλαύτη, καθηγήτρια Ναυτιλιακής Ιστορίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, η δρ Nαταλία Μπάσενκο-Κόρμαλη, καθηγήτρια της Ελληνικής Γλώσσας στο Πανεπιστήμιο της Μαριούπολης, και η κυρία Αννα Συντορένκο, υποψήφια δρ Ιστορίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Συντονιστής της εκδήλωσης θα είναι ο δρ Νικήτας Σίμος, μέλος του ΔΣ του σωματείου Ελληνικές Ρίζες. Επίτιμος προσκεκλημένος είναι ο πρέσβης της Ουκρανίας στην Ελλάδα δρ Βολοντόμιρ Σκούροφ, ο οποίος και θα ανοίξει την εκδήλωση.

Η δρ Τζ. Χαρλαύτη θα μιλήσει για τα επιχειρηματικά δίκτυα των Ελλήνων με κέντρο την Οδησσό κατά τον 19ο αιώνα, η δρ N. Μπάσενκο-Κόρμαλη θα αναφερθεί στο έργο της παιδαγωγού Καλλιρρόης Σιγανού-Παρρέν στην Οδησσό και η κυρία Αννα Συντορένκο θα φωτίσει το κοινό σχετικά με τον πλούτο των ουκρανικών ιστορικών αρχείων. Τέλος, μια σύντομη εισαγωγή στην ιστορία της πόλης θα γίνει από τον δρα Νικήτα Σίμο.

Νέα ερευνητικά προγράμματα και η σύσφιγξη των ουκρανο-ελληνο-ρωσικών επιστημονικών ανταλλαγών, στις οποίες θα αναφερθούν οι ομιλήτριες, έχουν δώσει νέα ώθηση στη συγγραφή της ιστορίας των Ελλήνων στην πόλη που έθεσε τη σφραγίδα της στη δημιουργία του ελληνικού κράτους μέσω της Φιλικής Εταιρείας.

«Από την αρχαιότητα ως σήμερα οι Ελληνες είναι ίσως ο μοναδικός λαός που έχει προσφέρει τόσο πολλά στις χώρες που τους δέχτηκαν» είπε χαρακτηριστικά στο «Βήμα» ο πρόεδρος των Ελληνικών Ριζών κ. Βασίλης Ντόβας. «Στόχος του σωματείου μας είναι η ανάδειξη του έργου της ομογένειας ώστε οι σύγχρονοι Ελληνες να αντιληφθούν το μέγεθος αυτής της προσφοράς της ελληνικής διασποράς σε όλον τον κόσμο».