Η τελευταία λέξη στον Σόιμπλε για όποιες διευκολύνσεις στην Αθήνα

Ο λόγος του είναι νόμος. Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε συνεχίζει να κάνει αδιαφιλονίκητα κουμάντο στην ευρωζώνη. Η Ανγκελα Μέρκελ διατηρεί βέβαια το γενικό πρόσταγμα. Ομως για οικονομικά θέματα ζητεί απαρεγκλίτως τη συγκατάθεση του υπουργού Οικονομικών προτού πάρει τις αποφάσεις της. Οπως έκανε προ εβδομάδων, όταν κάποιοι άλλοι υπουργοί της ζήτησαν αύξηση των δαπανών για τους πρόσφυγες. Ή, πιο πρόσφατα, όταν ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης της ζήτησε κάποια χαλάρωση του Μνημονίου. «Πρέπει να ρωτήσω προηγουμένως τον Βόλφγκανγκ» ήταν η απάντησή της.

Για αυτό και θεωρείται σίγουρο ότι το ίδιο θα κάνει όταν θα τεθεί επί τάπητος και το αίτημα για μια πιο χαλαρή εφαρμογή του τρίτου προγράμματος βοήθειας για την Ελλάδα λόγω του Προσφυγικού –αρχής γινομένης τη Δευτέρα στο Εurogroup. «Στην καγκελαρία γίνονται από καιρό συζητήσεις για διευκολύνσεις στην Αθήνα» λέει κυβερνητική πηγή. «Την τελευταία λέξη στις Βρυξέλλες θα την έχει όμως ο Σόιμπλε».

Ποια θα είναι αυτή η «τελευταία» και μάλλον μοιραία λέξη δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο. Επίσημα το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών επιμένει στο δόγμα ότι το πρόγραμμα και το Προσφυγικό δεν συνδέονται. «Φυσικά και ξέρουμε ότι τα δύο θέματα αφορούν μία και μοναδική χώρα» έλεγε την Παρασκευή εκπρόσωπός του. «Η εφαρμογή του προγράμματος πρέπει ωστόσο να γίνει ανεξάρτητα από το Προσφυγικό. Ο κύριος στόχος του προγράμματος είναι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας. Οποιαδήποτε χαλάρωσή του θα προκαλούσε επομένως την παράταση της κρίσης». Η αντιμετώπιση του Προσφυγικού, προσθέτει, πρέπει να γίνει με μέτρα και πόρους που δεν «αγγίζουν» το Μνημόνιο –μέσω των 700 εκατομμυρίων ευρώ, για παράδειγμα, που προτίθεται να δαπανήσει η Ευρωπαϊκή Ενωση για αυτό το ζήτημα κυρίως στην Ελλάδα.

Δεύτερες σκέψεις

Ανεπίσημα ωστόσο αρχίζουν να γίνονται και στο υπουργείο Οικονομικών δεύτερες σκέψεις. Η αφετηρία είναι η γνωστή ρήση του κ. Σόιμπλε ότι «η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν αντέχει ταυτόχρονα δύο κρίσεις». Δεδομένου όμως ότι οι κρίσεις αυτές είναι ήδη εδώ, οι επιτελείς του υπουργείου εξετάζουν το ενδεχόμενο να μετριάσουν το συνδυαστικό τους αποτέλεσμα παρεμβαίνοντας σε κάθε κρίση ξεχωριστά. Στο Προσφυγικό μέσω της προώθησης της «ευρωπαϊκής λύσης», όπως αυτή συμφωνήθηκε την Παρασκευή από την κυρία Μέρκελ και τον Φρανσουά Ολάντ στο Παρίσι και στο οικονομικό μέσω της προσωρινής χαλάρωσης των μέτρων λιτότητας στις χώρες που βρίσκονται ακόμη σε πρόγραμμα (Ελλάδα, Κύπρος), ή βρίσκονταν σε αυτό τους προηγούμενους μήνες (Πορτογαλία, Ισπανία, Ιρλανδία).

«Το πού θα καταλήξει αυτή η εξέταση είναι ακόμη ανοικτό θέμα» λέει η πηγή. «Και μόνο το γεγονός όμως ότι συζητούνται τέτοια σενάρια δείχνει ότι υπάρχει περισσή ευκαμψία σε ένα υπουργείο που θεωρούνταν μέχρι πρότινος εντελώς άκαμπτο».

Δημόσια βέβαια γίνεται ελάχιστος λόγος για αλλαγή τακτικής στο Βερολίνο. Εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών αρνήθηκε να πάρει θέση για τη σύσκεψη της Τετάρτης, το ίδιο και οι εκπρόσωποι των Χριστιανοδημοκρατών για οικονομικά θέματα.

Ομως όλα δείχνουν ότι ο γερμανός υπουργός δεν μπορεί πλέον να κινηθεί άνετα στο νέο ευρωπαϊκό περιβάλλον. Το τελευταίο χαρακτηρίζεται από καθαρά διαλυτικές τάσεις. Εκτός από εκείνες που προκαλεί το Προσφυγικό, από την απειλή του Βrexit , καθώς και από τη συνεχιζόμενη κρίση στις υπερχρεωμένες χώρες του Νότου, που από οικονομική έχει εξελιχθεί και σε πολιτική, όπως δείχνει τους τελευταίους μήνες η καταψήφιση των συντηρητικών κυβερνήσεων στην Πορτογαλία, στην Ισπανία και στην Ιρλανδία.

Αντιστροφή των ρόλων

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, υποστηρίζουν ευάριθμοι αναλυτές, έχουν αντιστραφεί πολλοί ρόλοι. Ενώ το περασμένο καλοκαίρι, για παράδειγμα, ο Αλέξης Τσίπρας βρισκόταν στο έλεος του κ. Σόιμπλε, σήμερα τον έχει ανάγκη ο γερμανός υπουργός Οικονομικών. Και αυτό επειδή το γερμανικό σχέδιο για εγκλωβισμό των προσφύγων στην Τουρκία δεν μπορεί να επιτύχει χωρίς την ελληνική συνεργασία. «Για αυτό και δεν προκαλεί έκπληξη η επιείκεια που δείχνει ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έναντι της Ελλάδας» γράφει ένας από αυτούς στην «Süddeutsche Zeitung». «Για Grexit δεν γίνεται πλέον κανένας λόγος. Το αντίθετο μάλιστα: Το Βερολίνο δείχνει υποχωρητικό έναντι της Αθήνας στο θέμα των επικείμενων μεταρρυθμίσεων».

Ομως η ανατροπή των ρόλων δεν είναι οριστική. Αν και η συμφωνία με την Τουρκία την 7η Μαρτίου (ή λίγες εβδομάδες αργότερα) θεωρείται προεξοφλημένη, τίποτε δεν προεξοφλεί την επιτυχή λύση του Προσφυγικού και ακόμη περισσότερο την άμεση πτώση των τειχών που εγείρουν κατά μήκος της «βαλκανικής διαδρομής» τα όμορα κράτη και η Αυστρία. Μια γενίκευση της πολιτικής αστάθειας σε ολόκληρη την Ευρώπη θα είχε έτσι ως επακόλουθο και τον επαναπροσδιορισμό των ρόλων. Ο μεγάλος χαμένος σε όλες τις περιπτώσεις θα είναι βέβαια οι πρόσφυγες –δεν αποκλείεται όμως μαζί τους να είναι και η Ελλάδα.