Η Μέρκελ καίγεται για λύση στο Προσφυγικό και χρειάζεται την Ελλάδα

Εχει ο καιρός γυρίσματα. Από ουσιαστικά εχθρική, η σχέση μεταξύ της Ανγκελας Μέρκελ και του Αλέξη Τσίπρα έχει μετατραπεί τις τελευταίες εβδομάδες σε προσεκτικά φιλική. Ο λόγος για αυτό είναι προφανής: το κοινό συμφέρον τους να κρατήσουν τους πρόσφυγες έξω από την αυλή τους. «Πρόκειται για τακτική σύγκλιση, που θα ίσως εξελιχθεί σε στρατηγική, σε περίπτωση που ο Τσίπρας συνεχίσει να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του στο Προσφυγικό» λέει γερμανική κυβερνητική πηγή.

Η «μοναξιά» της καγκελαρίου

Στο Βερολίνο επισημαίνεται ότι ο λόγος για αυτή την «θαυματουργή εξέλιξη» είναι η «μοναξιά» στην οποία έχει περιέλθει η κυρία Μέρκελ μετά την απώλεια δυο αχώριστων μέχρι πρότινος συνοδοιπόρων της στον δρόμο προς μια ευρωπαϊκή λύση του Προσφυγικού με επίκεντρο τον εγκλωβισμό των προσφύγων στην Τουρκία: Πρώτον, του σημαντικότερου, του γάλλου προέδρου Φρανσουά Ολάντ, που λόγω των πρόσφατων τρομοκρατικών επιθέσεων, αλλά και των δυσκολιών της κυβέρνησης στον τομέα της οικονομικής πολιτικής ακολουθεί μια δική του ατζέντα, που εμπερικλείει αφενός αεροπορικές επιδρομές στη Συρία και αφετέρου αποχή από την ευρωπαϊκή λύση. Και δεύτερον, του πιστότερου, του αυστριακού καγκελάριου Βέρνερ Φάιμαν, ο οποίος, κάνοντας στροφή 180 μοιρών σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες, κλείνει ερμητικά τα σύνορα της χώρας του.

Το αποτέλεσμα είναι ο έλληνας Πρωθυπουργός να εμφανίζεται ως ο τελευταίος των Μοϊκανών της καγκελαρίου –ως ο ύστατος εναπομείνας φίλος της. Στην πραγματικότητα πρόκειται βέβαια για λυκοφιλία, που φέρνει κοντά δυο εντελώς αταίριαστους τύπους πολιτικών. Από τη μια τη «νεοφιλελεύθερη» κυρία Μέρκελ, που παρά την εντυπωσιακή απώλεια της επιρροής της παραμένει το Νο 1 στην κατάταξη των ευρωπαίων ηγετών, και από την άλλη τον «αριστερό» κ. Τσίπρα, που όντας εντελώς απομονωμένος λόγω του τρίτου μνημονίου, είναι ο ουραγός της ίδιας κατάταξης. Η ασυμμετρία χαρακτηρίζει και τις συναλλαγές τους. Η κυρία Μέρκελ παρέχει «προστασία» στην Αθήνα εναντίον του αιτήματος των κρατών του Βίζεγκραντ (Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, Ουγγαρία) να αποκλειστεί η Ελλάδα από το Σύμφωνο του Σένγκεν και ο κ. Τσίπρας, αντιστρόφως, προσφέρει γη και ύδωρ στο Βερολίνο αποδεχούμενος τη συμμετοχή του ΝΑΤΟ στην αναχαίτιση των προσφύγων στο Αιγαίο και αναγνωρίζοντας την Τουρκία ως «ασφαλή χώρα».

Η συμμαχία αυτή είναι φυσικά επισφαλής. Μια αποτυχία του γερμανικής εμπνεύσεως «ευρωπαϊκού σχεδίου» για το Προσφυγικό θα της στερούσε κάθε βάση ύπαρξης. Ομως έχουν γνώση οι φύλακες. Η γερμανική κυβέρνηση δείχνει αποφασισμένη να επιβάλει την τουρκική λύση και να αποφύγει το περιβόητο πλάνο Β’. «Ολοι ξέρουμε τι σημαίνει το πλάνο αυτό» λέει σε σχετική ερώτηση του «Βήματος» ο αντικαγκελάριος και ιπρόεδρος των Σοσιαλδημοκρατών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ. «Σημαίνει κλείσιμο των συνόρων, συμπεριλαμβανομένων και των γερμανικών». Το αποτέλεσμα θα ήταν η αρχή του τέλους της ενωμένης Ευρώπης –αρχής γενομένης με τη διάλυση του Συμφώνου του Σένγκεν. Το Βερολίνο, προσθέτει, θα κάνει το παν να αποτρέψει μια τέτοια εξέλιξη. Και αυτό θα δημιουργήσει και τις υλικές προϋποθέσεις για την παραμονή της Ελλάδας στο σύμφωνο –παρά την όποια αντίσταση πολλών χωρών των Βαλκανίων και της Μέσης Ευρώπης.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο κ. Γκάμπριελ δίνει έμφαση σε αυτό το θέμα. Το ίδιο έκανε τις προάλλες σε ανοικτό γράμμα του προς τα σοσιαλδημοκρατικά και σοσιαλιστικά κόμματα της Ευρώπης, καθώς και σε άρθρο του στη «Frankfurter Allgemeine Zeitung». Ακόμη πιο «λάβρος» στο ίδιο θέμα παρουσιάζεται ο κομματικός του σύντροφος και υπουργός Εξωτερικών Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ, που επαναλαμβάνει σε κάθε ευκαιρία ότι δεν θα αφήσει την Ελλάδα να «πέσει» και ότι τη θεωρεί απαραίτητο σύμμαχο στον αγώνα για τη λύση του Προσφυγικού.

Ο ρόλος της Ελλάδας σε αυτό το πλαίσιο, σύμφωνα με την προαναφερθείσα κυβερνητική πηγή, συνίσταται σε τρία σημεία: Πρώτον, να διευκολύνει τη λειτουργία των ομάδων της Frontex και του ΝΑΤΟ (κάτι που επιβάλλει την ηλεκτρονική διαδικτύωση), δεύτερον να ενισχύσει τη δική της παρουσία στη φύλαξη των συνόρων, και τρίτον να ολοκληρώσει την κατασκευή και λειτουργία των hotspots. Παράλληλα πρέπει να μεριμνήσει, μαζί με τις τουρκικές Αρχές, για την ταχεία επαναπροώθηση των οικονομικών μεταναστών.

«Ακούγεται κωμικό, όταν εγώ, ένας υψηλόβαθμος γραφειοκράτης, καταφέρεται κατά της ελληνοτουρκικής γραφειοκρατίας» είπε. Πρέπει όμως να το κάνει, πρόσθεσε, επειδή τα υπάρχοντα γραφειοκρατικά εμπόδια κάνουν σχεδόν αδύνατη την επαναφορά οικονομικών μεταναστών από τα ελληνικά νησιά σε τουρκικό έδαφος. Αυτό αφορά και τον αριθμό των επαναπροωθήσεων που είχαν καθοριστεί παλαιότερα και είναι, σε σχέση με τις σημερινές ανάγκες, πολύς μικρός –δεν ξεπερνά τις λίγες εκατοντάδες. Οι Αρχές των δύο χωρών σε συνεργασία με την Κομισιόν επεξεργάζονται τώρα ένα καινούργιο σχέδιο, που θα μπει σύντομα σε εφαρμογή με στόχο να συμβάλει στην αποσυμφόρηση των ελληνικών νησιών. «Αυτό δεν σημαίνει ότι η ταυτοποίηση κάποιου ως οικονομικού μετανάστη θα γίνεται αυθαίρετα» είπε. «Κάθε περίπτωση θα εξετάζεται ενδελεχώς στη βάση των διεθνών κανόνων».

«Μην περιμένετε εκπτώσεις»

Ομως και η πιο πιστή εκπλήρωση των υποχρεώσεων στο Προσφυγικό δεν βελτιώνει τη θέση του κ. Τσίπρα στο θέμα του τρίτου προγράμματος. «Είχαμε πει εξ αρχής ότι δεν συνδέουμε με κανέναν τρόπο τα δυο ζητήματα και εμμένουμε σε αυτό» έλεγε την Παρασκευή εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών. «Δεν πρέπει να αναμένονται εκπτώσεις ούτε από εμάς ούτε από το κουαρτέτο».

Η κυβερνητική πηγή το βλέπει ωστόσο διαφορετικά. «Ολα είναι θέμα πολιτικής» λέει. «Αν ο Τσίπρας παραμείνει στο μονοπάτι της αρετής, η καγκελάριος, εν όψει και της έλλειψης πολλών άλλων συμμάχων, θα το εκτιμήσει και γενικότερα». Το βασικό ωστόσο σήμερα «είναι να κερδηθεί το στοίχημα της Τουρκίας». Επειτα, πρόσθεσε διφορούμενα, «βλέπουμε».