Είτε το θέλουμε είτε όχι, επανήλθε, με αφορμή άστοχες πολιτικές δηλώσεις, στην επικαιρότητα το επίμαχο θέμα των καταθέσεων. Το προτασσόμενο δίλημμα έχει να κάνει με το θέμα των εκλογών, την πιθανή «πρωτιά» του «αντιμνημονιακού» ΣΥΡΙΖΑ και το τι «μέλλει γενέσθαι» με τις καταθέσεις σε μια τέτοια υποθετική περίπτωση.

Βέβαια, η (μαζική) απόσυρση των καταθέσεων (και η μεταφορά τους στο εξωτερικό) μόνο καταστροφική κίνηση θα αποδειχθεί για τις επιχειρήσεις και τους αποταμιευτές. Ως γνωστόν, στο τραπεζικό σύστημα, κάθε τράπεζα παρακρατεί ένα σχετικά μικρό ποσοστό των καταθέσεών της (γνωστό και ως ποσοστό διαθεσίμων) και το υπόλοιπο επιστρέφεται στην οικονομία με τη μορφή δανείων από την τράπεζα προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι, μέσω των τραπεζών, δημιουργείται χρήμα και συνεπώς επηρεάζεται η ρευστότητα της οικονομίας μας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το πρώτο τρίμηνο του 2012 (όταν σε εξέλιξη βρίσκονταν οι συζητήσεις για κούρεμα ή χρεοκοπία), οι καταθέσεις και τα ρέπος των κατοίκων εσωτερικού σημείωσαν μείωση 20% (σε ετήσια βάση). Περαιτέρω μείωση 19% (σε ετήσια βάση) σημειώθηκε το δεύτερο τρίμηνο του 2012 (την περίοδο των διπλών εκλογών). Το κλίμα άλλαξε για πρώτη φορά το πρώτο τρίμηνο του 2013, περίοδο κατά την οποία οι καταθέσεις αυξήθηκαν κατά 2,3% (σε ετήσια βάση). Τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, για το δεύτερο τρίμηνο του 2014, καταγράφουν αύξηση των καταθέσεων κατά 0,6% (σε ετήσια βάση).

Εάν λοιπόν τα επιχειρήματα των πολιτικών κομμάτων εστιασθούν, τους επόμενους μήνες στο ευαίσθητο θέμα των καταθέσεων, είναι εξαιρετικά πιθανό να επικρατήσει πανικός. Με άλλα λόγια, καλό θα ήταν, το δημοκρατικό δικαίωμα ψήφου (όταν και εφόσον κληθούμε να το ασκήσουμε), να αποσυνδεθεί πλήρως από το θέμα των καταθέσεων διότι, σε μια τέτοια υποθετική περίπτωση, από μόνοι μας θα «βγάλουμε τα μάτια μας». Πράγματι, βάσει ενός ένα απλού οικονομετρικού μοντέλου το οποίο αναλύει την σχέση αιτιότητας μεταξύ του ρυθμού μεταβολής των καταθέσεων και της οικονομικής μας ανάπτυξης (επιτρέποντας επίσης την «εξωγενή» επίδραση του ρυθμού ανάπτυξης στην Ευρωζώνη), εκτιμάμε ότι μια άτακτη μείωση των καταθέσεων κατά 20% (ανάλογη δηλαδή της μείωσης που παρατηρήθηκε στα μέσα του 2012) θα «κόψει» από το ΑΕΠ του 2015 τουλάχιστον μία ποσοστιαία μονάδα κάτι που βέβαια, με τη σειρά του, θα αναστρέψει την (ήδη εξαιρετικά) αργή αποκλιμάκωση της ανεργίας. Ας πάψουμε λοιπόν να πολιτικολογούμε με αναφορά στις καταθέσεις.

*Ο Κώστας Μήλας είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο University of Liverpool