πάγοι

Πριν από εκατοντάδες εκ. έτη η Γη μετατράπηκε σε… παγάκι. Ο πλανήτης κυριολεκτικά πάγωσε και κάποια στιγμή μετά από μερικές δεκάδες εκ. έτη ξεπάγωσε και η ζωή άρχισε να εξαπλώνεται και να εξελίσσεται. Μια νέα θεωρία προσπαθεί να εξηγήσει το πώς έλιωσαν οι πάγοι και η Γη έγινε ένας φιλικός στη ζωή τόπος.

Όπως φαίνεται πρόκειται για μια ακόμα επίπτωση της κλιματικής αλλαγής στον πλανήτη: η παρατηρούμενη επιβράδυνση της περιστροφής της Γης και η μετατόπιση των γεωγραφικών πόλων στη διάρκεια του 20ού αιώνα είναι πιθανότατα συνέπεια της τήξης των πολικών πάγων, καταλήγει αμερικανική μελέτη.

Μια εντυπωσιακή φωτογραφία από την παγοκάλυψη στον Νότιο Πόλο του Αρη κατέγραψε ο ευρωπαϊκός δορυφόρος Mars Express που μελετά τον Κόκκινο Πλανήτη. Πρόκειται για μια εικόνα που απεικονίζει με μεγάλη λεπτομέρεια τους πάγους στον Νότιο Πόλο του Αρη οι οποίοι αποτελούνται από νερό και διοξείδιο του άνθρακα. Η έκταση των πάγων στον Νότιο Πόλο αλλάζει ανάλογα με την εποχή. H λήψη της συγκεκριμένης φωτογραφίας έγινε κατά την καλοκαιρινή περίοδο στον Αρη άρα η παγοκάλυψη βρισκόταν στο μίνιμουμ επίπεδο της.

Τα δεδομένα που καταφτάνουν καθημερινά από το New Horizons από την εξερεύνηση του Πλούτωνα και των δορυφόρων του αποκαλύπτουν συνεχώς νέα άκρως ενδιαφέροντα δεδομένα που φωτίζουν αυτόν τον σκοτεινό, παγωμένο κόσμο στην άκρη του ηλιακού μας συστήματος. Τα τελευταία δεδομένα ρίχνουν φως στον Χάροντα, ένα από τους πέντε δορυφόρους του Πλούτωνα, ο οποίος έχει ένα βόρειο πόλο ερυθρής απόχρωσης εξαιτίας σύνθετων γεωατμοσφαιρικών διεργασιών.

Μια επιχείρηση άμεσης προτεραιότητας για τη μελέτη του ρυθμού με τον οποίο λιώνουν οι πάγοι της Γροιλανδίας ξεκίνησε η NASA. Στόχος του εξαετούς προγράμματος, το οποίο φέρει τον τίτλο Oceans Melting Greenland (OMG), είναι να διαπιστώσει πόσο γρήγορα τα ολοένα και πιο θερμά θαλασσινά νερά διαβρώνουν τα άκρα του τεράστιου παγοκαλύμματος του νησιού.

Μεγάλη μελέτη που πραγματοποιήθηκε στις πολικές αρκούδες βόρεια της Αλάσκας διαψεύδει τη θεωρία ότι το κάτασπρο θηλαστικό πέφτει σε μια κατάσταση «άγρυπνης νάρκης» για να εξοικονομήσει ενέργεια σε περιόδους πείνας. Και αυτό σημαίνει ότι οι πολικές αρκούδες δύσκολα θα γλιτώσουν από την κλιματική αλλαγή.

Μια ακόμη μελέτη επιβεβαιώνει ευρήματα προηγούμενων που δείχνουν ότι συνεχίζεται με αμείωτο ρυθμό το λιώσιμο των πάγων στην Ανταρκτική. Το φαινόμενο που, σύμφωνα με τους ειδικούς,οφείλεται στις κλιματικές αλλαγές στον πλανήτη απειλεί με μεγάλη αύξηση της στάθμης των θαλασσών. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να πλημμυρίσουν πολλές νησιωτικές και παράκτιες περιοχές του πλανήτη προκαλώντας τεράστιες περιβαλλοντικές καταστροφές ενώ εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι θα υποχρεωθούν να μεταναστεύσουν με όλα τα αρνητικά που αυτή η εξέλιξη συνεπάγεται.

Μελέτη επιστημόνων της Αμερικανικής Γεωλογικής Εταιρείας δείχνει τι θα συμβεί σε περίπτωση που λιώσουν οι πάγοι στον Βόρειο Πόλο. Θα προκληθούν τεράστιες πλημμύρες σε πολλές περιοχές του βορείου ημισφαιρίου και μεγάλες μητροπόλεις όπως η Νέα Υόρκη θα αντιμετωπίσουν πολύ μεγάλες καταστροφές. Εκείνο όμως που θα αντιμετωπίσει ολική καταστροφή θα είναι το Λονδίνο που θα γίνει μια σύγχρονη Ατλαντίδα αφού σύμφωνα με τη μελέτη η βρετανική πρωτεύουσα κυριολεκτικά θα βουλιάξει και θα βρεθεί 40-80 μέτρα κάτω από την επιφάνεια του νερού. Οι ερευνητές έδωσαν στη δημοσιότητα και ένα εντυπωσιακό animation με αυτή τους την πρόβλεψη.

Η ζωή όχι μόνο υπάρχει αλλά μπορεί και συντηρείται σε ενεργά οικοσυστήματα με πλούσια ποικιλότητα μέσα στο αφιλόξενο, ψυχρό και απολύτως σκοτεινό περιβάλλον των νερών που είναι κλεισμένα κάτω από τους πάγους της Ανταρκτικής. Αυτό αποδεικνύει η μελέτη των μικροοργανισμών στα δείγματα νερού από τη «σφραγισμένη» μέσα στον πάγο της Δυτικής Ανταρκτικής λίμνη Γουίλανς. Τα ευρήματα, τα οποία επιβεβαιώνουν για πρώτη φορά τις σχετικές θεωρίες των επιστημόνων, προσφέρουν νέα στοιχεία τόσο για τη μελέτη της ζωής στη Γη όσο και για τη διερεύνηση της ενδεχόμενης ύπαρξής της έξω από τον πλανήτη μας.

Οι απώλειες πάγου της Γης έχουν διπλασιαστεί μέσα σε λιγοτερο από μια πενταετία, διαπιστώνει νέα μελέτη που βασίστηκε στα δεδομένα του ευρωπαϊκού δορυφόρου CryoSat-2. Σύμφωνα με τα αποτελέσματά της η Γροιλανδία χάνει πλέον 375 κυβικά χιλιόμετρα πάγου κάθε έτος ενώ οι απώλειες στην Ανταρτική εκτιμώνται περίπου στα 128 κυβικά χιλιόμετρα. Όπως επισημαίνουν οι επιστήμονες αυτό σημαίνει ότι συνολικά 500 κυβικά χιλιόμετρα πάγου λιώνουν και διοχετεύονται κάθε χρόνο στους ωκεανούς από τα δυο παγοκαλύμματα του πλανήτη.

Ολο και περισσότερες μελέτες έρχονται το τελευταίο διάστημα να επιβεβαιώσουν ότι η Ανταρκτική είναι πολύ πιο ασταθής και «απρόβλεπτη» από ό,τι πίστευαν οι επιστήμονες. Η πιο πρόσφατη έγινε από διεθνή ομάδα παλαιοκλιματολόγων και αποκάλυψε ότι η «παγωμένη ήπειρος» είχε λιώσει στο παρελθόν 5.000 χρόνια νωρίτερα από ό,τι εθεωρείτο ως τώρα, συμβάλλοντας τελικά σε μια δραματική άνοδο της θαλάσσιας στάθμης που είχε γνωρίσει ο πλανήτης μας - συνολικά 16 μ. μέσα σε 300 χρόνια. Τα ευρήματα προσφέρουν τις πρώτες «χειροπιαστές» ενδείξεις σχετικά με το πώς η τήξη των πάγων του νότιου πόλου της Γης έχει επηρεάσει την πορεία της στάθμης των υδάτων της και αναμένεται να βοηθήσουν σημαντικά τους επιστήμονες στις προβλέψεις τους για το μέλλον.

Πού καταλήγουν οι περίπου 300 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού που παράγονται κάθε χρόνο; Μεγάλες ποσότητες μπορεί να κρύβονται στην κατάψυξη: Διεθνής ερευνητική ομάδα εκτιμά ότι οι πάγοι της Αρκτικής περιέχουν τρισεκατομμύρια κομματάκια πλαστικού, τα οποία θα μπορούσαν να απελευθερωθούν στο νερό καθώς οι πάγοι λιώνουν.

Η κατάρρευση μεγάλου τμήματος των πάγων της Δυτικής Ανταρκτικής είναι μη αναστρέψιμη σύμφωνα με δυο μελέτες που δόθηκαν ταυτόχρονα στη δημοσιότητα. Οι δυο νέες ερευνητικές δουλειές, οι οποίες είναι οι πλέον εμπεριστατωμένες που έχουν γίνει ως σήμερα, διαπιστώνουν ότι οι βασικοί παγετώνες του δυτικού τμήματος της παγωμένης ηπείρου παρουσιάζουν μεγάλη αστάθεια και έχουν πλέον μπει σε μια διαδικασία υποχώρησης χωρίς επιστροφή.

Ένα από τα μεγαλύτερα παγοκαλύμματα της Γης έχει αρχίσει να κινείται ανησυχητικά όπως αποκάλυψαν νέα δορυφορικά δεδομένα. Πρόκειται για το Αουστφόνα, στην Αρκτική, του οποίου ο κύριος παγετώνας έχει επιταχύνει την κίνησή του προς τη Θάλασσα του Μπάρεντς εξαιτίας της τήξης των πάγων. Η ανακάλυψη έγινε χάρη στον πρώτο από τους δορυφόρους της αποστολής Sentinel του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) ο οποίος εκτοξεύθηκε πρόσφατα και ακόμη δεν έχει καν μπει στην προγραμματισμένη τροχιά του.

Γιγάντιοι όγκοι πάγου που παραμένουν παγιδευμένοι στην ξηρά της Ανατολικής Ανταρκτικής θα κατρακυλούσαν στον ωκεανό σε περίπτωση που λιώσει ένα μικρό φράγμα πάγου στην ακτή, προειδοποιεί νέα μελέτη. Οι συνέπειες αυτού του μη αναστρέψιμου φαινομένου θα ήταν δραματικές, καθώς η στάθμη της θάλασσας θα ανέβαινε κατά δύο με τρία μέτρα και θα πλημμύριζε παράκτιες πόλεις.

Η συρρίκνωση των θαλάσσιων πάγων της Αρκτικής που σημειώνεται τα τελευταία χρόνια έχει τελικά πολύ μεγαλύτερη συμβολή στην άνοδο της θερμοκρασίας του πλανήτη από ό,τι θεωρούσαν οι ειδικοί. Αμερικανοί επιστήμονες που »μέτρησαν» τις επιπτώσεις της διαπίστωσαν ότι είναι διπλάσιες από ό,τι αναμενόταν, συμβάλλοντας σημαντικά στη θέρμανση της Γης παράλληλα με το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Ευτυχώς που δεν υπάρχουν Αρειανοί, αλλιώς ο Άι Βασίλης θα χρειαζόταν διπλές κάλτσες για να τους πάει δώρα. Ο βόρειος πόλος του Άρη, στον οποίο μας ξεναγεί ένα νέο animation της ευρωπαϊκής αποστολής Mars Express, παραμένει κατεψυγμένος στους -140 βαθμούς και καλύπτεται από ενάμισι χιλιόμετρο πάγου από νερό και διοξείδιο του άνθρακα.