Το «τραγικό λάθος»

Ηταν Μάιος του 1998 όταν ο κορυφαίος αρθρογράφος των «Τάιμς της Νέας Υόρκης» Τόμας Φρίντμαν συνομίλησε τηλεφωνικά με τον ηλικίας τότε 94 ετών Τζορτζ Κέναν. Την εμβληματική προσωπικότητα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, που είχε θέσει τα θεμέλια της πολιτικής αυτής μεταπολεμικά με το «Δόγμα Τρούμαν» και το «Σχέδιο Μάρσαλ», με στόχο την «ανάσχεση» (containment) της επιρροής της Σοβιετικής Ενωσης και της εξάπλωσης του κομμουνισμού. Είχε τότε μόλις ψηφισθεί στο Κογκρέσο το πολυσυζητημένο νομοσχέδιο για την επέκταση του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη και αργότερα στις Βαλτικές χώρες και τα Ανατολικά Βαλκάνια, περικυκλώνοντας έτσι ασφυκτικά τη μη κομμουνιστική πλέον νέα Ρωσία. Ο Φρίντμαν ήθελε να πληροφορηθεί τις απόψεις του Κέναν για την εντυπωσιακή αυτή εξέλιξη. Μας το θύμισε ο ίδιος σε ένα αποκαλυπτικό άρθρο του στους «ΝΥΤ» στις 19 Ιανουαρίου, που ήλθε να ταράξει τα νέρα.

Και τούτο διότι τότε ο εμπνευστής του μεταπολεμικού Ψυχρού Πολέμου εξέφρασε την ανησυχία του ότι η απόφαση εκείνη, την οποία χαρακτήρισε ως «τραγικό λάθος», θα ήταν «η αρχή για έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο» και θα οδηγούσε τους Ρώσους σε μια βαθμιαία έντονη αντίδραση, ενώ η Ρωσία τότε δεν είχε καμία επιθετική διάθεση έναντι της Δύσης. Και είναι ακριβώς αυτό που συμβαίνει σήμερα με τη γιγαντιαία συγκέντρωση των στρατευμάτων του σκληροπυρηνικού Πούτιν στα σύνορα της Ουκρανίας. Κατά τον Κέναν η πολιτική της μεταπολεμικής ανάσχεσης στόχευε το σοβιετικό κομμουνιστικό καθεστώς και όχι τον ρωσικό λαό, ο οποίος είχε το κουράγιο με μια αναίμακτη εξέγερση να απαλλαγεί από το καθεστώς αυτό και αντί να στηριχθεί από τις ΗΠΑ στην απόφαση του αυτή είδε να περικυκλώνεται από το ΝΑΤΟ, αμέσως μετά την κατάρρευση του Συμφώνου της Βαρσοβίας.