Καθώς μόλις πέρασε μια ακόμα επέτειος του περίφημου και περήφανου «Οχι», αναρωτιόμουν αν θα εορταστούν το 2040 τα εκατό χρόνια της 28ης Οκτωβρίου, τουλάχιστον όπως και όσο εορτάστηκαν τα 200 χρόνια από την έναρξη της Επανάστασης του 1821. Λογικά αυτό θα συμβεί. Σίγουρα θα γίνουν παρελάσεις και εκθέσεις, αλλά και δεξιώσεις στο Προεδρικό Μέγαρο, και θα υπάρξουν και διαγγέλματα και κηρύγματα πατριωτικά και άλλα πολλά. Ομως, από την άλλη, δυσκολεύομαι να φανταστώ ότι θα έχουμε το είδος των ειδικών εκδόσεων που κυκλοφόρησαν εφέτος για τους δύο αιώνες από το 1821, αλλά και το πλήθος των ειδικών εκδηλώσεων που πραγματοποιήθηκαν σε όλη τη χώρα. Γιατί το έπος του ’40 παρουσιάζει ένα μικρό «πρόβλημα» που δεν βοηθά για να υπάρξουν μεγαλοπρεπείς γιορτές: δεν έχει ιδιαίτερα διάσημους ήρωες – είναι σαν δράμα χωρίς πρωταγωνιστές.
Από μικρός, όταν έμαθα το πώς προέκυψε ως εθνική γιορτή η 28η Οκτωβρίου, ομολογώ ότι τη λάτρεψα. Εχει κάτι μοναδικό παγκοσμίως. Τι είναι οι εθνικές γιορτές; Είναι συνήθως μνημόσυνα στα οποία ο λαός αποδίδει τιμές στους πεσόντες μιας ιστορικής στιγμής ή είναι μια ευκαιρία για να τιμηθεί η ανάμνηση μιας μεγάλης ιστορίας που μπορεί να έχει δημιουργήσει υπερηφάνεια ή ανακούφιση. Στις πιο πολλές ευρωπαϊκές χώρες π.χ. σηματοδοτείται η απελευθέρωση της χώρας από τον γερμανικό ζυγό. Εμείς όμως δεν γιορτάζουμε αυτό: γιορτάζουμε τη στιγμή ενός εθνικού ξεσηκωμού. Τον γιορτάζουμε μάλιστα από το 1942: οι πρώτες εκδηλώσεις έγιναν εν μέσω γερμανικής και ιταλικής κατοχής. Ο κόσμος απέδωσε έναν φόρο τιμής σε κάτι που υπήρξε ένα είδος εθνικής κινητοποίησης – γιόρτασε αυτή την κινητοποίηση σε συνθήκες ήττας, διότι ήθελε να λειτουργήσει η επέτειος ως σύμβολο πίστης. Και μόνο για αυτό ως γιορτή η 28η Οκτωβρίου είναι υπέροχη: είναι ίσως η μοναδική αληθινά λαϊκή γιορτή – προέρχεται από την ίδια την επιθυμία ενός λαού να γιορτάσει για το σθένος του. Αλλά υπάρχει ένα πρόβλημα που ποτέ δεν λύθηκε: δεν υπήρξαν εξαρχής στην όλη εορταστική διαδικασία πρόσωπα των οποίων οι πράξεις να δοξολογούνται. Ομολογώ ότι όταν ήμουν μικρός αυτό το έβρισκα καταπληκτικό, διότι η 28η Οκτωβρίου δεν ήταν ποτέ μνημόσυνο – ποτέ δεν άντεχα τα μνημόσυνα, είναι καταθλιπτικότερα και από τις κηδείες. Αλλά μεγαλώνοντας αυτή η έλλειψη ηρώων με τρόμαζε. Κυρίως γιατί μου δημιουργήθηκε με τον καιρό η βεβαιότητα ότι αν ήρωες δεν υπάρχουν είναι γιατί στην πορεία αυτοί αποκαθηλώθηκαν.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
