Στεγαστικό: Γενναία κίνητρα στο τραπέζι για να ανοίξουν τα κενά σπίτια

Δεν έχει περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα από τότε που το υπουργείο Οικονομικών θέσπισε μέτρα και κίνητρα για να πέσουν στην αγορά εκατοντάδες χιλιάδες κλειστά διαμερίσματα και ήδη εξετάζει νέο πλαίσιο που θα στοχεύει τόσο στους ιδιοκτήτες όσο και στους ενοικιαστές προκειμένου να περιοριστεί το φαινόμενο των διαρκών ανατιμήσεων και να μην αποτελεί είδος πολυτελείας ένα νέο ζευγάρι να ζει σε ιδιόκτητο ή μισθωμένο σπίτι.

Προς το παρόν, το μέτρο της τριετούς φοροαπαλλαγής για όσους ιδιοκτήτες εκμισθώσουν ένα ακίνητο που παραμένει κλειστό επί μακρόν δεν έχει αποδώσει τα αναμενόμενα, με τον αριθμό των διαμερισμάτων που μένουν εκτός αγοράς να είναι μεγάλος και το θέμα της έλλειψης προσφοράς να οδηγεί διαρκώς σε υψηλότερες ζητούμενες τιμές.

Μεγάλη πρόκληση

Το θέμα της στέγης απασχολεί προσωπικά τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκο Πιερρακάκη, ο οποίος μιλώντας την περασμένη Πέμπτη στο 6ο OT Forum επισήμανε ότι το στεγαστικό και το δημογραφικό πρόβλημα είναι δύο από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της χώρας για τα επόμενα χρόνια και προανήγγειλε νέες παρεμβάσεις για τη στήριξη των πολιτών που δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στο αυξανόμενο κόστος στέγασης.

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο κ. Πιερρακάκης αναφέρθηκε σε μελλούμενες παρεμβάσεις για «2.000 κοινωφελή ιδρύματα και 7.000 σχολάζουσες κληρονομιές», συμπληρώνοντας ότι «θα δημιουργήσουμε έναν οργανισμό ο οποίος θα κάνει αποτίμηση και διαχείριση». Αυτό το οποίο θα πράξει η κυβέρνηση σχετίζεται με την αξιοποίηση των ανωτέρω.

Τι εξετάζεται

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του «Βήματος», τα νέα μέτρα που εξετάζει το υπουργείο Οικονομικών θα έχουν ως προτεραιότητα την αύξηση της προσφοράς κατοικιών μέσω γενναίων κινήτρων που θα δοθούν στους ιδιοκτήτες, είτε αυτά αφορούν τη φορολόγηση των εισοδημάτων από μισθώματα είτε την ανακαίνιση των κατοικιών είτε την περαιτέρω επιδότηση των ενοικιαστών. Σε κάθε περίπτωση το δημοσιονομικό κόστος όλων αυτών των πρωτοβουλιών θα μπει στο τραπέζι των συζητήσεων προκειμένου να αποφασιστεί το μείγμα εκείνο που θα επιτρέψει και τα κλειστά ακίνητα να ξαναπέσουν στην αγορά, και οι τιμές να αποκλιμακωθούν.

Σύμφωνα με τον κ. Πιερρακάκη, ήδη έχουν δρομολογηθεί πρωτοβουλίες-παρεμβάσεις, όπως η επιστροφή ενός ενοικίου στο 80% των ενοικιαστών και η αναμόρφωση της κλίμακας μισθωμάτων, ωστόσο τόνισε στην πρόσφατη παρουσία του στο 6ο ΟΤ Forum ότι το επόμενο διάστημα θα ακολουθήσουν στοχευμένες ενέργειες που θα ενισχύσουν περαιτέρω τη στεγαστική πολιτική.

«Αντιλαμβανόμαστε πλήρως ότι το στεγαστικό είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό ζήτημα. Υπάρχει ένα κομμάτι του πληθυσμού που δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στα ενοίκια. Είναι ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του μηνιαίου προϋπολογισμού πολλών οικογενειών στη χώρα μας» ανέφερε πρόσφατα ο κ. Πιερρακάκης.

Ενα από τα μέτρα που εξετάζει το υπουργείο Οικονομικών είναι η περαιτέρω μείωση της φορολογίας ειδικά για εκείνους τους ιδιοκτήτες που σε ετήσια βάση εισπράττουν από ενοίκια έως 12.000 ευρώ. Σήμερα ο φορολογικός συντελεστής για το συγκεκριμένο κλιμάκιο εισοδήματος ανέρχεται σε 15%. Με δεδομένο ότι για σχεδόν εννέα στους δέκα ιδιοκτήτες που εισπράττουν ενοίκια τα συνολικά εισοδήματά τους από ακίνητα δεν ξεπερνούν το όριο των 12.000 ευρώ, είναι ξεκάθαρο ότι μια γενναία μείωση του εν λόγω φορολογικού συντελεστή θα αποτελούσε ισχυρότατο κίνητρο για μικρο-ιδιοκτήτες που έχουν αυτή τη στιγμή κλειστά διαμερίσματα να τα ρίξουν και πάλι στην αγορά χωρίς να φοβούνται ότι θα φορολογηθούν υπέρμετρα.

Μάλιστα, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων έχει ζητήσει από το υπουργείο Οικονομικών να διευρύνει περαιτέρω το μέτρο της τριετούς φοροαπαλλαγής εισοδήματος κατοικιών, που θα ωφελήσει τους ιδιοκτήτες και κυρίως τους ενοικιαστές, καθώς θα οδηγήσει σε αύξηση της προσφοράς κατοικιών για εκμίσθωση.

Συγκεκριμένα, για τη διεύρυνση του μέτρου της τριετούς φοροαπαλλαγής ζητεί η ΠΟΜΙΔΑ από το υπουργείο Οικονομικών να προστεθεί διάταξη με την οποία να επεκτείνεται η εν λόγω φοροαπαλλαγή, όχι σε όλες τις νέες μισθώσεις κατοικιών που ήδη ενοικιάζονται, αλλά μόνο στις νέες μισθώσεις κατοικιών που σήμερα για οποιονδήποτε λόγο είναι εκτός της αγοράς των μισθώσεων κύριας κατοικίας.

Σε αυτές τις κατηγορίες ζητούν να ενταχθούν κενές κατοικίες τουλάχιστον από την 1.1.2024, ιδιοκατοικούμενες κατοικίες που εκκενώνονται από τον ιδιοκτήτη τους για οποιονδήποτε λόγο, κατοικίες με δωρεάν παραχώρηση χρήσης (συνήθως από γονείς ή τέκνα κ.λπ.) που εκκενώνονται από τον χρήστη τους, νεόδμητες κατοικίες που θα εκμισθωθούν για πρώτη φορά από την αποπεράτωσή τους, κατοικίες που θα εκμισθωθούν για πρώτη φορά μετά τη ριζική ανακαίνισή τους με οικοδομική άδεια, κατοικίες σε πρώην επαγγελματικούς χώρους που διαμορφώθηκαν σε κατοικία με πολεοδομική άδεια και νόμιμη αλλαγή χρήσης, όπως ισχύει για το μειωμένο όριο αγοράς για απόκτηση Golden Visa κ.λπ.

Τα στοιχεία

Σε πρόσφατη έρευνα που πραγματοποίησε το Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας, όπου έλαβε στοιχεία από την Ελληνική Στατιστική Αρχή, προκύπτουν συγκλονιστικά συμπεράσματα για το πρόβλημα της στεγαστικής κρίσης στην Ελλάδα.

Σε σύνολο 6.596.761 κατοικιών στην Ελλάδα παραμένουν κενές 2.277.615 ή 34,5% επί του συνόλου. Οι κατοικίες που κατοικούνται είναι 4.319.144 και αφορούν μονοκατοικίες, διπλές μεζονέτες και διαμερίσματα πολυκατοικιών.

Μόνο στην Αττική τα κλειστά σπίτια και τα διαμερίσματα ανέρχονται σε πάνω από 500.000, ενώ στην Αθήνα τα κενά σπίτια και τα διαμερίσματα αποτελούν το 27% επί του συνόλου. Επίσης, ενδιαφέρον στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι 4 στα 10 ακίνητα που κατασκευάστηκαν από το 2011 και μετά εξακολουθούν να παραμένουν κενά.

Αξίζει να τονιστεί ότι η Ελληνική Στατιστική Αρχή έχει ορίσει ως κενές τις κατοικίες οι οποίες δεν χρησιμοποιούνται ως κύριες, δηλαδή για 12 μήνες τον χρόνο. Για μικρότερο χρονικό διάστημα χρησιμοποιούνται τα εξοχικά, οι δευτερεύουσες κατοικίες και φυσικά οι κατοικίες που δεν αξιοποιούνται καθόλου. Ολες αυτές αθροίζουν το σύνολο των 2,277 εκατ. κατοικιών και από αυτές οι 1.959.694, δηλαδή το 86%, έχουν χτιστεί πριν από το 2000.

Διπλάσιος ΕΝΦΙΑ σε αναξιοποίητα ακίνητα τραπεζών και servicers

Aπό τις αρχές του νέου έτους αναμένεται να ενεργοποιηθεί διάταξη που έχει ψηφιστεί εδώ και έναν χρόνο και η οποία προβλέπει την επιβολή διπλάσιου ΕΝΦΙΑ σε τράπεζες και servicers για τα ακίνητα που διατηρούν παγωμένα και κλειστά στα χαρτοφυλάκιά τους. Με την έκδοση της εφαρμοστικής υπουργικής απόφασης που προβλέπει ο νόμος, η ΑΑΔΕ θα κάνει την πρώτη επίσημη καταγραφή των κλειστών ακινήτων που ανήκουν στον χρηματοπιστωτικό τομέα προκειμένου να καταλογίσει τον σχετικό φόρο. Ο νόμος προβλέπει ότι για να μην επιβληθεί η έξτρα επιβάρυνση, το ακίνητο θα πρέπει να έχει ενοικιαστεί για τουλάχιστον έξι μήνες μέσα στο τρέχον έτος.

Ουσιαστικά με αυτό το μέτρο το υπουργείο Οικονομικών «πιέζει» τις τράπεζες και τους servicers να εκμισθώσουν ή και να πουλήσουν τα ακίνητα που λιμνάζουν στα χαρτοφυλάκιά τους, αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο την προσφορά. Εφόσον αυτό συμβεί, τότε εκτιμάται ότι τόσο οι τιμές των ενοικίων όσο και των τιμών πώλησης θα οδηγηθούν σε χαμηλότερα επίπεδα και θα περιορίσουν την υφιστάμενη στεγαστική κρίση.

Για να προχωρήσει αυτό το μέτρο, θα χρειαστεί έκδοση εφαρμοστικής υπουργικής απόφασης από τα υπουργεία Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αλλά και Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας και στη συνέχεια να πραγματοποιήσει εκκαθάριση η ΑΑΔΕ του ΕΝΦΙΑ των ακινήτων που έχουν στην κατοχή τους οι τράπεζες και οι servicers και παραμένουν αναξιοποίητα. Εκτιμάται ότι τα κλειστά ακίνητα τραπεζών και servicers ξεπερνούν τις 10.000.