Να συνδυαστεί το κρατικό με το ιδιωτικό

O πολιτισμός θα πρέπει να συνδυάζει το κρατικό με το ιδιωτικό. Στην περίπτωση αυτή η ιδιωτική πρωτοβουλία δεν πρέπει να έχει στόχο το κέρδος αλλά την προσωπική ματιά του ιδιώτη –ενός ιδιώτη που έχει την έννοια του εραστή της τέχνης. Και τέτοιοι άνθρωποι συχνά είναι πολύ παραπάνω φιλότεχνοι από αυτούς που βρίσκονται στα υπουργεία. Είμαι, δηλαδή, υπέρ ενός μαικήνα.

Σε ό,τι αφορά την κρατική πρωτοβουλία, θα πρέπει να διαθέτει στρατηγική και να προδιαγράφει μακροχρόνιους στόχους. Δυστυχώς ουδέποτε υπήρξε μακροπρόθεσμη πολιτιστική πολιτική. Ορισμένες περιορισμένες πρωτοβουλίες στο παρελθόν δεν είχαν συνέχεια.

Ο πολιτισμός που θέλουμε ωστόσο οφείλει να διαμορφώνεται από ανθρώπους που έχουν άποψη για την τέχνη. Φοβάμαι ότι οι περισσότεροι πολιτικοί θεωρούν την τέχνη αναγκαίο μπελά. Αλλωστε ούτε εκπαιδευτική πολιτιστική πολιτική διαθέτουμε.

Στην Ελλάδα εξακολουθούμε να έχουμε μια επαρχιώτικη λογική.

Ο πολιτισμός μας σαφέστατα θα πρέπει να είναι εξωστρεφής. Από την προσωπική μου εμπειρία στο εξωτερικό έχω συμπεράνει ότι οι ξένοι είναι πιο φιλόξενοι. Αλλά κανένας μόνος του δεν μπορεί να ασκήσει εξωτερική πολιτιστική πολιτική. Χρειάζεται η στήριξη από φορείς. Χρειάζεται θεσμική βάση.

Οραματίζομαι κάτι παρόμοιο που έκανε η γενιά του ’30, που φίλτραρε μέσω των ρευμάτων της δυτικής πρωτοπορίας την έννοια της ελληνικότητας. Δυστυχώς με την παγκοσμιοποίηση σχεδόν δεν μπορούμε να έχουμε ταυτότητα. Πρέπει να ξαναβρούμε τις ουσιαστικές, εσωτερικές μας ανάγκες έκφρασης χωρίς κόμπλεξ και σνομπισμό. Να καλύψουμε ανάγκες πιο ανθρωπιστικές. Πιστεύω όμως ότι η όποια πολιτιστική επανάσταση θα έπεται της όποιας κοινωνικής. Και ίσως πρέπει να γίνει μια επιστροφή σε μιας μορφής διαφωτισμό. Εχω κουραστεί να βλέπω μόνο σχολιαστές και επικριτές και σπάνια προτάσεις στις οποίες κάποιος εμπλέκεται και παίρνει προσωπική ευθύνη.

Οσο για τη σύνδεση της εκπαίδευσης με την τέχνη, έτσι μαζικά όπως γίνεται, είναι επιζήμια.

Τέλος, δεν πιστεύω στην εθνολαγνεία και στην εξιδανίκευση του παρελθόντος. Αγνοούμε πλήρως την ιστορία μας, πρόσφατη και παλαιότερη, και την υποκαθιστούμε με ψευδομυθολογίες. Εμείς είχαμε, αντί για τα χρόνια αστικού και ανθρωπιστικού πολιτισμού που είχε η Δύση, τετρακόσια χρόνια ραγιαδισμού. Και ραγιάδες παραμένουμε ακόμη, αγράμματοι, ακαλλιέργητοι και κουτοπόνηροι. Οι νέοι άνθρωποι έχουν μπερδέψει τη μόρφωση με την πληροφόρηση. Χάσαμε την επαφή με την ομορφιά. Χάσαμε τους μαστόρους με μεράκι. Και τέτοιους χρειαζόμαστε.

Ο κ. Θωμάς Μοσχόπουλος είναι σκηνοθέτης.