Λίγα 24ωρα μετά την επεισοδιακή τελετή λήξης του 48ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας όπου η αντιπαράθεση ανάμεσα στον υφυπουργό Πολιτισμού Ιάσονα Φωτήλα, τους δημιουργούς και αρκετούς από τους συμμετέχοντες στην τελετή απονομής των βραβείων το βράδυ της περασμένης Κυριακής, ανέβασε το θερμόμετρο στα ύψη, επιχειρούμε έναν απολογισμό σε όσα βιώσαμε στη φετινή διοργάνωση.
Στα δικά μας highlights εντάσσουμε τις ίδιες τις ταινίες μικρού μήκους που άγγιξαν ποικίλα κοινωνικά ζητήματα, το κοινό που παραμένει ακλόνητο στο πλευρό του Φεστιβάλ γεμίζοντας τους χώρους διεξαγωγής του (ο καλοκαιρινός καιρός βοήθησε να περάσουν όλες οι ηλικίες θεατών από τον κινηματογράφο Ολύμπια, τον θερινό κινηματογράφο «Αλέξανδρος», το Δημοτικό Ωδείο Δράμας, τον κήπο του πολιτιστικού χώρου ΚΥΚΛΩΨ, τον πολυχώρο πολιτισμού «Ελευθερία» και το Γυμνάσιο Αρρένων Δράμας).
Και φυσικά τον υπέροχο, ιστορικό χώρο του Σαντιρβάν, οθωμανικό τζαμί στη Δράμα, το οποίο επισκεφθήκαμε ξανά φέτος, για να δούμε την εικαστική έκθεση «Χίλιες και μία μορφές, ζωγραφιές και σχήματα», που διαρκεί έως τις 23 Νοεμβρίου. Πρόκειται για την έκτη έκθεση του Μουσείου Μπενάκη στο Σαντιρβάν με αντικείμενα από τη Συλλογή Ισλαμικής Τέχνης του μουσείου, η οποία συγκαταλέγεται ανάμεσα στις κορυφαίες παγκοσμίως, μαρτυρώντας υψηλό επίπεδο καλλιτεχνικής δημιουργίας (ξυλόγλυπτα, κεραμικά, πανάκριβα κοσμήματα, ζωγραφιές και επιγραφές από όλο τον κόσμο και την προσωπική συλλογή του Αντώνη Μπενάκη).
Μπορείτε να πάρετε μια γεύση από το 48ο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας εδώ
Θερμόαιμη τελετή λήξης
Όντως θερμό το κλίμα στην πόλη το τριήμερο που βρεθήκαμε εκεί για να παρακολουθήσουμε ταινίες – κυρίως αυτές του Εθνικού Διαγωνιστικού – μεταφέρθηκε εντός της αίθουσας του Δημοτικού Ωδείου προχθές, συνεχίζοντας, θα μπορούσε να πει κανείς, την ένταση που είχε ξεσπάσει πάλι ανάμεσα στους δημιουργούς και τον υφυπουργό στην προηγούμενη τελετή λήξης, τον Σεπτέμβριο του 2024. Τότε ήταν οι χειρισμοί του ΥΠΠΟ στην ελληνική υποβολή στα Οσκαρ αλλά και η αγωνία για τον ΕΚΚΟΜΕΔ, τον νέο φορέα για τα οπτικοακουστικά που έκλεισε ένα χρόνο ζωής αυτές τις ημέρες.
Ο Νεριτάν Ζιντζιρία με τον Χρυσό Διόνυσο για το «Noi».
Αυτή τη φορά τα αίματα άναψαν για τα καλά με αφορμή την από του βήματος δήλωση του υφυπουργού: «το ΥΠΠΟ έχει διαχρονικά αγκαλιάσει το Φεστιβάλ Δράμας. Πιστεύουμε στην αναπτυξιακή δυναμική του. Ποτέ άλλοτε δεν έχουν δαπανηθεί τόσα χρήματα στον οπτικοακουστικό τομέα όσο το διάστημα 2019- 2025. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, την περίοδο αυτή, πάνω από 1.000 έργα χρηματοδοτήθηκαν με σχεδόν 230 εκατομμύρια, ενώ οι ιδιώτες επένδυσαν άλλα 555 εκατομμύρια ευρώ. Από αυτά, πάνω από 2 εκατομμύρια δόθηκαν για τις μικρού μήκους και γύρω στα 8 εκατομμύρια για ντοκιμαντέρ. Όλο και περισσότερες χώρες επιλέγουν την Ελλάδα για τις παραγωγές τους. Ο ελληνικός κλάδος των οπτικοακουστικών αποτελεί έναν τεράστιο μοχλό ανάπτυξης. Η συμβολή του Φεστιβάλ Δράμας είναι ανεκτίμητη».
Ακολούθησαν αντιδράσεις των κινηματογραφιστών και των μελών των κριτικών επιτροπών που ενέτειναν την πίεση προς τον υφυπουργό – η κίνηση «Ορατότης Μηδέν» είχε δώσει μέχρι χθες, 15 Σεπτεμβρίου, προθεσμία στην κυβέρνηση και τη διοίκηση του ΕΚΚΟΜΕΔ να ικανοποιήσει μία σειρά από αιτήματα κυρίως ως προς την προβληματική χρηματοδότηση και δυσλειτουργία του cash rebate και να προβεί «στις αναγκαίες ενέργειες για την εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία του οργανισμού».
Το «Αυτός που κάποτε υπήρχε» βραβεύτηκε με τρία βραβεία στη Δράμα, μεταξύ των οποίων αυτό του Αργυρού Διόνυσου για τη σκηνοθεσία του Κωστή Θεοδοσόπουλου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΚΚΟΜΕΔ που επικαλέστηκε και ο υφυπουργός, ο οργανισμός αποπλήρωσε χρέη μέσω του cash rebate, ωστόσο η παρουσία του κ. Φωτήλα στη σκηνή στο τέλος της μαραθώνιας απονομής για την απονομή του Χρυσού Διονύσου και η εξήγησή του για την κατάργηση του τέλους συνδρομητικής τηλεόρασης, βασικού χρηματοδοτικού εργαλείου του ΕΚΚΟΜΕΔ («δεν θα το πληρώνουν στο εξής οι έλληνες πολίτες, όμως το ελληνικό σινεμά δεν θα χάσει ούτε ένα ευρώ»), πυροδότησε αντιδράσεις, ενώ ο υφυπουργός ανταπάντησε («Στην Ελλάδα είμαστε πολύ δυνατοί στην τέχνη, αλλά δεν χρειάζεται να αναγάγουμε και το κλάμα σε τέχνη»), με αποτέλεσμα τα γιουχαϊσματα που ακούστηκαν στη συνέχεια να προσδώσουν γηπεδικές διαστάσεις σε μία κινηματογραφική γιορτή.
Νέες ανακοινώσεις από ΕΚΚΟΜΕΔ για επιπλέον χρήματα
Είναι σαφές ωστόσο ότι οι Έλληνες δημιουργοί δεν έχουν διάθεση για γιορτή, αλλά είναι προσανατολισμένοι στα προβλήματα του κλάδου και στις 20 Σεπτεμβρίου που θα είναι η επόμενη συνάντηση της κίνησης «Ορατότης Μηδέν», θα παρθούν αποφάσεις. Νωρίτερα σήμερα, ο ΕΚΚΟΜΕΔ επανήλθε με νέα ανακοίνωση: «ο ΕΚΚΟΜΕΔ, μέσα σε μόλις 15 ημέρες, προχώρησε σε νέες πληρωμές ύψους 9,01 εκατ. ευρώ για 13 έργα (3 διεθνή, 10 εγχώρια), τα οποία ενίσχυσαν την εθνική οικονομία με 14 εκατ. ευρώ. Με τις νέες εκταμιεύσεις, οι συνολικές πληρωμές από τις 4 Σεπτεμβρίου 2024, (ημερομηνία σύστασης του ΕΚΚΟΜΕΔ), ανέρχονται σε 76,2 εκατ. ευρώ για 78 επενδυτικά σχέδια του Cash Rebate, που κινητοποίησαν 126,3 εκατ. ευρώ ιδιωτικών πόρων. Από αυτά, 56 είναι εγχώρια ή μειοψηφικές συμπαραγωγές και 22 διεθνείς παραγωγές.»
Οι ταινίες μικρού μήκους που ξεχωρίσαμε στη Δράμα
Αναμένοντας κάποια στιγμή μία απονομή βραβείων για τους Έλληνες δημιουργούς που θα εστιάζει στο έργο και τη δυναμική τους, παρατηρούμε σε σχέση με τη φετινή σοδειά ταινιών μικρού μήκους στη Δράμα, στο Εθνικό Διαγωνιστικό πρόγραμμα, πως το χειροποίητο σινεμά είχε τη δυναμική του. Βαμπίρ, μαγεία, χαρακτήρες – αντιήρωες στο ταραγμένο φόντο της ελληνικής επαρχίας, άνεμοι και θύελλες, ιστορίες προσωπικών δραμάτων και κοινωνικών προβληματισμών, θρίλερ και ψευδοντοκιμαντέρ κατέκλυσαν την οθόνη.
Αν και μας έλειψε μία ταινία που θα αποτελούσε αληθινή εμπειρία στη μεγάλη οθόνη, στις αποσκευές μας φέραμε πίσω στην Αθήνα έξι ταινίες, με την ευχή του χρόνου το θετικό πρόσημο που συνοδεύει τον νέο καλλιτεχνικό διευθυντή Γιώργο Αγγελόπουλο και την ομάδα του να αποδώσει καρπούς ανανέωσης στο Φεστιβάλ Δράμας, καθώς αυτό βρίσκεται προ των πυλών της συμπλήρωσης μισού αιώνα ζωής.
Σημειώνουμε ότι η ανακαίνιση στις αίθουσες του Δημοτικού Ωδείου Δράμας και του Δημοτικού Κινηματογράφου Ολύμπια ξεκινά, όπως και οι εργασίες στο στρατόπεδο Ανδρικάκη, στο πλαίσιο μνημονίου συνεργασίας μεταξύ ΥΠΠΟ, ΕΚΚΟΜΕΔ, Περιφέρειας και Δήμου Δράμας, για τη δημιουργία Κέντρου Οπτικοακουστικής Βιομηχανίας. «Οι εργασίες θα ξεκινήσουν με τα 4 πρώτα κτίρια και το ποσό των 10 εκατομμυρίων», μας είπε ο Δήμαρχος Δράμας και Πρόεδρος του Πολιτιστικού Οργανισμού Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας, Γιώργος Παπαδόπουλος.
«Noi» του Νεριτάν Ζιντζιρία
Noi του Νεριτάν Ζιντζιρία
«Η εκδίκηση ψιθυρίζει: σε ποια θερμοκρασία βράζει το αίμα πάνω στο χιόνι; Όταν ο μεγαλύτερος αδελφός σκοτώνεται από το αγαπημένο του άλογο, ο μικρότερος πρέπει να αποφασίσει – μέσα από εφιάλτες και οράματα – αν θα σκοτώσει το ζώο ή θα το συγχωρέσει». Μια ιστορία απώλειας και εκδίκησης μετατρέπεται σε χρονικό ενηλικίωσης, συγχώρεσης και συμφιλίωσης σε ένα παγωμένο βλαχοχώρι του Μετσόβου μέσα από την εικαστική ματιά ενός σκηνοθέτη που χειρίζεται δεξιοτεχνικά τις αντιθέσεις στον καμβά του χιονισμένου τοπίου.
Βραβείο Χρυσός Διόνυσος στο 48ο Φεστιβάλ Δράμας για τον Νεριτάν Ζιντζιρία, 13 χρόνια μετά τον Χρυσό Διόνυσο για το «Χαμομήλι» και ένα μόλις χρόνο μετά το Βραβείο Ντοκιμαντέρ του Φεστιβάλ για το «Φῶς ἐκ Φωτός». Η ταινία εξασφαλίζει αυτόματα συμμετοχή στη διαδικασία των Όσκαρ®.
«Magdalena Hausen: Παγωμένος χρόνος» του Γιάννη Καρπούζη
Magdalena Hausen: Παγωμένος χρόνος, Γιάννης Καρπούζης
«Η Μαγνταλένα Χάουζεν ήταν Γερμανίδα φωτογράφος που έγινε γνωστή για το ότι κατάφερε να αιχμαλωτίσει τον άνεμο σε μία φωτογραφία. Σήμερα, δεκαπέντε χρόνια μετά την εξαφάνισή της, τα ερωτήματα παραμένουν περισσότερα από τις απαντήσεις».
Βραβείο Μοντάζ για τον Γιάννη Καρπούζη, Βραβείο Ενδυματολογίας Ιουλία Σταυρίδου για τη Γιοχάνα Σράουτ και Ειδική Μνεία για τον Γιώργο Φρέντζο στη διεύθυνση φωτογραφίας. Αφηγηματική δεινότητα, πρωτοτυπία και ύφος που γεννά μία μοναδική βιογραφία φτιαγμένη από σπαράγματα εικόνων και δημιουργικών αντιλήψεων μίας ιδιαίτερης φυσιογνωμίας. Ανήκει στις πιο φωτεινές και στιβαρές ταινίες του 48ου Φεστιβάλ Δράμας.
«Αυτός που κάποτε υπήρχε» του Κωστή Θεοδοσόπουλου
Αυτός που κάποτε υπήρχε, Κωστής Θεοδοσόπουλος
«Στην άκρη ενός εγκαταλειμμένου ναυπηγείου, δύο άντρες, δεμένοι με ένα μυστικό χωρίς επιστροφή, ετοιμάζονται να τελειώσουν αυτό που άρχισαν – ώσπου το φεγγάρι ανατέλλει κι η δίψα αψηφά τους όρκους της». Κατάβαση στις σκιές της βαμπιρικής μυθολογίας, τους μύθους του φανταστικού σινεμά, με όχημα την ελληνική πραγματικότητα και τον κοινωνικό αποκλεισμό των γκέι από τον Κωστή Θεοδοσόπουλο που γνωρίσαμε με το τριπλοβραβευμένο «Ρουζ» στη Δράμα το 2019. Το δίδυμο Άρης Μπαλής και Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης έχει ιδιαίτερη χημεία. Βραβεία: Αργυρός Διόνυσος – Βραβείο Σκηνοθεσίας Τώνια Μαρκετάκη για τον Κωστή Θεοδοσόπουλο, Βραβείο Drama Queer, Βραβείο Ανδρικής Ερμηνείας για τον Άρη Μπαλή και Βραβείο Σχεδιασμού Μακιγιάζ και Κομμώσεων για την Δήμητρα Γιατράκου.
«Οι Λύκοι Επιστρέφουν» του Στέλιου Μωραϊτίδη
Οι Λύκοι Επιστρέφουν, Στέλιος Μωραϊτίδης
«Ένα απόκοσμο λευκό τοπίο, ένας δρόμος σπαρμένος με κόκαλα κι ένα μυστικό που όλοι γνωρίζουν και προσπαθούν να κρύψουν. Η ιστορία μιας κοινωνίας που βυθίζεται στο ηθικό κενό».
Στο παγωμένο τοπίο ενός συνοριακού επαρχιακού δρόμου, ξεθάβεται το καλά κρυμμένο μυστικό μιας υπόθεσης που συμπαρασύρει τις τοπικές αρχές (Δήμο, Αστυνομία, Εκκλησία) αναμοχλεύοντας απόκοσμους ήχους και συνειρμικές εικόνες που σοκάρουν. Οι Βασίλης Κουκαλάνι και Λένα Κιτσοπούλου αντιπαρατίθενται σε ένα υποβλητικό φιλμ νουάρ που μένει στο νου, μετά τους τίτλους τέλους. Βραβείο Ήχου για τους Δήμητρα Ξερούτσικου και Άκη Παυλίδη καθώς και Βραβείο από την Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου (Π.Ε.Κ.Κ).
«Μικρό σώμα» του Γιάννη Συμβώνη
Μικρό Σώμα, Γιάννης Συμβώνης
«Ελλάδα, 1990. Μία συνάντηση που για τον έναν είναι απόλυτη ανάγκη, για τον άλλον προσμονή. Στην άκρη της επαρχίας, το αυτοκίνητο προχωρά. Ανάμεσα σε αναμνήσεις, ερωτήματα για το παρελθόν και προσδοκίες για αγάπη και αναγνώριση, ένας άντρας και ένα αγόρι διαπραγματεύονται όχι μόνο τη σχέση τους, αλλά και μια συναισθηματικά και σωματικά επώδυνη συναλλαγή».
Βραβείο Σεναρίου για τους Γιάννη Συμβώνη και Γιώργο Αγγέλκο για τούτο το χαμηλότονο δράμα που πάλλεται από ανείπωτα συναισθήματα καθώς ξετυλίγεται η οδυνηρή σχέση ενός πατέρα με το γιο του και μαζί μία ιστορία απώλειας. Συμφωνούμε αβίαστα με το σκεπτικό της κριτικής επιτροπής που έδωσε το βραβείο «για την ελλειπτική δραματουργία που αποκαλύπτει σταδιακά το θέμα της ταινίας, χωρίς ίχνος εκθετικότητας ή επιτηδευμένης κρυπτικότητας».
«Φούιτ» του Αλέξανδρου Χαντζή
Φούιτ, Αλέξανδρος Χαντζής
«Ο 40χρονος Σπύρος ζει στην επαρχία με την ηλικιωμένη μητέρα του και μαζί δουλεύουν ένα παλιό αναψυκτήριο. Όνειρό του είναι να παίξει στην τοπική ομάδα ποδοσφαίρου. Όταν η ομάδα τελικά τον καλεί, η σύγκρουση με τη μητέρα του είναι αναπόφευκτη».
Δεν πήρε κανένα βραβείο, αλλά μας έκλεψε την καρδιά κι ας επιμένει σε μία παλιομοδίτικη αφήγηση, γιατί περιβάλλει με αγάπη τον κεντρικό του χαρακτήρα, έναν 40αρη άντρα που αρνείται να μεγαλώσει σε μία πόλη της ελληνικής επαρχίας, ζώντας με τη μητέρα του, αντιπαρατιθέμενος με τις κοινωνικές αντιλήψεις που καθόλου δεν τον ευνοούν. Ο ηθοποιός Βαγγέλης Στρατηγάκος παίζει σούπερ μπάλα στον πρώτο ρόλο με εξαιρετικές «πάσες» από τους Μελίνα Βαμβακά, Θαλασσινή Βοσταντζόγλου, Μάκη Παπαδημητρίου.
