Μέσα σε λίγες μόνο ημέρες πολέμου, το Ισραήλ έχει σκοτώσει περισσότερους από δώδεκα κορυφαίους πυρηνικούς επιστήμονες του Ιράν, έχει εξουδετερώσει μεγάλο μέρος της κορυφαίας στρατιωτικής του ιεραρχίας και έχει επιτεθεί σε βασικά μέρη του πυρηνικού του προγράμματος. Μπορεί όλα αυτά να αποτελούν μια ισχυρή επίδειξη της ισραηλινής κυριαρχίας στον τομέα του στρατού και των πληροφοριών, αλλά οι ειδικοί θεωρούν πως μέχρι τώρα δεν έχει υπάρξει σοβαρή βλάβη στο ευρέως διασκορπισμένο και αυστηρά προστατευμένο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Μάλιστα, αναλυτές που επικαλείται ο Guardian υποστηρίζουν ότι το «στοίχημα» αυτό του Ισραήλ αντί να περιορίσει την πυρηνική εξέλιξη, θα μπορούσε να οδηγήσει το Ιράν να επιταχύνει τις προσπάθειές του να αποκτήσει πυρηνική βόμβα εάν η τρέχουσα σύγκρουση τελειώσει χωρίς πλήρη καταστροφή του προγράμματος ή χωρίς μια συμφωνία.
Το μόνο πλήγμα που θα μπορούσε πράγματι να δημιουργήσει σοβαρό και ενδεχομένως ανεπανόρθωτο πρόβλημα στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, σύμφωνα με τους αναλυτές παγκοσμίως, θα ήταν στις εγκαταστάσεις του Φορντό.
Η ιδιαιτερότητα του Φορντό
Πρόκειται για μια υπόγεια εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου, θαμμένη κάτω από ένα βουνό κοντά στην ιερή πόλη Κομ, η οποία αποτελεί το πιο καλά προστατευμένο και στρατηγικά κρίσιμο σημείο του πυρηνικού σχεδιασμού της Τεχεράνης. Εκεί φυλάσσονται, μεταξύ άλλων, σημαντικές ποσότητες ουρανίου υψηλού εμπλουτισμού, ενώ σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας, εντοπίστηκε τον Μάρτιο του 2023 ουράνιο εμπλουτισμένο 83,7% — μόλις μία ανάσα από το οριακό 90% που απαιτείται για την κατασκευή πυρηνικού όπλου.
Η ισχυρή οχύρωση του Φορντό και η στρατηγική τοποθεσία του βαθιά μέσα στη γη (ακριβώς για την προστασία του από επιθέσεις) το καθιστά απρόσβλητο από τα υπάρχοντα ισραηλινά πυρομαχικά. Η καταστροφή του απαιτεί εξειδικευμένες βόμβες βαρέως τύπου — που μόνο οι ΗΠΑ διαθέτουν. Πρόκειται για το «bunker buster» GBU-57 των ΗΠΑ, ένα μοντέλο που κατέχει μόνο το Πεντάγωνο και το οποίο είναι ικανό να φτάσει στο στρατηγικό πυρηνικό εργοστάσιο που βρίσκεται βαθιά μέσα στο έδαφος στο Φορντό.
Εν μέσω της αρχικής ισραηλινής ευφορίας για τον αντίκτυπο των πρώτων επιθέσεων, ο επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας του Ισραήλ, Τζάτσι Χανέγκμπι, προειδοποίησε ότι οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις δεν μπορούν να διαλύσουν το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν μόνες τους, δηλώνοντας στα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης πως ο στρατός θα μπορούσε αντ’ αυτού να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μια μακροπρόθεσμη συμφωνία, με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ, η οποία θα μπλοκάρει εντελώς το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Βέβαια, ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δεν έχει αφήσει καμία αμφιβολία ότι θα προτιμούσε τη στρατιωτική συνεργασία των ΗΠΑ από μια διπλωματική λύση και από τις 13 Ιουνίου που ξεκίνησε η σύγκρουση, ενθαρρύνει δημόσια τον Τραμπ να εγκαταλείψει την αντιπολεμική στάση που τον βοήθησε να ανέλθει στην εξουσία. «Καταλαβαίνω το “πρώτα η Αμερική”, δεν καταλαβαίνω το “η Αμερική νεκρή”», δήλωσε χαρακτηριστικά στο ABC TV σε συνέντευξή του.
Σύμφωνα με τους Νew Υork Times, ο Νετανιάχου εδώ και δυο δεκαετίες προσπαθεί να πείσει τις ΗΠΑ να διαθέσουν τη συγκεκριμένη βόμβα, όμως καθώς η Ουάσιγκτον δεν έχει (ακόμα) δώσει το πράσινο φως για μια τέτοια συνδρομή, τα διεθνή μέσα μεταδίδουν πως το Ισραήλ εξετάζει εναλλακτικά σχέδια δράσης, τα οποία επίσης μελετά εδώ και χρόνια.
Οι εναλλακτικές του Ισραήλ
Όπως περιγράφει η αμερικανική εφημερίδα, ένα από αυτά, που έχει παρουσιαστεί ήδη από την εποχή της προεδρίας του Μπαράκ Ομπάμα, προβλέπει την αποστολή ισραηλινών κομάντος με ελικόπτερα, εισβολή στην εγκατάσταση, τοποθέτηση εκρηκτικών και ανατίναξή της εκ των έσω.
Παρόμοια αποστολή υλοποιήθηκε με επιτυχία τον περασμένο Σεπτέμβριο στη Συρία, όπου ισραηλινές ειδικές δυνάμεις εξουδετέρωσαν υπόγειο εργοστάσιο πυραύλων της Χεζμπολάχ μέσα σε δύο ώρες. Το Φορντό, ωστόσο, συνιστά σαφώς πιο επικίνδυνο και σύνθετο εγχείρημα και το δίκτυο Axios εξηγεί πως θα πρέπει όλο αυτό να γίνει πολύ πιο γρήγορα στη συγκεκριμένη τοποθεσία.
Άλλες επιλογές περιλαμβάνουν συνεχείς αεροπορικές επιδρομές πάνω από τον στόχο με σκοπό τη σταδιακή καταστροφή αρχικά των εξωτερικών υποδομών του, όπως για παράδειγμα τις εισόδους — ένα σενάριο που δεν οδηγεί απαραίτητα στην οριστική καταστροφή, αλλά στο να καταστήσει τις εγκαταστάσεις προσωρινά μη λειτουργικές.
Έπειτα υπάρχει και το σενάριο εμπλοκής της Μοσάντ, αναμενόμενα χωρίς λεπτομέρειες, το οποίο φέρεται να υπαινίχθηκε ο Γιεχίελ Λάιτερ, πρέσβης του Ισραήλ στις ΗΠΑ, την περασμένη Κυριακή στο δίκτυο ABC News: «Έχουμε μια σειρά από απρόβλεπτες καταστάσεις, οι οποίες θα μας επιτρέψουν να αντιμετωπίσουμε το Φορντό», είπε. «Δεν είναι όλα θέμα πτήσεων και βομβαρδισμού από μακριά».
