Μετά από τρία χρόνια εντατικών διαπραγματεύσεων, τα κράτη μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) υιοθέτησαν σήμερα στη Γενεύη μια νομικά δεσμευτική συμφωνία-ορόσημο για την πρόληψη, την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση μελλοντικών πανδημιών. Η απόφαση αυτή ελήφθη στο πλαίσιο της 78ης Παγκόσμιας Συνέλευσης Υγείας, που διεξάγεται από τις 19 έως τις 27 Μαΐου 2025, με τη συμμετοχή και του Υπουργού Υγείας της Κύπρου, Μιχάλη Δαμιανού.

Η συμφωνία, η οποία χαρακτηρίζεται ως μια ιστορική νίκη για τη δημόσια υγεία και την πολυμερή δράση, στοχεύει στη βελτίωση της διεθνούς συνεργασίας για την πρόληψη και την αντιμετώπιση πανδημιών, όπως αυτή της COVID-19 που κόστισε εκατομμύρια ζωές μεταξύ 2020 και 2022. Μεταξύ των βασικών στοιχείων της είναι η διασφάλιση ισότιμης πρόσβασης σε εμβόλια, φάρμακα και διαγνωστικά εργαλεία για όλες τις χώρες, ανεξαρτήτως οικονομικής ισχύος.

Ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ, Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρεγέσους, τόνισε ότι η συμφωνία θα επιτρέψει στον κόσμο να προστατεύει συλλογικά καλύτερα τους ανθρώπους από μελλοντικές απειλές πανδημίας, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για «μια ιστορική στιγμή». Παρά τις διαφωνίες που υπήρξαν, κυρίως μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών, η συμφωνία εγκρίθηκε ομόφωνα, με 124 χώρες να ψηφίζουν υπέρ και 11 να απέχουν, μεταξύ των οποίων η Πολωνία, το Ισραήλ, η Ιταλία, η Ρωσία και το Ιράν.

Η συμφωνία αναμένεται να τεθεί σε πλήρη ισχύ μετά την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης ενός μηχανισμού για την κοινοχρησία παθογόνων και την κατανομή οφελών, διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει έως και δύο χρόνια. Παράλληλα, η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας εξετάζει και άλλες σημαντικές θεματικές, όπως η μικροβιακή αντοχή, η κλιματική αλλαγή και η ενίσχυση του υγειονομικού προσωπικού παγκοσμίως.

ΠΟΥ: Νίκη για τη δημόσια υγεία

«Η συμφωνία είναι μια νίκη για τη δημόσια υγεία, την επιστήμη και την πολυμερή δράση. Θα εξασφαλίσει ότι θα μπορούμε συλλογικά να προστατεύουμε καλύτερα τον κόσμο από μελλοντικές απειλές πανδημίας», δήλωσε ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους.

Η συμφωνία του ΠΟΥ για τις πανδημίες αντιμετώπισε χθες ένα πρόβλημα στην υπογραφή της, όταν την τελευταία στιγμής, χθες, Δευτέρα, η Σλοβακία ζήτησε να γίνει ψηφοφορία για τη συμφωνία αυτή. Ο πρωθυπουργός της, ο οποίος εκφράζει σκεπτικισμό έναντι των εμβολίων, ζήτησε η χώρα του να αμφισβητήσει την υιοθέτηση της συμφωνίας.

Εκατόν είκοσι τέσσερις χώρες ψήφισαν υπέρ, καμία κατά, ενώ 11 χώρες, μεταξύ των οποίων η Πολωνία, το Ισραήλ, η Ιταλία, η Ρωσία, η Σλοβακία και το Ιράν, απείχαν.

Οι χώρες μέλη έχουν ακόμη να διαπραγματευτούν έως τον Μάιο του 2026 λεπτομέρειες για μηχανισμό «πρόσβασης στα παθογόνα και καταμερισμού των οφελών» (PABS), που θα ενισχύσει την ανταλλαγή πληροφοριών και την κατανομή προϊόντων υγείας όπως τα εμβόλια.

Κύρια οφέλη για την παγκόσμια υγεία

Η συμφωνία φέρνει σημαντικά οφέλη:

  • Ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας για την πρόληψη και αντιμετώπιση πανδημιών με σαφείς κανόνες και πολιτική δέσμευση.
  • Ισότητα στην πρόσβαση σε υγειονομικούς πόρους, εξασφαλίζοντας ότι όλες οι χώρες, ανεξαρτήτως οικονομικής κατάστασης, θα έχουν πρόσβαση σε εμβόλια, θεραπείες και διαγνωστικά μέσα.
  • Αύξηση της ετοιμότητας και της ικανότητας διαχείρισης κρίσεων υγείας, μέσω βελτιωμένης επιτήρησης και ανταλλαγής δεδομένων.
  • Προώθηση βιώσιμης χρηματοδότησης και καινοτόμων μηχανισμών για την υποστήριξη των συστημάτων υγείας παγκοσμίως.
  • Συμβολή στην επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης, ειδικά στον τομέα της υγείας και της ευημερίας.

Αντιμετώπιση των ανισοτήτων στη διανομή υγειονομικών πόρων

Η συμφωνία αναγνωρίζει τις σοβαρές ανισότητες που αποκαλύφθηκαν κατά την πανδημία της COVID-19 και προωθεί μέτρα για την αντιμετώπισή τους:

  • Ενίσχυση της πολιτικής βούλησης και συντονισμένη δράση σε εθνικό και διεθνές επίπεδο για την ισότιμη κατανομή πόρων.
  • Επενδύσεις σε υποδομές υγείας και ανθρώπινο δυναμικό, με έμφαση στην πρωτοβάθμια φροντίδα και την κοινοτική υγεία.
  • Υιοθέτηση πολιτικών που λαμβάνουν υπόψη τους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες που δημιουργούν ανισότητες («Υγεία σε όλες τις πολιτικές»).
  • Ανάπτυξη συστημάτων παρακολούθησης και αξιολόγησης για τη συνεχή καταγραφή των ανισοτήτων και την προσαρμογή των πολιτικών.
  • Εστίαση στην πρόληψη και διεπιστημονική συνεργασία μεταξύ γιατρών, νοσηλευτών και κοινωνικών λειτουργών για την καλύτερη πρόσβαση των ευάλωτων ομάδων.

ΟΗΕ: Η Κίνα θα δώσει 500 εκατομμύρια δολάρια στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας τα επόμενα πέντε χρόνια

Η Κίνα θα δώσει επιπλέον 500 εκατομμύρια δολάρια στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας σε  διάστημα πέντε χρόνων, όπως είπε σήμερα ένας αξιωματούχος στην Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας, καθώς η υπηρεσία του ΟΗΕ αναζητεί επιπρόσθετη χρηματοδότηση προκειμένου να αντισταθμίσει την απώλεια του μεγαλύτερου δωρητή της, των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ο αντιπρόεδρος του κρατικού συμβουλίου της Κίνας Λιου Γκουοζιόνγκ έκανε την ανακοίνωση αυτή σε ομιλία στη Γενεύη.

«Ο κόσμος είναι αντιμέτωπος τώρα με τον αντίκτυπο μονομερών ενεργειών και της πολιτικής ισχύος που οδηγούν σε μεγάλες προκλήσεις στην παγκόσμια υγειονομική ασφάλεια… Η πολυμέρεια είναι ένα ασφαλές μέσο για την αντιμετώπιση δυσκολιών», είπε ο Λιου στους αντιπροσώπους των κρατών μελών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που συμμετέχουν στη συνέλευση.

Ο ΠΟΥγείας έχει ήδη αναθεωρήσει προς τα κάτω τον προϋπολογισμό του για το 2026-2027 κατά 21% στα 4,2 δισ. δολάρια λόγω των οικονομικών δυσχερειών του, που προκλήθηκαν κυρίως από την απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ.

Ο νέος προϋπολογισμός που αναμένεται να αποφασιστεί από τη συνέλευση σήμερα θα προβλέπει αύξηση κατά 20% της υποχρεωτικής συνδρομής των χωρών τα επόμενα δύο χρόνια και θα καταστήσει την Κίνα το νέο μεγαλύτερο κράτος-δωρητή.

Δεν είναι προσώρας σαφές αν τα 500 εκατομμύρια δολάρια που ανακοίνωσε ότι θα δωρίσει η Κίνα περιλαμβάνουν ήδη αυτήν την αύξηση της συνδρομής.

Επόμενα βήματα

Η συμφωνία πρέπει να επικυρωθεί από τουλάχιστον 60 χώρες για να τεθεί σε ισχύ, ενώ οι διαπραγματεύσεις για τον μηχανισμό PABS θα συνεχιστούν έως τον Μάιο του 2026. Η υλοποίησή της αναμένεται να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο ο πλανήτης προετοιμάζεται και ανταποκρίνεται σε υγειονομικές κρίσεις, μειώνοντας τον κίνδυνο μελλοντικών καταστροφικών πανδημιών.

Η υιοθέτηση της συμφωνίας αυτής αποτελεί μια αποφασιστική απάντηση στις προκλήσεις που ανέδειξε η πανδημία της COVID-19, θέτοντας τις βάσεις για ένα πιο ασφαλές και δίκαιο παγκόσμιο σύστημα υγείας. Με την ενίσχυση της συνεργασίας, της ισότητας και της ετοιμότητας, ο κόσμος ελπίζει να αποφύγει στο μέλλον τις τραγικές συνέπειες που βίωσε τα τελευταία χρόνια.